Μαρί-Κατρίν ντε Βιλντιέ
Γέννηση	1640 Αλανσόν
Θάνατος	20 Οκτωβρίου 1683 Saint-Rémy-du-Val
Επάγγελμα/ ιδιότητες	συγγραφέας, θεατρικός συγγραφέας, μυθιστοριογράφος, ποιητής και μυθογράφος
Υπηκοότητα	Γαλλία
Πολυμέσα σχετικά με τoν συγγραφέα
δεδομένα (π • σ • ε )

Η Μαρί-Κατρίν Ντεζαρντάν ή Μαντάμ ντε Βιλντιέ (Marie-Catherine Desjardins- Madame de Villedieu), γεννήθηκε το 1640 περίπου στην Αλανσόν ή πιο πιθανά στη Λα Ροσέλ, όπως φαίνεται από πρόσφατες έρευνες, και πέθανε στο κτήμα Κλινσμόρ στο Σεντ-Ρεμί-ντι- Βαλ, στις 20 Οκτωβρίου 1683. Ήταν Γαλλίδα ποιήτρια, δραματουργός και μυθιστοριογράφος.^[1]

Η Μαρί-Κατρίν Ντεζαρντάν καταγόταν από οικογένεια ευγενών γαιοκτημόνων. Κόρη ενός ζευγαριού που ήταν στην υπηρεσία της γνωστής οικογενείας των Rohan-Montbazon, το μόνο που είχε να θυμάται από τον πατέρα της, Γκιγιόμ Ντεζαρντάν ήταν οι βίαιοι καβγάδες. Οι γονείς της χώρισαν όταν εκείνη ήταν ακόμα πολύ νέα, γεγονός που της έδωσε ανεξαρτησία και ελευθερία αρκετά σπάνιες για την εποχή της. Εγκαταστάθηκε στο Παρίσι μετά την εξέγερση της Σφενδόνης ενώ ο Ταλμάν ντε Ρεώ αναφέρει ότι «ζούσε εκεί λόγω της καλής της θέλησης»^[2]. Στο Παρίσι αντιστάθμισε γρήγορα τη φτωχή κοινωνική της θέση και την έλλειψη πλούτου αλλά και την ασχήμια της με την εξάσκηση του πνεύματος της, το οποίο σύμφωνα με την ομολογία του ντε Ρεώ ήταν εκπληκτικό. Αυτό το απέδειξε κυρίως από τα πρώτα κιόλας ποιήματα που συνέθεσε αλλά και από τα «πορτραίτα» της. Κέρδισε τον θαυμασμό στα σαλόνια του Παρισιού όπου βρήκε ισχυρούς προστάτες, όπως την Άννα Μαρία Λουίζα της Ορλεάνης, τη δούκισσα του Νεμούρ, τον δούκα του Σαιντ-Αινιάν κλπ.

Στα 18 της χρόνια, η Μαρί Κατρίν είχε μια καθοριστική για τη ζωή της γνωριμία με τον Αντουάν ντε Μποεσέ, άρχοντα του Βιλντιέ, γιο ενός διάσημου μουσικού του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΓ΄. Έτσι, άρχισε μια ταραχώδη σχέση την οποία ύμνησε η συγγραφέας στο σονέτο της με τίτλο Ευτυχία το οποίο κρίθηκε ως σκανδαλωδώς φιλελεύθερο: «Πεθαίνω καθώς βρίσκομαι στην αγκαλιά του πιστού μου εραστή, / Και είναι μέσα σε αυτόν τον θάνατο που βρίσκω τη ζωή.»

Μετά από επίσημη υπόσχεση γάμου ενώπιον ιερέα και συμβολαιογράφου, η οποία υπογράφηκε στην Προβηγκία στις 21 Ιουνίου 1664, επήλθε η οριστική ρήξη το 1667. Κατά τη διάρκεια του «τραγικού καλοκαιριού» τον ίδιο χρόνο, ο εραστής της σκοτώθηκε στην πολιορκία της Λιλ και η ερωτική αλληλογραφία τους δημοσιεύθηκε χωρίς τη συγκατάθεση της από τον βιβλιοπώλη και εκδότη Κλωντ Μπαρμπέν.^[3] Λόγω της υπόσχεσης γάμου, η Μαρί Κατρίν πήρε το επώνυμο «ντε Βιλντιέ» και θεωρήθηκε, μετά και την έγκριση της οικογένειας του εραστή της, ως η χήρα του.^[4]

Η Μαρί Κατρίν Ντεζαρντάν έγραψε τρία θεατρικά έργα:

• την τραγωδία-κωμωδία Μανλιούς, η οποία παίχτηκε με μεγάλη επιτυχία από τους ηθοποιούς του μεγάρου της Βουργουνδίας ^[5] το 1662 και η οποία προκάλεσε διαμάχη σχετικά με την ιστορική αυθεντικότητα του έργου.
• την τραγωδία Νιτετίς, η οποία παίχτηκε στις 27 Απριλίου 1663
• και την τραγωδία-κωμωδία Ο εκλεκτός, η οποία παίχτηκε στις 25 Απριλίου 1665 στη σκηνή του Παλαί Ρουαγιάλ κι έπειτα στις Βερσαλλίες το απόγευμα της 13^ης Ιουνίου μπροστά στη βασιλική οικογένεια και τους προσκεκλημένους της. Αυτό το τελευταίο έργο είχε στην αρχή τον τίτλο Η κοκέτα, ή ο Εκλεκτός. Κατά την παρουσίαση του στις Βερσαλλίες, ο Μολιέρος έγραψε έναν πρόλογο, ο οποίος σήμερα έχει χαθεί, που παρουσίαζε στη σκηνή ανάμεσα στο κοινό μια μαρκησία κι έναν γελοίο μαρκήσιο. Τη μουσική υπέγραψε ο Ζαν-Μπατίστ Λυλί και τα σκηνικά ο Κάρλο Βιγκαράνι. Παρά την ευρεία αποδοχή του έργου, το οποίο αφιέρωσε στον υπουργό Υγκ ντε Λιόν, η Μαρί- Κατρίν Ντεζαρντάν εγκατέλειψε στη συνέχεια τη δραστηριότητα της ως δραματουργός για να αφοσιωθεί αποκλειστικά στη συγγραφή μυθιστορημάτων.^[6]

Οι επιτυχίες διαδέχονταν η μία την άλλη, αποτέλεσμα εντατικής εργασίας: από το 1669 μέχρι το 1675, υπό το βάρος σοβαρών οικονομικών δυσκολιών, η μυθιστοριογράφος δε σταμάτησε να γράφει και να εκδίδει. Με το Αναμνήσεις της ζωής της Ενριέτ- Συλβί του Μολιέρου, που κυκλοφόρησε το 1671,έγινε η δημιουργός του λογοτεχνικού είδους των μυθιστορηματικών απομνημονευμάτων. Το διάσημο Διαταραχές της αγάπης (1675) σηματοδοτεί την επίσημη αποχώρηση της από τη λογοτεχνική σκηνή. Ένα χρόνο αργότερα, ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ της χορήγησε τελικά τη βασιλική σύνταξη που τόσο επιθυμούσε, αν και ήταν πολύ μικρή αφού δε ξεπερνούσε τις 600 λίβρες.

Το 1677 η Μαντάμ ντε Βιλντιέ παντρεύτηκε τον Κλωντ-Νικολά ντε Σάστ, ιππότη και άρχοντα του Σαλόν. Σύντομος γάμος, καθώς ο αξιωματικός πέθανε μόλις δύο χρόνια αργότερα έχοντας, ωστόσο, δώσει την ευκαιρία στη Μαρί-Κατρίν να γίνει μητέρα για πρώτη φορά στην ηλικία των 38 ετών. Έχοντας αποσυρθεί στην οικογενειακή κατοικία στο Κλινσμόρ, μαζί με τη μητέρα, τον αδελφό και την αδελφή της, η Μαντάμ ντε Σαστ πέθανε εκεί το 1683. Ο Claude Barbin εξέδωσε τις τελευταίες δημιουργίες της συγγραφέως (Το πορτραίτο των ανθρώπινων αδυναμιών, μετά θάνατον 1685, Τα μεγάλα χρονικά της Ελλάδος, μετά θάνατον 1687).^[7]

Η λογοτεχνική επιτυχία της Μαρί-Κατρίν ντε Βιλντιέ εξηγεί τις πολυάριθμες τιμές που της αποδόθηκαν τον 17ο αιώνα καθώς και τη φήμη ότι έγινε δεκτή στην Ακαδημία Ρικοβράτι της Πάντοβα.

• Ταλμάν ντε Ρεώ

  « Είναι ένα άτομο που, αν και ήταν πολύ μικρή, είχε μεγάλη φλόγα˙ μιλούσε ασταμάτητα. Ο ποιητής Βουατίρ, ο οποίος ζούσε στην ίδια κατοικία με τη μητέρα της, προέβλεψε ότι αυτό το μικρό κορίτσι θα είχε μεγάλο πνεύμα αλλά θα ήταν τρελή. […] Είχε μια παράξενη ευκολία παραγωγής˙ τα πράγματα δεν της κοστίζουν τίποτα και κάποιες φορές τα συναντάει ευτυχώς. Όλοι την παραδέχθηκαν και κυρίως την κατέταξαν πάνω από τη Μαντλέν ντε Σκυντερύ αλλά και από όλες τις γυναίκες.»

• Βολταίρος

  « Κατάφερε να μας κάνει να χάσουμε την προτίμηση μας στα μακροσκελή μυθιστορήματα.»

• Έργα και εκδόσεις σε απευθείας σύνδεση
• Αλκιδαμί (1661)
• Η αγάπη των μεγάλων ανδρών (1671)
• Ανάξανδρος ο Λακεδαιμόνιος. Νουβέλα(1667) διαθέσιμο
• Τα μεγάλα Χρονικά (1670)
• Τα μεγάλα Χρονικά της Ελλάδος (1687)
• Carmente, ελληνική ιστορία [1] (1668)
• Cleonice ή ο Ρωμαίος γυναικάς. Νουβέλα (1669)
• Οι Διαταραχές της Αγάπης (1675)
• Οι εξόριστοι (1672-1673)
• Μύθοι ή αλληγορικές ιστορίες αφιερωμένες στον βασιλιά, Claude Barbin, Παρίσι (1670) διαθέσιμο
• Ο Εκλεκτός, τραγωδία-κωμωδία, [ sn ], Παρίσι, Άμστερνταμ (1666) Τεύχος 1, Παρίσι, Louis Billaine ή Thomas ή William Jolly Luyne ή Gabriel Quinet (1665)
• Οι Ευγενείς γρεναδίνες (1672-1673)
• Η ερωτευμένη Εφημερίδα (1669-1671)
• Επιστολές και ερωτικές σημειώσεις (1667)
• Λύσανδρος. Νουβέλα (1663)
• Manlius Torquatus, τραγωδία-κωμωδία, [sn ], Παρίσι (1662)
• Αναμνήσεις από τη ζωή της Ενριέτ- Συλβί του Μολιέρου (1672-1674)
• Αναμνήσεις του Seraglio την εποχή του Amurat του δεύτερου (1670)
• Νιτετίς, τραγωδία, 1663
• Νέα συλλογή χρυσών νομισμάτων (1669)
• Αφρικανικές νουβέλες (1673)
• Το χαρτοφυλάκιο (1674)
• Πορτρέτο των Ανθρώπινων Αδυναμιών, Henry Desbordes, Άμστερνταμ (1686); Τεύχος 1, Παρίσι, Claude Barbin (1685)
• Αφήγηση σε πρόζα και σε στίχο της φάρσας των Φνατασμένων [2] (1660)
• Συλλογή ποιημάτων, Claude Barbin, Παρίσι (1662)
• Συλλογή ορισμένων επιστολών και γενναίων σχέσεων (1668)

• Ο Εκλεκτός, σε σκηνοθεσία της Aurore Evain, της εταιρείας La Subversive, έργο που αναδημιούργηθηκε 350 χρόνια μετά τη δημιουργία του από τον Μολιέρο στο θέατρο Παλαί- Ρουαγιάλ. Στο Guyancourt, στην αίθουσα Ferme du Bel Ébat στις 5 και 6 Μαΐου 2015 (επαναλήφθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2018), στο Παρίσι στις 13 Μαΐου 2015, στο θέατρο Confluences, στις 18 Μαΐου 2015 στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης στο Παρίσι και 27 και 28 Μαΐου 2015 στο Θέατρο Eurydice de Plaisir. Στις 26 Μαΐου 2016, στο Φεστιβάλ Jean de La Fontaine στο Château-Thierry. Στις 16 Ιουνίου 2016, στο Φεστιβάλ La Tour Passagère, στη Λυών. Στις 27 Ιουλίου στο Διεθνές Φεστιβάλ Κλασσικού Θεάτρου στο Almagro της Ισπανίας. Από τις 20 έως τις 22 Απριλίου 2017, στο Δημοτικό Θέατρο Berthelot του Μοντρέιγ. Τον Σεπτέμβριο του 2017 στο Théâtre des Îlets-CDN στο Moντλουσόν / θέατρο Gabrielle Robinne. Από τις 9 έως τις 19 Μαΐου 2019, στο Cartoucherie, Théâtre de l'Epée de Bois (Παρίσι). Η μουσική του Ζαν-Μπατίστ Λυλί έχει αντικατασταθεί από τη μουσική της Elisabeth Jacquet de la Guerre, της Barbara Strozzi, της Antonia Bembo και της Mlle Bataille και ερμηνεύεται από μια ομάδα αρχαίας μουσικής, τη Les Mouvements de l'âme, με την τραγουδίστρια σοπράνο Amal Allaoui. Αυτή η τραγωδία-κωμωδία γράφτηκε το 1665, δηλαδή στο απόγειο του γαλλικού κλασικισμού που τον τοποθετούμε μεταξύ 1660 και 1680. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι θεατές της παράστασης έχουν την εντύπωση ότι εισέρχονται αμέσως χωρίς ποτέ να το έχουν ακούσει σε οικείο έδαφος, λόγω της καθαρότητας του στυλ. Αν όμως ο Ρακίνας ή ο Μολιέρος δεν τολμούν γενικά να παρουσιάσουν ως ρόλο τον βασιλιά που είναι σύγχρονος με αυτούς, η πρωτοτυπία ή ακόμα και η τόλμη της Μαντάμ ντε Βιλντιέ είναι τέτοια ώστε να παρουσιάζει εδώ τον μονάρχη στη σκηνή: Η ηθοποιός Isabelle Gomez ενσαρκώνει τον βασιλιά της Βαρκελώνης.

• • Études consacrées à l’œuvre de Πρότυπο:Mme de Villedieu
  • Le Favori, éd. D. Almstutz, Paris, éditions Hermann, 2017
  • Manlius et Le Favori, éd. Henriette Goldwyn, in Aurore Evain, P. Gethner, H. Goldwyn (dir.), Théâtre de femmes de l'Ancien Régime, Πρότυπο:Vol., Πρότυπο:S-, Saint-Étienne, Publications de l'Université, 2008 [orth. et ponctuation modernisées, format poche]; rééd. Paris, Classiques Garnier, 2015
  • Micheline Cuénin, Roman et société sous Louis XIV : Madame de Villedieu (Marie-Catherine Desjardins 1640-1683), Paris, Champion, 1979, 2 t. ; en ligne sur le Site Madame de Villedieu, Éditions Honoré Champion 2007
  • Donna Kuizenga, « Madame de Villedieu », in [./https://fr.wikipedia.org/wiki/Dictionary_of_Literary_Biography Dictionary of Literary Biography] (DLB), vol. 268 (2002), p. 383–390.
  • Madame de Villedieu et le théâtre. Actes du colloque de Lyon (11 et 12 septembre 2008), Nathalie Grande et Edwige Keller-Rahbé (dir.), Biblio 17, vol. 184, 2009.
  • Madame de Villedieu, ou les Audaces du roman, Nathalie Grande et Edwige Keller-Rahbé (dir.), Littératures classiques, n° 61, printemps 2007.
  • Madame de Villedieu romancière. Nouvelles perspectives de recherches Edwige Keller-Rahbé (dir.), Lyon, Presses universitaires de Lyon, 2004.
  • (Αγγλικά) Bruce Archer Morrissette, The Life and Works of Marie-Catherine Desjardins (Πρότυπο:Mme. de Villedieu) 1632-1683, Saint Louis, Washington University Studies, 1947.
  • Gérard Letexier, Madame de Villedieu, une chroniqueuse aux origines de La Princesse de Clèves, Minard, 2002 (ISBN 2-256-91037-7)

• Ιστοσελίδα Madame de Villedieu
• Βιο-βιβλιογραφική εγγραφή της Madame de Villedieu, Donna Kuizenga (2004), για το λεξικό των γυναικών της Αρχαίας Γαλλία [3] του SIEFAR
• Marie-Catherine Desjardins και τις αντιπροσωπείες τους στην ιστοσελίδα του CESAR
• Θέατρο των γυναικών του Ancien Régime : αποσπάσματα έργων, παρουσίαση του θεάτρου της κας de Villedieu, ειδήσεις για τη δραματική δουλειά της Αρχειοθετήθηκε 2021-05-16 στο Wayback Machine.