Μπολέσλαφ Γ΄ ο Στραβόστομος
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Bolesław III Krzywousty (Πολωνικά)
Γέννηση	20  Αυγούστου 1086[1] Κρακοβία
Θάνατος	28  Οκτωβρίου 1138[1] Σοχάτσεφ
Τόπος ταφής	Καθεδρικός Ναός του Πουότσκ
Χώρα πολιτογράφησης	Βασίλειο της Πολωνίας (1025-1385)
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Πολωνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	πολιτικός
Οικογένεια
Σύζυγος	Ζμπυσλάβα του Κιέβου (από 1103)[2] Σαλώμη του Μπεργκ (από 1115)[2]
Τέκνα	Βλάντισλαφ Β΄ ο Εξόριστος Ρίκισσα της Πολωνίας, βασίλισσα της Σουηδίας Μπολέσλαφ Δ΄ ο Σγουρός[3] Μιέσκο Γ΄ ο Γηραιός Ντομπρόνιεγκα Λουντγκάρντα της Πολωνίας[3] Ιουδήθ της Πολωνίας Ερρίκος του Σαντόμιες[3] Αγνή της Πολωνίας Καζιμίρ Β΄ ο Δίκαιος Λέζεκ Μπολεσλάφοβιτς d:Q114720727
Γονείς	Βλάντισλαφ Α΄ Χέρμαν και Ιουδήθ της Βοημίας
Αδέλφια	Αγνή Α΄, Ηγουμένη του Κέντλινμπεργκ Ζμπίγκνιεφ της Πολωνίας
Οικογένεια	Οίκος των Πιάστ
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Duke of Poland
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Μπολέσλαφ Γ΄ ο Στραβόστομος (πολωνικά: Bolesław III Krzywousty‎‎) (20 Αυγούστου 1086^[4][5] – 28 Οκτωβρίου 1138) ήταν ο δούκας της Ελάσσονος Πολωνίας, της Σιλεσίας και του Σαντόμιες μεταξύ 1102 και 1107 και ολόκληρης της Πολωνίας μεταξύ 1107 και 1138. Ήταν το μοναχοπαίδι του Δούκα Βλαντίσλαφ Α΄ Χέρμαν και της πρώτης του συζύγου, Ιουδήθ της Βοημίας.

Ο Μπολέσλαφ άρχισε να κυβερνά την τελευταία δεκαετία του 11ου αιώνα, όταν η κεντρική κυβέρνηση στην Πολωνία αποδυναμώθηκε σημαντικά. Ο Βλαντίσλαφ Α΄ Χέρμαν έπεσε υπό την πολιτική εξάρτηση του Κόμη Σιέτσιεχ, ο οποίος έγινε ο de facto κυρίαρχος της χώρας. Με την υποστήριξη του πατέρα τους, ο Μπολέσλαφ και ο ετεροθαλής αδερφός του, Ζμπίγκνιεφ, έδιωξαν τελικά τον Σιέτσιεχ από τη χώρα το 1101, μετά από πολλά χρόνια μάχης. Μετά τον θάνατο του Βλαντίσλαφ Α΄ Χέρμαν το 1102, δημιουργήθηκαν δύο ανεξάρτητα κράτη, τα οποία κυβερνούσαν οι Μπολέσλαφ και Ζμπίγκνιεφ.

Ο Μπολέσλαφ προσπάθησε να κερδίσει την Πομερανία, κάτι που προκάλεσε ένοπλη σύγκρουση μεταξύ των αδελφών και ανάγκασε τον Ζμπίγκνιεφ να εγκαταλείψει τη χώρα και να ζητήσει στρατιωτική βοήθεια από τον Βασιλιά Ερρίκο Ε΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο Μπολέσλαφ τιμώρησε τον Ζμπίγκνιεφ τυφλώνοντάς τον. Αυτή η ενέργεια προκάλεσε οργή στους υποστηρικτές του Ζμπίγκνιεφ, με αποτέλεσμα μια πολιτική κρίση στην Πολωνία. Ο Μπολέσλαφ κέρδισε για άλλη μια φορά την εύνοια των υπηκόων του με δημόσια μετάνοια και έκανε προσκύνημα στο μοναστήρι του προστάτη του, Άγιο Ζιλ, στην Ουγγαρία.

Ο Μπολέσλαφ, όπως και ο Μπολέσλαφ Β΄ ο Γενναιόδωρος, στήριξε την εξωτερική πολιτική του στη διατήρηση καλών σχέσεων με τη γειτονική Ουγγαρία και το Ρως του Κιέβου, με τις οποίες δημιούργησε ισχυρούς δεσμούς μέσω γάμου και στρατιωτικής συνεργασίας για να σπάσει την πολιτική εξάρτηση της Πολωνίας από τη Γερμανία και τον υποτελή του Ερρίκου, τον βασιλιά της Βοημίας, που σε στιγμές αδυναμίας της πολωνικής πολιτικής αναγκάστηκε να αποτίσει φόρο τιμής στη Σιλεσία. Αυτές οι συμμαχίες επέτρεψαν στον Μπολέσλαφ να υπερασπιστεί αποτελεσματικά τη χώρα από την εισβολή το 1109. Αρκετά χρόνια αργότερα, ο Μπολέσλαφ εκμεταλλεύτηκε επιδέξια τις δυναστικές διαμάχες στη Βοημία για να εξασφαλίσει την ειρήνη στα νοτιοδυτικά σύνορα.

Ο Μπολέσλαφ αφιέρωσε το δεύτερο μισό της κυριαρχίας του στην κατάκτηση της Πομερανίας. Το 1113 κατέκτησε τα βόρεια οχυρά κατά μήκος του ποταμού Νότετς, τα οποία ενίσχυσαν τα σύνορα με τους Πομεράνιους. Τα επόμενα χρόνια, έκανε περαιτέρω βήματα προς την κατάκτηση της Πομερανίας. Η επίλυση της σύγκρουσης με την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία επέτρεψε στον Μπολέσλαφ να υποτάξει τη Δυτική Πομερανία και να ενσωματώσει την Ανατολική Πομερανία. Οι αποστολές, που πραγματοποιήθηκαν σε τρία στάδια, τελείωσαν τη δεκαετία του 1120 με στρατιωτικές και πολιτικές επιτυχίες. Η ενσωμάτωση των πρόσφατα προσαρτημένων εδαφών επέτρεψε στον Μπολέσλαφ να χτίσει εκκλησίες και να ξεκινήσει τη διαδικασία εκχριστιανισμού της Πομερανίας. Ο επίσκοπος Όθωνας της Βαμβέργης επιβεβαίωσε τον εκχριστιανισμό της Πομερανίας από το 1123 και μετά.

Στη δεκαετία του 1130, ο Μπολέσλαφ συμμετείχε στη δυναστική διαμάχη στην Ουγγαρία. Μετά από μια απρόσμενη ήττα, αναγκάστηκε να συνάψει συμφωνία με τη Γερμανία. Το Συνέδριο του Μέρσεμπουργκ του 1135 ασχολήθηκε με τα ζητήματα της Πομερανίας, της κυριαρχίας της Σιλεσίας (πιθανώς και της πολωνικής) και της υπεροχής της Αρχιεπισκοπής του Μαγδεμβούργου έναντι της Πολωνικής Εκκλησίας.

Ο Μπολέσλαφ παντρεύτηκε δύο φορές. Ο πρώτος του γάμος, με την Πριγκίπισσα Ζμπυσλάβα του Κιέβου, του έδωσε μια αφορμή για να παρέμβει στρατιωτικά στις εσωτερικές υποθέσεις του Ρως του Κιέβου. Μετά το θάνατό της, ο Μπολέσλαφ παντρεύτηκε μια Γερμανίδα ευγενή, τη Σαλώμη του Μπεργκ, η οποία κατά κάποιο τρόπο ήταν η αιτία αλλαγών στην πολωνική εξωτερική πολιτική: στο δεύτερο μισό της διακυβέρνησής του, ο πρίγκιπας προσπάθησε να αποκαταστήσει τις διπλωματικές σχέσεις με τον δυτικό γείτονά του.^[6] Η τελευταία, και ίσως η πιο βαρυσήμαντη πράξη του, ήταν η διαθήκη του, γνωστή ως «Διαθήκη του Μπολέσλαφ Γ΄ του Στραβόστομου», στην οποία μοίρασε τη χώρα στους γιους του, οδηγώντας σε σχεδόν 200 χρόνια φεουδαρχικού κατακερματισμού του Πολωνικού Βασιλείου.

Ο Μπολέσλαφ Γ΄ ο Στραβόστομος έχει αναγνωριστεί από την ιστοριογραφία ως σύμβολο των πολωνικών πολιτικών φιλοδοξιών μέχρι και τον 19ο αιώνα.^[7] Υποστήριξε επίσης την ανεξαρτησία της πολωνικής Αρχιεπισκοπής του Γκνιέζνο, παρά την προσωρινή αποτυχία τη δεκαετία του 1130. Αν και σημείωσε αναμφισβήτητες επιτυχίες, διέπραξε σοβαρά πολιτικά λάθη, κυρίως εναντίον του Ζμπίγκνιεφ της Πολωνίας, του ετεροθαλούς αδελφού του. Το έγκλημα εναντίον του Ζμπίγκνιεφ και η μετάνοιά του για αυτό δείχνουν τη μεγάλη φιλοδοξία του Μπολέσλαφ, καθώς και την ικανότητά του να βρει πολιτικό συμβιβασμό.^[8]

Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη!

Ο Μπολέσλαφ νυμφεύτηκε περί το 1103 πρώτα τη Ζμπυσλάβα του Κιέβου, κόρη του Σβιατοπόλκ Β΄ του Κιέβου, Μέγα Πρίγκιπα του Ρως του Κιέβου. Η ένωση έγινε με την προοπτική ο Μπολέσλαφ Γ΄ να βοηθηθεί ενάντια στον Ζμπίγκνιεφ. Ο γάμος περιόρισε τις επιθέσεις από τη Γαλικία και μέχρι την αποβίωση της Ζμπυσλάβα το 1114 οι σχέσεις της Πολωνίας με τη Γαλικία-Βολινία παρέμειναν φιλικές. Είχαν τέκνα:

• Βλαντίσλαφ Β΄ ο Εξόριστος (1105-1159), υψηλός δούκας της Πολωνίας και δούκας της Σιλεσίας. Ο γενάρχης των Πιαστ-Σιλεσίας.
• Ιουδήθ (;) (περ. 1112-μετά το 1124), παντρεύτηκε τον Βσέβολοντ Νταβίντοβιτς, Πρίγκιπα του Μούρομ. Στα Ρωσικά Χρονικά αναφέρεται ότι η σύζυγος του Βσέβολοντ ήταν Πολωνή. Θα μπορούσε να ήταν κόρη του Σκαρμπιρμίρ του Οίκου των Αβντάνιετς.

Έπειτα, το 1115, έκανε δεύτερο γάμο με τη Σαλώμη από τη Σουαβία, κόρη του Ερρίκου, κόμη του Μπεργκ-Σέλκλινγκεν και είχαν τέκνα:

• Ρύκσα (1116-1156), παντρεύτηκε τον Μάγκνους Α΄ της Σουηδίας.
• (μία κόρη) (1117/22-μετά το 1131), αρραβωνιάστηκε ή παντρεύτηκε τον Κορράδο, κόμη του Πλέτσκαου και μαργράβο του Νόρντμαρκ.
• Καζιμίρ (1122-1131), απεβ. 9 ετών.
• Γερτρούδη (1123/24-1160), μοναχή στο Τσβίφαλτεν.
• Μπολέσλαφ Δ΄ ο Σγουρός (π. 1125-1173), δούκας της Μασοβίας, υψηλός δούκας της Πολωνίας.
• Μιέσκο Γ΄ ο Γηραιός (1126/7-1202), δούκας της Μείζονος Πολωνίας, Κρακοβίας, Κάλις, Κουγιαβίας.
• Ντομπρόνιεγκα Λουντγκάρντα (1129-1160), παντρεύτηκε τον Θεοδώριχο Α΄ της Λουσατίας, μάργραβο της Λουσατίας.
• Ιουδήθ (1130-1175), παντρεύτηκε τον Όθωνα Α΄ των Ασκάνια, μαργράβο τού Βρανδεμβούργου.
• Ερρίκος (1131-1166), δούκας του Σαντόμιες.
• Αγνή (1137-μετά το 1182), παντρεύτηκε τον Μστισλάβ Β΄, Πρίγκιπα του Περεγιασλάβ, Μέγα Πρίγκιπα του Ρως του Κιέβου.
• Καζίμιρ Β΄ ο Δίκαιος (1138-1194), δούκας των Σαντόμιες, Κρακοβίας, Μασοβίας, Κουγιαβίας.

Κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής του, ο Μπολέσλαφ ήθελε να γραφτεί η ιστορία της δυναστείας των Πιαστ. Αυτό το έργο ανατέθηκε σε έναν ανώνυμο Βενεδικτίνο μοναχό (ο οποίος είχε λανθασμένα ονομαστεί ως Γάλλος Ανώνυμος^[9][10]). Σύγχρονες έρευνες, ωστόσο, δείχνουν ότι ο μοναχός ήταν Βενετός.^[11][12]

Το Chronica Polonorum (Πολωνικό Χρονικό), γραμμένο στα λατινικά, γράφτηκε μεταξύ 1112 και 1116.^[13] Η ιστορία του Κράτους (λατινικά: gesta ducum) έγινε περιγράφοντας τη μοίρα των ηγεμόνων. Το Χρονικό καλύπτει την ιστορία από τους θρυλικούς χρόνους μέχρι το 1114.^[14] Αποτελούμενο από τρία μέρη, αυτό το ημιτελές λογοτεχνικό έργο δικαιολογούσε το δικαίωμα των Πιαστ να κυριαρχούν στην Πολωνία. Το Χρονικό εξηγεί επίσης πολλά αμφιλεγόμενα γεγονότα που τέθηκαν υπό την ευθύνη των ηγεμόνων και δίνει μια πλήρη εξήγηση για την πολιτική τους.^[15][16]

• Οίκος των Πιαστ
• Ιστορία της Πολωνίας (966-1385)

• Gallus Anonymous: Cronicae et gesta ducum sive principum Polonorum, Κρακοβία 1923.
• Wincenty Kadłubek: Kronika polska, Βρότσουαφ 2003.
• Cosmas of Prague: Kosmasa Kronika Czechów, Βαρσοβία 1968.
• Jan Wikarjak (ed.): Pomorze Zachodnie w żywotach Ottona, Βαρσοβία 1979.
• Полное собранiе русскихъ лѣтописей, изданное по Высочайшему повелѣнiю Археографическою Коммиссiею, vol. 1, Лаврентiевская и Троицкая лѣтописи, Санктпетербургъ 1846.
• Полное собранiе русскихъ лѣтописей, изданное по Высочайшему повелѣнiю Археографическою Коммиссiею, vol. 2, Ипатiевская лѣтопись, Санктпетербургъ 1843.
• Полное собранiе русскихъ лѣтописей, изданное по Высочайшему повелѣнiю Археографическою Коммиссiею, vol. 7, Летопись по Воскресенскому списку, Санктпетербургъ 1856.

• S. Arnold S: Historia Polski do połowy XV wieku, Βαρσοβία 1968.
• O. Baranowska: Pomorze Zachodnie – moja mała ojczyzna, Στσέτσιν 2001.
• M. K. Barański: Dynastia Piatów w Polsce, Βαρσοβία 2006.
• J. Bieniak: Polska elita polityczna XII wieku (Part II: Wróżda i zgoda), [in:] K. Kuczyński (ed.): Społeczeństwo Polski średniowiecznej, vol. III, Βαρσοβία 1985.
• Danuta Borawska: Gallus Anonim czy Italus Anonim [in:] "Przegląd Historyczny", nr 56, 1965.
• Karol Buczek: Jeszcze o testamencie Bolesława Krzywoustego [in:] "Przegląd Historyczny", nr 60, 1969.
• Władysław Czapliński, A. Galos, W. Korta: Historia Niemiec, Βρότσουαφ 1990.
• Z. Dalewski: Rytuał i polityka. Opowieść Galla Anonima o konflikcie Bolesława Krzywoustego ze Zbigniewem, Βαρσοβία 2005.
• D. Dąbrowski: Genealogia Mścisławowiczów, Κρακοβία 2008.
• J. Dowiat (ed.): Kultura Polski średniowiecznej X-XIII w., Βαρσοβία 1985.
• M. Dworsatschek: Władysław II Wygnaniec, Κρακοβία 2009.
• L. Fabiańczyk: Apostoł Pomorza, Στσέτσιν 2001.
• L. Giesebrecht: Wendische Geschichte aus den Jahren 780–1182, Berlin 1843.
• R. Gładkiewicz (ed.): Kłodzko: dzieje miasta, Κουότσκο 1998.
• A. F. Grabski: Polska w opiniach obcych X-XIII w., Βαρσοβία 1964.
• Roman Grodecki, S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej, vol. I, Κρακοβία 1995.
• M. Gumblowicz: Zur Geschichte Polens im Mittelalter. Zwei kritische Untersuchunden über die Chronik Baldwin Gallus. Aus dem Nachlass des Verfassers herausgegeben, Innsbruck 1898.
• M. Gumowski: Podręcznik numizmatyki polskiej, Κρακοβία 1914.
• I. Ihnatowicz, A. Mączak, B. Zientara: Społeczeństwo polskie od X do XX wieku, Βαρσοβία 1979.
• S. Helsztyński: O Gallu Anonimie i jego dziele [in:] Gall Anonim, Wielkie czyny Bolesława Krzywoustego, Βαρσοβία 1948.
• Ph. Jaffé: Regesta pontificum Romanorum ab condita Ecclesia ad annum post Christum natum MCXCVIII, cap. 1, Λειψία 1885.
• Paweł Jasienica: Polska Piastów, Βαρσοβία 2007.
• K. Jasiński: Przydomek Bolesława Krzywoustego [in:] Genealogia. Studia i materiały historyczne, vol. VI, Πόζναν-Βρότσουαφ 1995.
• K. Jasiński: Rodowód Piastów śląskich, Κρακοβία 2007, cap. I.
• K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów, Πόζναν 2004.
• Tomasz Jasiński: Czy Gall Anonim to Monachus Littorensis? [in:] "Kwartalnik Historyczny", no 112, cap 3, 2005.
• Jerzy Kłoczowski: Młodsza Europa. Europa Środkowo-Wschodnia w kręgu cywilizacji chrześcijańskiej średniowiecza, Βαρσοβία 2003.
• L. Korczak: Władysław I Herman, [in:] S. Szczur, K. Ożóg (ed.): Piastowie. Leksykon biograficzny, Κρακοβία 1999.
• E. Kosiarz: Wojny na Bałtyku X-XIX w., Γκντανσκ 1978.
• E. Kowalczyk: Krzywousty – skaza moralna czy fizyczna [in:] "Kwartalnik Historyczny", nr 101, 1994.
• J. Krzyżaniakowa: Rola kulturalna Piastów w Wielkopolsce, [in:] R. Heck (ed.): Piastowie w dziejach Polski. Zbiór artykułów z okazji trzechsetnej rocznicy wygaśnięcia dynastii Piastów, Βρότσουαφ 1975.
• P. Ksyk-Gąsiorowska: Zbigniew [in:] S. Szczur, K. Ożóg (ed.): Piastowie. Leksykon biograficzny, Κρακοβία 1999.
• Gerard Labuda: Korona i infuła. Od monarchii do poliarchii, Κρακοβία 1996, (ISBN 83-03-03659-9).
• G. Labuda: Testament Bolesława Krzywoustego [in:] A. Horst (ed.): Opuscula Casimiro Tymieniecki septuagenario dedicata, Πόζναν 1959.
• Henryk Łowmiański: Początki Polski: polityczne i społeczne procesy kształtowania się narodu do początku wieku XIV, vol. VI, cap. 1, Βαρσοβία 1985.
• J. Machnicki: Przewrotna historia Polski – do 1795 roku, Κιέλτσε 1999.
• K. Maleczyński: Bolesław III Krzywousty, Βρότσουαφ – Βαρσοβία – Κρακοβία – Γκντανσκ 1975.
• K. Maleczyński: Studia nad dokumentem polskim, Βρότσουαφ 1971.
• K. Maleczyński: W kwestii autentyczności bulli gnieźnieńskiej z r. 1136 [in:] Prace Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, serie A, nr 2, Βρότσουαφ 1947.
• K. Maleczyński: W sprawie daty urodzin Bolesława Krzywoustego, [in:] "Kwartalnik Historyczny", nr 50, 1936.
• T. Manteuffel: Polska wśród nowych państw Europy [in:] T. Manteuffel (ed.): Polska pierwszych Piastów. Państwo, społeczeństwo, kultura, Βαρσοβία 1968.
• A. Marzec: Bolesław III Krzywousty [in:] S. Szczur, K. Ożóg (ed.): Piastowie. Leksykon biograficzny, Κρακοβία 1999.
• A. Nawrot: (ed.) Encyklopedia Historia, Κρακοβία 2007.
• V. Novotný V: České dějiny. Dílu I. část II, Od Břetislava I. do Přemysla I, Πράγα 1912.
• T. M. Nowak, J. Wimmer: Historia oręża polskiego 963–1795, Βαρσοβία 1981.
• J. Ochmański: Dzieje Rosji do roku 1861, Βαρσοβία – Πόζναν 1974.
• F. Piekosiński: Najdawniejszy dokument polski. Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne, vol. IV, 1899–1902, p. 493.
• Z. S. Pietras: Bolesław Krzywousty, Τσιέσιν 1978.
• Marian Plezia: Nowe studia nad Gallem-Anonimem, [in:] H. Chłopocka (ed.): Mente et litteris. O kulturze i społeczeństwie wieków średnich, Πόζναν 1984.
• M. Plezia: Wstęp [in:] Gallus Anonymous: Kronika polska, Βρότσουαφ 2003.
• J. Powierski: Data konsekracji katedry gnieźnieńskiej (1 maja 1099) na tle sytuacji politycznej Polski, Rusi i krajów sąsiednich [in:] "Roczniki historyczne", 1994.
• L. Ratajczyk L. (pod red.), Historyczny rodowód polskiego ceremoniału wojskowego, Βαρσοβία 1981.
• E. Rymar: Primogenitura zasadą regulującą następstwo w pryncypat w ustawie sukcesyjnej Bolesława Krzywoustego, [in:] "Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka", cap. 1, nr 1 (48), 1993.
• E. Rymar: Rodowód książąt pomorskich, Στσέτσιν 2005.
• B. Snoch: Protoplasta książąt śląskich, Κατοβίτσε 1985.
• J. Spors J: Studia nad wczesnośredniowiecznymi dziejami Pomorza Zachodniego XII-połowa XIII w., Σουούπσκ 1988.
• M. Spórna, P. Wierzbicki: Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego, Κρακοβία 2003.
• S. Suchodolski: Denar w kalecie, Βρότσουαφ 1981.
• S. Szczur: Historia Polski – średniowiecze, Κρακοβία 2002.
• J. W. Szymański: Książęcy ród Gryfitów, Γκολένιουφ – Κιέλτσε 2006.
• Z. Świechowski, E. Gawlikowska-Świechowska: Sztuka polska, Romanizm, vol. I, Βαρσοβία 2005.
• J. Topolski (ed.): Dzieje Polski do roku 1501, Βαρσοβία 1993.
• S. Trawkowski: Bolesław III Krzywousty [in:] A. Garlicki (ed.): Poczet królów i książąt polskich, Βαρσοβία 1978.
• T. Tyc: Zbigniew i Bolesław, [in:] Arcybiskup Marcin i Gniezno, Πόζναν 1927.
• J. Wyrozumski: Historia Polski do roku 1505, Βαρσοβία 1984.
• B. Zientara: Władysław II Wygnaniec, [in:] A. Garlicki (ed.): Poczet królów i książąt polskich, Βαρσοβία 1978.
• J. Żylińska: Piastówny i żony Piastów, Βαρσοβία 1975.

• M. Andrałojć, W. Andrałojć: Bulle księcia Bolesława Krzywoustego (πολωνικά) [ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2014].
• M. Andrałojć, W. Andrałojć: Nie śniło się historykom (πολωνικά) [ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2014].
• O. Balzer: Genealogia Piastów (πολωνικά), Κρακοβία 1895 [ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2014].
• R. Drogi: Państwo Czeskie Przemyślidów (historia Czech, cz. III. 1) (πολωνικά) Αρχειοθετήθηκε 2010-02-12 στο Wayback Machine. [ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2014].
• M. Folwarniak: Pierwsze polskie brakteaty. Poglądy na ich temat w ujęciu historycznym (πολωνικά) [ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2014].
• W. Garbaczewski: Polska: Epoka denarowa w mennictwie polskim (πολωνικά) [ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2014].
• W. Garbaczewski: Polskie monety kruszcowe od X wieku (πολωνικά) [ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2014].
• M. Gronowski: Opactwo Benedyktynów w Tyńcu. Założenie klasztoru. Spór o fundatora Opactwa (πολωνικά) [ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2014].
• K. Kmąk: Wojna polsko-niemiecka 1109 (πολωνικά) [ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2014].
• K. Kollinger: Ruskie posiłki dla Bolesława III Krzywoustego w 1109, śmierć Zbysławy i trwałość sojuszu polsko-ruskiego w latach 1102–1114 (πολωνικά) [retrieved 13 September 2009].
• B. Kozłowski: Śmierć księcia Zbigniewa, oślepionego przez Bolesława Krzywoustego (πολωνικά) [retrieved 2 September 2009].
• W. Mischke and others: Kronika życia naukowego (πολωνικά) [ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2014].
• W. Mischke: Polska korona królów czeskich (πολωνικά) [ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2014].
• Ł. Piernikarczyk: Palatyn Sieciech (1080–1100) (πολωνικά) [ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2014].
• H. Podolińska: Kościół grodowy (I) na Ostrowie Tumskim – historyczny świadek Obrony Głogowa (πολωνικά) [ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2014].
• J. Prajzner: Numizmatyka: Katalog polskich monet obiegowych. Monety 1916–2010 (πολωνικά) [ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2014].
• S. Orgelbranda encyklopedja powszechna (πολωνικά), vol. 12, Od Polska do Rohan, Βαρσοβία 1902, [ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2014].
• J. Serafin: Pomniki Głogowa (πολωνικά) [in:] J. Sadowski (ed.): Encyklopedia Ziemi Głogowskiej, vol. XLIII, Głogów 2001, [ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2014].
• R. Sidorski: Kierunek: Wenecja!. Wywiad z Tomaszem Jasińskim (πολωνικά) [ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2014].
• S. Suchodolski: Nowe (mazowieckie) znalezisko bulli Bolesława Krzywoustego i problemy ołowianych pieczęci we wczesnośredniowiecznej Polsce (πολωνικά) [ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2014].
• A. Śmiech: Testament Bolesława Krzywoustego (πολωνικά) [ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2014].

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Μπολέσλαφ Γ΄ ο Στραβόστομος

• Χάρτης του φεουδαρχικού κατακερματισμού

Αυτό το λήμμα σχετικά με τη βιογραφία ενός προσώπου χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.