H Κρεμαστή είναι ορεινό χωριό του δήμου Ευρώτα, στον νομό Λακωνίας της Πελοποννήσου. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 180 κατοίκους. Το χωριό είναι κτισμένο σε υψόμετρο 800 μέτρων, στους νοτιοανατολικούς πρόποδες του Πάρνωνα, 66 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Σπάρτης.[1] Περιβάλλεται από δάση πεύκων και ελάτων και βρίσκεται κοντά σε πηγή νερού. Με το πρόγραμμα Καποδίστριας ανήκε στον δήμο Νιάτων και παλαιότερα εντασσόταν στην επαρχία Επιδαύρου Λιμηράς.
Πληροφορίες
Η Κρεμαστή φαίνεται ότι δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, ίσως τον 15ο αιώνα, μετά την κατάκτηση του Δεσποτάτου του Μυστρά από τους Οθωμανούς. Τότε, ο πληθυσμός μετεγκαταστάθηκε σε ορεινές περιοχές λόγω της ανασφάλειας της περιόδου. Στην ενετική απογραφή του 1700, η Κρεμαστή είχε 1.465 κατοίκους και εντασσόταν στην περιοχή της Μονεμβασιάς. Στο χωριό σώζεται κρήνη η οποία φέρει την χρονολογία 1722. Η οικονομία του χωριού στράφηκε προς την κτηνοτροφία και είναι πιθανό κάποια στιγμή να έφτασε σε τέτοια ανάπτυξη ώστε να άρχισε η εμπορία κτηνοτροφικών προϊόντων, ενώ παράλληλα υπήρχε και αγροτική παραγωγή για αυτοκατανάλωση. Η αύξηση του πληθυσμού του χωριού οδήγησε στην εγκατάσταση σε άλλες κοντινές περιοχές, δημιουργώντας τους άλλους οικισμούς της περιοχής του Ζάρακα.[2]
Το χωριό είναι κεντρικά οργανωμένο, με πλατεία όπου βρίσκεται η εκκλησία και η διοίκηση (το κτίριο που στέγαζε τη δημογεροντία). Σήμερα εκεί βρίσκονται καφενεία και ταβέρνες. Τα σπίτια του χωριού είναι δίπατα, πέτρινα και με αρκετά μεγάλες διαστάσεις. Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του χωριού είναι η ύπαρξη σπιτιών-οχυρών, χωρίς ανοίγματα στο ισόγειο και με πολεμίστρες και αμπάρες, όπως η λεγόμενη Καζάρμα, ένα από τα παλαιότερα σπίτια του χωριού. Σύμφωνα με την παράδοση, υπήρξαν αρχηγεία αγωνιστών της επανάστασης του 1821.[2]
Η Θυσία ανδρών και γυναικών της Κρεμαστής
Παλιό πέτρινο οχυρό σπίτι στην Κρεμαστή
Τον Αύγουστο του 1826, οι Τουρκοαιγύπτιοι αφού τελείωσαν, το καταστροφικό τους έργο, στον Πραστό στράφηκαν νοτιότερα. Έφθασαν στο χωριό Βρονταμά και στη συνέχεια προχώρησαν ανατολικά και επιτέθηκαν στην Κρεμαστή, καίγοντας λεηλατώντας και αιχμαλωτίζοντας ότι έβρισκαν στο διάβα τους.
Οι κάτοικοι της Κρεμαστής, μετά από τριήμερη απελπισμένη αντίσταση σε ένα μικρό παλαιό φρούριο παραδόθηκαν, λόγω έλλειψης νερού και τροφών, με εξαίρεση λίγους κατοίκους οι οποίοι προτίμησαν την ηρωική θυσία από την άτιμη δουλεία.
Όπως περιγράφει το γεγονός ο Ν. Σπηλιάδης: «Οι δε κάτοικοι της Κρεμαστής μόλις ηδυνήθησαν να προσφύγωσιν εις το εκεί παλαιό Φρούριον, επί κρημνωδών και αποτόμων βράχων κείμενον, και εκείθεν μαχόμενοι εφόνευσαν πολλούς εχθρούς. Πλην απεκλείσθησαν και κατεπολεμούντο τρείς ημέρας και μη έχοντας τροφάς και νερόν, ηναγκάσθησαν να παραδοθώσι. Πολλοί όμως εξ αυτών άνδρες και γυναίκες, πολλά μάλιστα κοράσια ερρίφθησαν ηρωικώς, κατά των κρημνών και κατέστρεψαν διά να αποφύγωσι τα αίσχη της αιχμαλωσίας.».[3]
