Η Ιουλίδα ή Χώρα είναι πρωτεύουσα της Κέας και έδρα της Περιφερειακής Ενότητας Κέας-Κύθνου. Αποτελεί την πρωτεύουσα του νησιού "Κέα" ή "Τζια" όπως πήρε το όνομα στην Τουρκοκρατία, αποκαλείται και "Χώρα" όπως όλες οι πρωτεύουσες των νησιών στις Κυκλάδες.[1] Είναι χτισμένη αμφιθεατρικά στην ενδοχώρα του νησιού, στους λόφους Κάστρου και Μύλων, στην ίδια θέση με την αρχαία Ιουλίδα. Σύμφωνα με την απογραφή του 2021, η Ιουλίδα έχει 462 κατοίκους. Απέχει από την Κορησσία Κέας, το λιμάνι του νησιού, 5,5 χιλιόμετρα.[2] Είναι διάσημη τους θερινούς μήνες ως τουριστικός προορισμός με ταξιδιώτες της μεσαίας τάξης από την Αθήνα, αποτελεί εύκολο προορισμό επειδή βρίσκεται κοντά στην Αττική, απέναντι από το Λαύριο με το οποίο συνδέεται με πλοίο. Η πόλη δεν έχει αναπτυχθεί αστικά με αποτέλεσμα να μην κυκλοφορούν ούτε αυτοκίνητα, οι επισκέπτες παρκάρουν έξω από την είσοδο της πόλης.
[3] Το λιμάνι της Κορησσία απέχει 5 χιλιόμετρα από την Ιουλίδα και είναι ο προορισμός των πλοίων από το Λαύριο. Για την πρωτεύουσα Ιουλίδα όπως λένε "είναι η πόλη που δεν έχει αλλάξει ποτέ" και "το αρχιτεκτονικό της στυλ διαφέρει από το κλασσικό Κυκλαδίτικο, η καρδιά της Χώρας είναι η πλατεία με το μεγάλο Βενετσιάνικο τείχος".[3][4]
Ιστορία
Η αρχαία Ιουλίδα ιδρύθηκε κατά τους αρχαϊκούς χρόνους, ήταν η μόνη από τις τέσσερις πόλεις της Κέας που χτίστηκε στην ενδοχώρα. Στην αρχαία πόλη γεννήθηκαν διάσημοι Έλληνες ποιητές όπως ο Σιμωνίδης ο Κείος, ο Βακχυλίδης, ο Πρόδικος ο Κείος, ο ΕρασίστρατοςΑρίστων ο Κείος.[5] Οργάνωσε επανάσταση στην Αρχαία Αθήνα (364 π.Χ.) και τιμωρήθηκε σκληρά, ο Κένεθ Ντόβερ γράφει σχετικά με την απόφαση της τιμωρίας "μου προκάλεσε την πιο τρομερή αίσθηση από όλες όσες έχω δει σε Αθηναϊκές επιγραφές".[6][7]
Μια επιγραφή του 19ου αιώνα γράφει:
"Η Ιουλίδα βρίσκεται σε έναν λόφο σε απόσταση 25 στάδια από τη θάλασσα στο βόρειο μέρος του νησιού. Υπάρχουν πολλά αξιοθέατα στην πόλη, το μεγαλύτερο το μεγάλο πέτρινο λιοντάρι ύψους 20 ποδιών που βρίσκεται ένα τέταρτο ανατολικά της πόλης. Οι νόμοι της Ιουλίδας ήταν εξαιρετικοί στην αρχαιότητα, τους τήρησαν όλοι τόσο ευλαβικά που έμειναν γνωστοί σαν "Κέαιοι νόμοι". Ο γνωστός ποιητής Μένανδρος αναφέρεται σε έναν από τους νόμους αυτούς με τη φράση : αν δεν μπορείς να ζήσεις καλά μην ζεις τουλάχιστον κακά".[8]
Στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία η Ιουλίδα γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη αλλά ακολούθησε στην Κέα διαδικασία πυρηνοποίησης με μεταφορά των κατοίκων στις μεγαλύτερες πόλεις.[9] Τον 2ο αιώνα π.Χ. οι κάτοικοι της Κορησσού και της Ποιήεσσας μεταφέρθηκαν στην Ιουλίδα και στην Καρθαία, αργότερα έπαψε να υπάρχει και η Καρθαία και παρέμεινε η Ιουλίδα η μοναδική πόλη στο νησί.[10] Τον 13ο αιώνα που πέρασε η Κέα στη Δημοκρατία της Βενετίας εξακολουθούσε να έχει την Ιουλίδα σαν το μοναδικό αστικό κέντρο.[11] Τα ερείπια της αρχαίας πόλης εντόπισαν ο Ζοζέφ Πιτόν ντε Τουρνεφόρ (1700) και ο Πήτερ Ούλουφ Μπρόντστεντ (1826).[12] Σήμερα από την αρχαία πόλη σώζονται τα ερείπια των οχυρών της αρχαίας ακρόπολης και τμήμα του τείχους.
Το νησί της Κέας παρέλαβε στο δουκάτο του ο Βενετός ευγενής Βαρθολομαίος Α΄ Γκίζι μέλος της Οικογένειας Γκίζι (1303), στο δουκάτο του ανήκαν επιπλέον η Τήνος, η Μύκονος και η Σέριφος.[13][14] Η Οικογένεια Γκίζι διατήρησε το νησί μέχρι το τέλος (1390) και στη συνέχεια πέρασε απ΄ευθείας στο Δουκάτο του Αρχιπελάγους. Στη θέση της παλιάς πόλης ο Ενετός Ντομένικο Μικέλι έκτισε περίπου το 1210 ένα κάστρο και χρησιμοποίησε στην κατασκευή τα αρχαία οχυρωματικά τείχη.[2] Το κάστρο σώζεται μέχρι σήμερα και περιέχει τις κατοικίες των πλουσιότερων κατοίκων.[15]
Χαρακτηριστικά
Είναι ένα χαρακτηριστικό κυκλαδίτικο χωριό, με κεραμοσκεπή διώροφα κτίρια, λιθόστρωτους δρόμους και μικρές πλατείες. Η Ιουλίδα αποτελείται από τέσσερις συνοικισμούς, που αντιπροσωπεύουν την κοινωνική θέση των κατοίκων. Το Κάστρο είναι το ιστορικό κέντρο της Ιουλίδας και εκεί βρίσκονταν τα σπίτια των πλουσιότερων γαιοκτημόνων και εμπόρων, γι' αυτό και τα σπίτια εκεί είναι μεγαλύτερα. To Κάστρο συνδέεται με την πλατεία Πιάτσα με το Κατω(η)χώρι, όπου ζούσαν κυρίως έμποροι. Η Μεσάδα ήταν το επίπεδο τμήμα της πόλης, εκεί όπου συναντούταν οι κάτοικοί της. Τέλος, το Πανωχώρι είναι το υψηλότερο τμήμα της Ιουλίδας και εκτείνεται περιμετρικά γύρω από τη Μεσάδα και αποτελείται κυρίως από μικρά σπίτια που χωρίζουν στενά σοκάκια.[2][15]
↑Callimachus, The Poems of Callimachus, tr. Frank J. Nisetich, σ. 47
↑Craig Cooper, "Hypereides, Aristophon, and the Settlement of Keos" in Craig Cooper (ed.), Epigraphy and the Greek Historian (University of Toronto Press, 2008: ISBN 0-8020-9069-9), σ. 33
↑P. J. Rhodes and Robin Osborne, Greek Historical Inscriptions, 404-323 BC (Oxford University Press, 2007: ISBN 0-19-921649-5), σ. 203.
↑William Smith, Dictionary of Greek and Roman Geography: Abacaenum-Hytanis (Little, Brown and Co., 1856), σ. 587
↑Lina Mendoni and Harikleia Papageorgiadou, "A Surface Survey of Roman Kea," in Susan Walker and Averil Cameron (eds), The Greek Renaissance in the Roman Empire: Papers from the Tenth British Museum Classical Colloquium (University of London, Institute of Classical Studies, 1989), σ. 172
↑Helle Damgaard Andersen, Urbanization in the Mediterranean in the Ninth to Sixth Centuries BC (Museum Tusculanum Press, 1997: ISBN 87-7289-412-1), σ. 32
↑Charles Frazee and Kathleen Frazee, The Island Princes of Greece: The Dukes of the Archipelago (A.M. Hakkert, 1988), σ. 59
↑Nancy Thomson De Grummond, An Encyclopedia of the History of Classical Archaeology (Greenwood Press, 1996), σ. 634
Callimachus, The Poems of Callimachus, tr. Frank J. Nisetich (Oxford University Press, 2001.
Charles Anthon, A Classical Dictionary (Harper [& Brothers], 1869)
Charles Frazee and Kathleen Frazee, The Island Princes of Greece: The Dukes of the Archipelago (A.M. Hakkert, 1988)
Craig Cooper, "Hypereides, Aristophon, and the Settlement of Keos" in Craig Cooper (ed.), Epigraphy and the Greek Historian (University of Toronto Press, 2008.
Helle Damgaard Andersen, Urbanization in the Mediterranean in the Ninth to Sixth Centuries BC.
Lina Mendoni and Harikleia Papageorgiadou, "A Surface Survey of Roman Kea," in Susan Walker and Averil Cameron (eds), The Greek Renaissance in the Roman Empire: Papers from the Tenth Nancy Thomson De Grummond, An Encyclopedia of the History of Classical Archaeology (Greenwood Press, 1996)
British Museum Classical Colloquium (University of London, Institute of Classical Studies, 1989)
P. J. Rhodes and Robin Osborne, Greek Historical Inscriptions, 404-323 BC.
Setton, Kenneth M. (1976). The Papacy and the Levant (1204–1571), Volume I: The Thirteenth and Fourteenth Centuries
Guillaume Saint-Guillain, « Les Conquérants de l'Archipel. L'Empire latin de Constantinople, Venise et les premiers seigneurs des Cyclades », dans Gherardo Ortali, Giorgio Ravegnani et *Peter Schreiner (dir.), Quarta Crociata. Venezia - Bisanzio - Impero Latino, Venise, Istituto Veneto di Scienze, Lettere ed Arti, 2006
William Smith, Dictionary of Greek and Roman Geography: Abacaenum-Hytanis (Little, Brown and Co., 1856)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Ioulida στο Wikimedia Commons
