Ο Θεοδόσιος της Βιθυνίας ή Θεοδόσιος ο Τριπολίτης (περ. 160 π.Χ. – περ. 100 π.Χ.) ήταν Έλληνας αστρονόμος και μαθηματικός, που έγραψε το έργο Σφαιρικά, ένα βιβλίο για τη γεωμετρία της σφαίρας.

Γεννημένος στην Τρίπολη, στη Βιθυνία, ο Θεοδόσιος αναφέρεται από τον Βιτρούβιο ότι έχει εφεύρει ένα ηλιακό ρολόι κατάλληλο για οποιοδήποτε μέρος της Γης.^[4] Τα Σφαιρικά που έγραψε παρείχαν μαθηματικά για τη σφαιρική αστρονομία και ίσως βασίστηκαν σε έργο του Ευδόξου. Ο Φραγκίσκος Μαυρόλυκος μετέφρασε τα έργα του τον 16ο αιώνα. Εκτός από τα Σφαιρικά, δύο άλλα έργα του Θεοδοσίου έχουν επιβιώσει, πάνω σε θέματα αστρονομίας: το Περί οικήσεων, που περιγράφει την εμφάνιση των ουρανών σε διαφορετικά μέρη της Γης, και το Περί ημερών και νυκτών, μια μελέτη των φαινομενικών κίνησεων του Ήλιου.

• Θεοδοσίου Σφαιρικά, απόδ. στη νεοελληνική και σχολιασμός Ευάγγελου Σπανδάγου, εκδ. «Αίθρα», Αθήνα 2000
• Ευάγγελος Σπανδάγος: Το έργο του Θεοδοσίου «Περί ημερών και νυκτών», εκδ. «Αίθρα», Αθήνα 2013, ISBN 978-960-8333-48-2

• Ivor Bulmer-Thomas: το λήμμα «Theodosius of Bithynia» στο Dictionary of Scientific Biography, τόμος 13, σσ. 319-320
• «Theodosius of Bithynia» στο Complete Dictionary of Scientific Biography, 2008, Encyclopedia.com, ανακτ. 25 Μαρτίου 2015
•  Chisholm, Hugh, επιμ.. (1911) «Theodosius of Tripolis» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 26 (11η έκδοση) Cambridge University Press