Ελληνικά φύλα

Τα ελληνικά φύλα, όπως τα αντιλαμβάνονταν οι αρχαίοι Έλληνες, με βάση τη μυθική αφήγηση που παρέχεται στον Κατάλογο των Γυναικών (6ος αι. π.Χ.)

Τα αρχαία ελληνικά φύλα (αρχαία ελληνικά: Ἑλλήνων ἔθνη) ήταν ομάδες ελληνόφωνων πληθυσμών που ζούσαν στην αρχαία Ελλάδα, την Κύπρο και τις διάφορες ελληνικές αποικίες. Χωρίστηκαν κυρίως με γεωγραφικά, διαλεκτικά, πολιτικά και πολιτιστικά κριτήρια, καθώς και με διακριτές παραδόσεις στη μυθολογία και τη θρησκεία. Ορισμένες ομάδες ήταν μικτής προέλευσης, διαμορφώνοντας μια συγκριτική κουλτούρα μέσω της απορρόφησης και της αφομοίωσης προηγούμενων και γειτονικών πληθυσμών στην ελληνική γλώσσα και έθιμα.

Από το 2200 περίπου μέχρι το 1900 π.Χ. ο κύριος όγκος των Ινδοευρωπαίων Πρωτοελλήνων είχε εγκατασταθεί στην βόρειο Ήπειρο (περιοχή Κορυτσάς, Χαονία), τη βορειοδυτική Μακεδονία (Πελαγονία, δυτική Μακεδονία) και τη βορειοδυτική Θεσσαλία, όπου διασπάσθηκε σε τρεις διαλεκτικούς κλάδους, το δυτικό, τον κεντρικό ή ανατολικό και το νότιο.

Πρωτοελληνική περιοχή (2200/2100-1900 π.Χ.) κατά τους Κατόνα (2000), Σακελλαρίου (2016, 1980, 1975) και Φυλακτόπουλο (1975)

Από το 1900 μέχρι το 1150 π.Χ. μεγάλα τμήματα των Ελλήνων μεταναστεύουν νοτιότερα και καταλαμβάνουν διάφορα τμήματα της ονομαζόμενης ελληνικής χερσονήσου. Στις περιοχές αυτές έρχονται σε επαφή με προελληνικά φύλα. Επωφελούνται από την επαφή τους με αυτούς και αναπτύσσονται πολιτιστικά. Ταυτόχρονα διαφοροποιούνται οι ίδιοι και διασπάζονται σε πολλούς διαλεκτικούς κλάδους και φύλα, μέσα από μεγάλες εθνοφυλετικές ανακατατάξεις.

Το όνομα Πελασγοί χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά από τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, οι οποίοι αναφέρονταν στους πληθυσμούς που θεωρούσαν προγόνους των Ελλήνων ή «προελληνικούς». Κάποιοι, κυρίως μεταγενέστεροι, το χρησιμοποιούν για να περιγράψουν αμιγώς ελληνικούς πληθυσμούς.

Με την κυριαρχία της γης να περνά από τη μια φυλή στην άλλη, τις πολιτιστικές ανταλλαγές μέσω της τέχνης και του εμπορίου και τις συχνές συμμαχίες προς κοινούς στόχους, ο εθνικός χαρακτήρας των διαφορετικών φύλων είχε γίνει κυρίως πολιτικός από την αυγή της ελληνιστικής περιόδου. Η Ρωμαϊκή κατάκτηση της Ελλάδας, η επακόλουθη διαίρεση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας σε Ελληνική Ανατολή και Λατινική Δύση, καθώς και η έλευση του Χριστιανισμού, διαμόρφωσαν την κοινή εθνική και πολιτική ελληνική ταυτότητα μια για πάντα στους υπηκόους του ελληνικού κόσμου μέχρι τον 3ο αιώνα μ.Χ.

Κατάλογος των ελληνικών φύλων

Δυτικοί Έλληνες

Δωριείς

  1. Υλλείς (βορειοανατολική Πελοπόννησος, δωρικές αποικίες)
  2. Δυμάνες (νοτιοδυτική Πελοπόννησος, δωρικές αποικίες)
  3. Πάμφυλοι (νοτιοανατολική Πελοπόννησος, δωρικές αποικίες)

Κεφαλλήνες

  1. Κεφαλλήνες (Κεφαλονιά, Ιθάκη)
  2. Δουλιχιείς (Λευκάδα και γύρω νήσοι)
  3. Τάφιοι (Μεγανήσι, Εχινάδες)
  4. Κουρήτες (νοτιοδυτική Αιτωλοακαρνανία)

Αιτωλοί

  1. Ηλείοι (Ηλεία)
  2. Ακαρνάνες (Ακαρνανία)
  3. Ευρυτάνες (κεντρική και νότια Ευρυτανία)
  4. Αγραίοι (βόρεια Ευρυτανία)
  5. Απέραντοι (βόρεια Ευρυτανία)
  6. Οφιονείς (ανατολική Αιτωλοακαρνανία)
  7. Αποδωτοί (ανατολική Αιτωλοακαρνανία)
  8. Βοιωτοί (Βοιωτία)
  9. Θεσσαλοί (πεδινή Θεσσαλία)

Φωκείς

(Φωκίδα)

Λοκροί

(ανατολική και δυτική Λοκρίδα)

Ηπειρώτες

  1. Άβαντες (βόρεια Ήπειρος, Εύβοια, Χίος)
  2. Αθαμάνες (Αθαμανικά όρη)
  3. Αίθικες (βορειοδυτική Θεσσαλία)
  4. Αμφιλόχοι (περιοχή Βάλτου, Αμφιλοχία)
  5. Αργεστές (Δευρίοπος, περιοχή Πριλάπου, Π.Γ.Δ.Μ.)
  6. Αφείδαντες (περιοχή Τεγέας Αρκαδίας)
  7. Ατίντανες (περιοχή Αχρίδας)
  8. Βυλλίονες (βόρεια Ήπειρος)
  9. Γενεάτες (Δευρίοπος, περιοχή Μοριχόβου, Π.Γ.Δ.Μ.)
  10. Δέξαροι (βόρεια Ήπειρος, δυτικά της λίμνης Αχρίδας), μετέπειτα και Δασσαρήτες
  11. Ελιμιώτες (Γρεβενά και νότια Κοζάνη)
  12. Θεσπρωτοί (Θεσπρωτία)
  13. Κασσωπαίοι (Πρέβεζα)
  14. Λυγκιστές (Φλώρινα, Πελαγονία)
  15. Μολοσσοί (Ιωάννινα)
  16. Ορέστες (Καστοριά)
  17. Παραυαίοι (βόρεια Ήπειρος)
  18. Παρωραίοι (μεταξύ Τυμφαίων και Μολοσσών)
  19. Σελλοί (περιοχή Δωδώνης)
  20. Τάλαρες (βορειοδυτική Θεσσαλία)
  21. Τυμφαίοι (βόρεια Πίνδος, Γρεβενά)
  22. Χάονες (Χαονία, βόρεια Ήπειρος)

Μακεδνοί

  1. Μακεδόνες (Μακεδονία, κυρίως Ημαθία, Πέλλα, Θεσσαλονίκη και Πιερία)
  2. Μάγνητες (όρη Όσσας, Πηλίου)

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Όντως στην ελληνική μυθολογία ο Μακεδόνας και ο Μάγνης είναι αδέλφια, παιδιά του Δία και της κόρης του Δευκαλίωνα Θύιας. Οι Μακεδόνες σήμερα αναγνωρίζονται ως Βορειοδυτικό Ελληνικό Φύλο, αλλά οι Μάγνητες ήταν πάντοτε Αιολόφωνοι. Ο λόγος που θεωρήθηκαν αδέλφια ήταν η κοινή τους κατοικία. Οι Μακεδόνες κατά τη μεγάλη Αιγιακή Μετακίνηση που προκάλεσε η κάθοδος των Φρυγών βρέθηκαν από τον Άνω και Μέσο Αλιάκμονα στα Πιέρια Όρη (όρος Μακεδονικόν κατά Ηρόδοτο), ενώ οι Μάγνητες κάποτε κατοικούσαν στην Παράκτια Πιερία απ' όπου διώχθηκαν από τους Θράκες «Πίερες» στην ιστορική Μαγνησία κάτω από τον Πηνειό. Οι τελευταίοι διώχθηκαν με τη σειρά τους από τους Μακεδόνες, όταν οι δεύτεροι ξεκίνησαν την επεκτατική τους πορεία.

Ανατολικοί ή Κεντρικοί Έλληνες

Αιολείς

  1. Περραιβοί (βορειοανατολική Θεσσαλία)
  2. Αινιάνες (δυτική κοιλάδα Σπερχειού)
  3. Λαπίθες (πεδινή Θεσσαλία)
  4. Μινύες (πεδινή Θεσσαλία, αργότερα στις αιολικές αποικίες)
  5. Φλεγύες (πεδινή Θεσσαλία, αργότερα στις αιολικές αποικίες)
  6. Δόλοπες (νοτιοδυτική Θεσσαλία)
  7. Έλληνες (νοτιοανατολική Θεσσαλία)
  8. Φθίοι (νοτιοανατολική Θεσσαλία)
  9. Μυρμιδόνες (νοτιοανατολική Θεσσαλία)
  10. Μαλιείς (ανατολική κοιλάδα Σπερχειού)
  11. Οιταίοι (όρος Οίτη)
  12. Επειοί (βορειοδυτική Πελοπόννησος)
  13. Αχαιοί (βορειοδυτική Πελοπόννησος, Ζάκυνθος)

Αρκάδες

  1. Αρκτάνες (κεντρική Πίνδος)
  2. Αζάνες (Αρκαδία, Κύπρος)

Νότιοι Έλληνες

Ίωνες

  1. Αργαδείς (νότια Αττική και ιωνικές αποικίες)
  2. Γελέοντες (νότια Αττική και ιωνικές αποικίες)
  3. Αιγικορείς (όρη Πάρνηθας, Πεντέλης και ιωνικές αποικίες)
  4. Όπλητες (περιοχή Μαραθώνος, βόρεια Αττική)
  5. Αρκάδες

Παραπομπές