PROFILPELAJAR.COM

Ελ Ναθ (β Ταύρου)
Αστερισμός	Ταύρος
Συντεταγμένες; (εποχή 2000.0):	α = 5h:26m:17s , δ = +28°.36΄.27΄΄
Φαινόμενο μέγεθος	1,65
Φασματικός τύπος	B7 III
Απόσταση από τη Γη	131 ± 5 έτη φωτός
	π; σ; ε;

Συντεταγμένες: 05^h 26^m 17.5134^s, +28° 36′ 27.494″

Ελ Ναθ' ή Αλνάθ είναι το ιδιαίτερο όνομα του αστέρα β (βήτα) στον αστερισμό Ταύρο (beta Tauri, β Tau). Ως ο δεύτερος φωτεινότερος αστέρας αυτού του αστερισμού, είναι εύκολα ορατός από την Ελλάδα, ψηλά στον ουρανό τα βράδια του Νοεμβρίου και του χειμώνα. Επίσης, ο αστέρας φέρει και το όνομα 112 Ταύρου (ονοματολογία κατά Τζον Φλάμστηντ).

Ονομασίες και Ιστορία

Τα ονόματα El Nath και Alnath προέρχονται από την αραβική λέξη Al Natih (النطح), που σημαίνει «αυτός που χτυπά με τα κέρατα» (ενν. του ταύρου), και οφείλεται στη θέση του αστέρα στο άκρο του βόρειου κέρατου του ταύρου που αναπαριστά ο αστερισμός του. Η ονομασία εμφανίζεται και για τον αντίστοιχο αστέρα του Κριού, τον Χαμάλ.

Ο Φερεκύδης, και κατά τον Bayer και πολλοί άλλοι, συγκατέλεγαν τον Ελ Ναθ και τον ζ Ταύρου στις Υάδες, πράγμα που σήμερα φαίνεται απίθανο.

Ο β Ταύρου είναι ο ίδιος αστέρας με τον γ Ηνιόχου, και κατά την αρχαιότητα και μέχρι το 1900 περίπου θεωρούσαν ότι ανήκε σε αμφότερους τους αστερισμούς. Ως αστέρας του Ηνιόχου βρισκόταν στον αριστερό αστράγαλο της μορφής και ήταν ο Kabd al Inan των Αράβων, που συνήθως μεταφράζεται ως «η Φτέρνα του Ηνιόχου».

Μαζί με την Αίγα και άλλους αστέρες στον Ηνίοχο ο Ελ Ναθ ήταν για τους Κινέζους ο Woo Chay. Στη Βαβυλώνα ο β Ταύρου ήταν ο Shur-narkabti-sha-iltanu, δηλαδή ο «Βόρειος Αστέρας στον Ταύρο», και σημείωνε το έκτο τους ζώδιο. Ο Ήλιος φαινόταν να περνά από κοντά του κατά την εαρινή ισημερία πριν από 6.000 χρόνια περίπου.

Για τους Ινδούς ο αστέρας αντιπροσώπευε τον Agni, τον θεό της φωτιάς, και συνήθως αναφερόταν και ο ίδιος με αυτό το όνομα, ή με το παρόμοιο Hutabhuj (= «ο Καταβροχθίζων τη Θυσία»).

Ανάμεσα στον β Ταύρου και τον ψ Ηνιόχου εμφανίσθηκε ο «Καινοφανής του Ηνιόχου» στις 24 Ιανουαρίου 1892, που κίνησε τότε το ενδιαφέρον του αστρονομικού κόσμου.

Αστρονομικά και αστροφυσικά δεδομένα

Ο β Ταύρου είναι ένας κυανός γίγαντας αστέρας με επιφανειακή θερμοκρασία 13.600 K. Η μάζα του εκτιμάται ότι είναι 4,5 φορές μεγαλύτερη της μάζας του Ήλιου και η διάμετρός του πενταπλάσια ή εξαπλάσια. Το απόλυτο μέγεθος του β Ταύρου είναι −1,37, που αντιστοιχεί σε πραγματική λαμπρότητα 700 φορές μεγαλύτερη από εκείνη του Ήλιου. Σε σχέση με τον Ήλιο μας, ο Ελ Ναθ έχει υψηλή περιεκτικότητα σε μαγγάνιο, αλλά πολύ μικρότερη σε ασβέστιο και μαγνήσιο. Εξελικτικά, ο αστέρας βρίσκεται ακόμα στη φάση της διογκώσεως προς γίγαντα, αφού έχει μόλις εγκαταλείψει την Κύρια Ακολουθία.

Ο Ελ Ναθ απομακρύνεται από εμάς με ταχύτητα 9,2 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο (33.000 χιλιόμετρα την ώρα) και εμφανίζει ιδία κίνηση 0,176 δευτερόλεπτο της μοίρας ανά έτος.

Ο β Ταύρου υφίσταται τακτικά επιπρόσθηση από τη Σελήνη, όπως φαίνεται από τη Γη, κυρίως από το Νότιο Ημισφαίριο και σχεδόν ποτέ από την Ελλάδα, αφού ο αστέρας βρίσκεται στη βορειότερη απόκλιση στην οποία φθάνει ποτέ η Σελήνη.