Νικηφόρος Κομνηνός (αδελφός Αλεξίου Α΄)

Νικηφόρος Κομνηνός
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1062 (περίπου)
Χώρα πολιτογράφησηςΒυζαντινή Αυτοκρατορία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταστρατιωτικός ηγέτης
Οικογένεια
ΤέκναΑλέξιος Κομνηνός
ΓονείςΙωάννης Κομνηνός και Άννα Δαλασσηνή
ΑδέλφιαΑλέξιος Α΄ Κομνηνός
Αδριανός Κομνηνός
Ισαάκιος Κομνηνός
Μανουήλ Κομνηνός
Θεοδώρα Κομνηνή
Μαρία Κομνηνή
Ευδοκία Κομνηνή
ΟικογένειαΔυναστεία Κομνηνών
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατόςναύαρχος
δεδομένα

Ο Νικηφόρος (π. 1062 – μετά το 1136) από τη Δυναστεία των Κομνηνών ήταν αριστοκράτης και ανώτερος αξιωματούχος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Ήταν ο νεότερος αδελφός του Αλεξίου Α΄ Κομνηνού και διορίστηκε μέγας δρουγγάριος του στόλου.

Βιογραφία

Ήταν ο πέμπτος γιος του Ιωάννη και της Άννας Δαλασσηνής. Μεγαλύτερα αδέλφια του ήταν ο Μανουήλ, ο Ισαάκιος, ο Αλέξιος Α΄ και ο Αδριανός.[1][2]

Σύμφωνα με τον ιστορικό Νικηφόρο Βρυέννιο τον νεότερο, όταν ο Αλέξιος Α΄ και οι δύο μεγαλύτεροι αδελφοί του εισήλθαν στο στρατό, οι δύο μικρότεροι έλαβαν ενδελεχή, εγκύκλια παιδεία, μένοντας με τη μητέρα τους.[2]

Όταν ο Αλέξιος ανήλθε στον θρόνο, τίμησε τους συγγενείς του με τίτλους, που δημιούργησε ο ίδιος: ο Νικηφόρος έγινε σεβαστός και μέγας δρουγγάριος (υποναύαρχος) του στόλου της Ρωμανίας.[3][2] Δεν έχει καταγραφεί να ανήλθε στο βαθμό του μεγάλου δουκός (ναυάρχου), ούτε το αν ανέλαβε ενεργό δράση με τον στόλο.[4] Στην πραγματικότητα τον στόλο διοικούσε ο Ευστάθιος Κυμινειανός από το 1087 περίπου, ο οποίος προήχθη περί το 1101/02 σε μέγα δρουγγάριο.[4][5] Ο Νικηφόρος, είτε έχασε το αξίωμά του, είτε για ένα διάστημα συνυπήρχαν περισσότεροι του ενός μεγάλοι δρουγγάριοι ταυτόχρονα.[6] Φαίνεται πως το αξίωμά του ήταν καθαρά τιμητικό.[4]

Η πληροφορίες για τη ζωή του είναι ασαφείς και ο ιστορικός Βασίλειος Σκουλάτος τον αναφέρει ως "το λιγότερο γνωστό μέλος του Οίκου των Κομνηνών".[2] Αναφέρεται μόνο μία φορά στην Αλεξιάδα[2] και δεν πρέπει να έπαιξε κάποιο ρόλο κατά τη βασιλεία του Αλεξίου ή του διαδόχου του Ιωάννη Β΄. Ο "μέγας δρουγγάριος Νικηφόρος" αναφέρεται μόνο ως ένας από τους μάρτυρες στο Τυπικόν της Μονής Παντοκράτορος, που συντάχθηκε το 1136.[3] Δεν γνωρίζουμε γιατί σιωπούν οι πηγές· ο ιστορικός Κωνσταντίνος Βαρζός προτείνει το να έπεσε ο Νικηφόρος σε δυσμένεια ως μία πιθανή εξήγηση.[7] Αλλά και στο Τυπικόν δεν αναφέρεται το επώνυμό του· ίσως να μην είναι ο Κομνηνός, αλλά κάποιος συνονόματος μέγας δρουγγάριος της βίγλας.[8]

Βιογραφία

Νυμφεύτηκε μία αγνώστου ονόματος γυναίκα και είχε τουλάχιστον δύο τέκνα:[9]

Αναφορές

  1. ↑ Βαρζός 1984, σελίδες 52, 118.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Skoulatos 1980, σελ. 233.
  3. ↑ 3,0 3,1 Βαρζός 1984, σελ. 118.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Guilland 1967, σελ. 540.
  5. ↑ Skoulatos 1980, σελίδες 85–87.
  6. ↑ Βαρζός 1984, σελ. 119 (note 7).
  7. ↑ Βαρζός 1984, σελ. 119.
  8. ↑ Βαρζός 1984, σελίδες 119–120.
  9. ↑ Βαρζός 1984, σελ. 120.
  10. ↑ Βαρζός 1984, σελίδες 268–272.
  11. ↑ Βαρζός 1984, σελ. 272.

Πηγές

  • Βαρζός, Κωνσταντίνος (1984). Η Γενεαλογία των Κομνηνών (PDF). A. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών. OCLC 834784634. 
  • Guilland, Rodolphe (1967). «Le Drongaire de la flotte, le Grand drongaire de la flotte, le Duc de la flotte, le Mégaduc». Recherches sur les institutions byzantines, Tome I (στα Γαλλικά). Berlin: Akademie-Verlag. σελίδες 535–562. 
  • Skoulatos, Basile (1980). Les personnages byzantins de l'Alexiade: Analyse prosopographique et synthèse (στα Γαλλικά). Louvain-la-Neuve: Nauwelaerts.