Γεννήθηκε στο Γεράκι Λακωνίας. Ο πατέρας της διηύθυνε το τοπικό γραφείο του ΟΤΕ και του ταχυδρομείου, ενώ η μητέρα της ήταν εκπαιδευτικός. Σε ηλικία των 11 ετών έχασε τον πατέρα της, ο οποίος ήταν τότε 45 ετών, γεγονός που, κατά την ίδια, της στοίχισε πολύ και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην μετέπειτα πορεία της, αφού την ανάγκασε «να αισθανθεί μεγαλύτερη την ευθύνη από τόσο μικρή ηλικία».[1] Τελειώνοντας το σχολείο, εισήχθη στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, αν και ο πατέρας της την προόριζε για διπλωμάτη. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών της στην ιατρική, ειδικεύτηκε στην ψυχιατρική, ενώ συνέχισε τις σπουδές της στο Πανεπιστήμιο της Γάνδης, στο Βέλγιο.
Το 1983 παντρεύτηκε τον Παναγιώτη Κούτσικο, με τον οποίο απόκτησε μία κόρη. Το 1997 πήραν διαζύγιο.
Στις 6 Φεβρουαρίου 2008 υποβλήθηκε σε ακρωτηριασμό του δεξιού της ποδιού μετά από κάταγμα που υπέστη. Ο σακχαρώδης διαβήτης, από τον οποίο έπασχε, εμπόδιζε το τραύμα να επουλωθεί και προκάλεσε μόλυνση, με αποτέλεσμα η κατάσταση της υγείας της να επιδεινωθεί ραγδαία. Αυτό ανάγκασε τους γιατρούς του νοσοκομείου «Ερρίκος Ντυνάν» να συνεδριάσουν εκτάκτως και να προχωρήσουν σε επέμβαση ακρωτηριασμού προκειμένου να σώσουν τη ζωή της.[2]
Απεβίωσε στις 27 Φεβρουαρίου 2022 στο 251 Γενικό Νοσοκομείο Αεροπορίας, όπου είχε διακομιστεί εκτάκτως μετά από πτώση που είχε από το αναπηρικό αμαξίδιο. Χρειάστηκε να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση, καθώς οι γιατροί διαπίστωσαν ότι είχε αιμάτωμα. Αφού υποβλήθηκε σε εγχείρηση, κρίθηκε αναγκαία η μεταφορά της σε ΜΕΘ, όπου και νοσηλευόταν μέχρι το τέλος της ζωής της.[4] Κηδεύτηκε στις 2 Μαρτίου στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών.[5]
Πολιτική σταδιοδρομία
Μετά το 1974, ξεκινά ενεργά την πολιτική της δραστηριότητα ως μέλος της ΟΝΝΕΔ. Τότε γνωρίστηκε με τον πρόεδρο και ιδρυτή της Νέας Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Καραμανλή. Αν και δεν είχε αποφασίσει να ασχοληθεί ευρύτερα με την πολιτική, η κατάσταση της ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης της έδωσε την ώθηση[6] και από τότε η πορεία της στην πολιτική σκηνή ήταν συνεχώς ανοδική. Στις Ευρωεκλογές του 1984 εκλέχτηκε ευρωβουλευτής ενώ το 1989 τοποθετήθηκε επικεφαλής του ευρωψηφοδελτίου της ΝΔ.
Ως βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου την περίοδο 1984-1990, ανέλαβε πρόεδρος της Εξεταστικής Επιτροπής για το πρόβλημα των ναρκωτικών στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, μέλος των Επιτροπών Κοινωνικών Υποθέσεων και Απασχόλησης, Μεταφορών, Ελέγχου του Προϋπολογισμού, Οικονομικής, Νομισματικής και Βιομηχανικής Πολιτικής, μέλος της Αντιπροσωπείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τις σχέσεις με τις χώρες της Λατινικής Αμερικής και μόνιμος εισηγητής για τα θέματα παραγωγής και εμπορίας κοκαΐνης, καθώς και μέλος της Αντιπροσωπείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στη Χιλή, έχοντας τιμηθεί με το ανώτατο παράσημο "Bernando O' Higgins" της Δημοκρατίας της Χιλής. Διετέλεσε επίσης επικεφαλής της αντιπροσωπείας των βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μέλος του Πολιτικού Γραφείου της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.
Η κυβερνητική της θητεία ξεκινά με τις βουλευτικές εκλογές του 1990, οπότε διορίζεται υπουργός Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων για την περίοδο 1990-1991. Στις βουλευτικές εκλογές του 1993 εκλέγεται βουλευτής Α΄ Αθηνών της Νέας Δημοκρατίας, ξεκινώντας την κοινοβουλευτική της θητεία. Στο διάστημα 1993-1999 διετέλεσε μέλος των Επιτροπών Εξωτερικών Υποθέσεων και Εθνικής Άμυνας, Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, μέλος της Επιτροπής για τα Ναρκωτικά, αντιπρόεδρος της Επιτροπής για την εξέταση του Σωφρονιστικού Συστήματος, αντιπρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας Φιλίας Ελλάδας-ΗΠΑ και μέλος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας Φιλίας Ελλάδας-Ρωσίας.
Το 1999 επανεκλέχτηκε ευρωβουλευτής και αναλαμβάνει μέλος των Επιτροπών Εξωτερικών Υποθέσεων, Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, Κοινής Ασφάλειας και Αμυντικής Πολιτικής, Ελευθεριών και Δικαιωμάτων των Πολιτών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, μέλος της Διακοινοβουλευτικής Αντιπροσωπείας «Ευρωπαϊκή Ένωση - Τουρκία», πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Τέταρτος Κόσμος», ενώ είναι επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Νέας Δημοκρατίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Την περίοδο 1990-2004 υπήρξε εθνική συντονίστρια για τα ναρκωτικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση και μέλος της Οριζόντιας Ομάδας για τα Ναρκωτικά του Συμβουλίου της Ευρώπης. Ακόμη, υπήρξε πρόεδρος του Τομέα Βαλκανικός Άξονας-Εγγύς Ανατολή της Ομάδας του Δουβλίνου του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Το 2000 εκλέχτηκε και πάλι βουλευτής Α΄ Αθηνών της Νέας Δημοκρατίας και ορίζεται αντιπρόεδρος της Διαρκούς Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Μέλος της Διαρκούς Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων και Εθνικής Άμυνας, μέλος Διακομματικής Επιτροπής για τα ναρκωτικά, πρόεδρος της Ομάδας Φιλίας με το Κοινοβούλιο της Πολωνίας, και μέλος των Ομάδων Φιλίας με τα Κοινοβούλια των ΗΠΑ και του Μαρόκου.
Το 2002 ορίστηκε εκπρόσωπος της Βουλής των Ελλήνων στη «Συνέλευση για το Μέλλον της Ευρώπης». Στις εργασίες της Συνέλευσης στην Ολομέλεια και τις Ομάδες Εργασίας (2002-2003) διακρίνονται, μεταξύ άλλων, οι παρεμβάσεις της για την κατοχύρωση της ρήτρας αμυντικής αλληλεγγύης μεταξύ κρατών-μελών, για την καθιέρωση της Ευρωπαϊκής Δύναμης Ταχείας Επέμβασης στο πεδίο της Άμυνας, για μέτρα υπέρ της δημόσιας υγείας και για την αντιμετώπιση των ναρκωτικών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς και για την υποστήριξη της ρύθμισης για τη «λαϊκή πρωτοβουλία», σύμφωνα με την οποία ένα εκατομμύριο πολίτες μπορούν να ζητήσουν την ανάληψη συγκεκριμένης νομοθετικής πρωτοβουλίας από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα.
Το 2004 επανεκλέχτηκε βουλευτής και διορίστηκε υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων για την περίοδο 2004-2007, στην κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή. Το όνομά της συνδέθηκε με μία εκτεταμένη απόπειρα μεταρρύθμισης του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Στις εκλογές του 2007 δεν εξελέγη. Στις ευρωεκλογές του ευρωεκλογές του 2009 τέθηκε επικεφαλής του ψηφοδελτίου της Νέας Δημοκρατίας, ενώ στις βουλευτικές εκλογές του 2019 τοποθετήθηκε στη δεύτερη θέση του ψηφοδελτίου επικρατείας της Νέας Δημοκρατίας.[7]
Εκπαιδευτική μεταρρύθμιση
Ως υπουργός Παιδείας η Μαριέττα Γιαννάκου ανακοίνωσε την άνοιξη του 2006 αλλαγές σε όλα τα επίπεδα της λειτουργίας της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης ακολουθώντας τις προτάσεις μίας «επιτροπής σοφών» για την ανώτατη παιδεία, οι οποίες προέβλεπαν αλλαγές στον τρόπο διάθεσης δωρεάν συγγραμμάτων, αναπροσαρμογή του πανεπιστημιακού ασύλου, καθορισμό ανώτατου χρονικού ορίου φοίτησης, καθολική ψηφοφορία των φοιτητών στις πρυτανικές εκλογές κ.ά.[8] Ταυτόχρονα ανακινήθηκε το θέμα της αναθεώρησης του Άρθρου 16 του ελληνικού Συντάγματος, με σκοπό την απάλειψη των νομικών εμποδίων για την ίδρυση μη κρατικών ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης.
Οι μεταρρυθμιστικές αυτές προσπάθειες προκάλεσαν σφοδρές αντιδράσεις σε μεγάλο τμήμα της εκπαιδευτικής κοινότητας, καθώς από πολλούς κρίθηκε ότι προωθούσαν την ιδιωτικοποίηση των ελληνικών Πανεπιστημίων και υποβάθμιζαν τις παροχές προς τους φοιτητές και την ποιότητα της εκπαίδευσης[9]. Αποτέλεσμα ήταν μία πολύμηνη αναστάτωση στον χώρο της ελληνικής ανώτατης παιδείας, με κύματα καταλήψεων σε ΑΕΙ και ΤΕΙ, απεργίες καθηγητών, μαζικές φοιτητικές κινητοποιήσεις και πορείες διαμαρτυρίας (περιστασιακά συνοδευόμενες από συγκρούσεις με την αστυνομία) σε όλες τις μεγάλες πόλεις για περίπου έναν χρόνο. Αναφορές στη Μαριέττα Γιαννάκου γίνονταν σε σατιρικά τραγούδια, google bombing και γελοιογραφίες.[10] Τελικώς μετά την υπαναχώρηση της αξιωματικής αντιπολίτευσης η αναθεώρηση του Άρθρου 16 αναβλήθηκε, ενώ ο νέος νόμος-πλαίσιο για τη λειτουργία των ΑΕΙ υπερψηφίστηκε στη Βουλή στις 8 Μαρτίου του 2007, εν μέσω βίαιων επεισοδίων και σφοδρών συγκρούσεων μεταξύ αστυνομίας και διαδηλωτών οι οποίοι είχαν προγραμματίσει πορεία διαμαρτυρίας κατά του νόμου την ώρα της ψήφισης.[11]
Στα τέλη του καλοκαιριού του 2007, λίγο πριν τις βουλευτικές εκλογές, δόθηκε δημοσιότητα στην πρώτη έκδοση του νέου βιβλίου Ιστορίας της ΣΤ΄ Δημοτικού. Το βιβλίο θεωρήθηκε, από ορισμένους κύκλους, ως προσπάθεια απόκρυψης τμήματος της νεοελληνικής ιστορίας με στόχο την προώθηση φιλικών σχέσεων με γειτονικά κράτη, και ζητήθηκε η απόσυρσή του. Η Μαριέττα Γιαννάκου αντιθέτως απέκλεισε την πιθανότητα απόσυρσης του βιβλίου για λόγους νομιμότητας, λέγοντας ότι θα υπάρξουν οι απαραίτητες διορθώσεις. Τελικά το βιβλίο αποσύρθηκε μετά τις εκλογές από τον νέο υπουργό Ευριπίδη Στυλιανίδη.
↑Μπαλιδάκης, Νίκος (7 Φεβρουαρίου 2008). «Δύσκολες ώρες για τη Μ. Γιαννάκου». www.cosmo.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2009. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2016.CS1 maint: Unfit url (link)
