Ταχυδρομική κάρτα με το Γενί Τζαμί εποχής 1902-12 (διακρίνεται ο μιναρές ο οποίος σήμερα δεν υπάρχει). Σημερινή μορφή εισόδου / εσωτερικό όπου διακρίνεται η "εσοχή" / μιχράμπ.
Το Γενί τζαμί είναι οθωμανικό μνημείο της περιόδου της Τουρκοκρατίας στη Θεσσαλονίκη. Βρίσκεται στην οδό Αρχαιολογικού Μουσείου 30,[1][2].
Λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος του Δημου Θεσσαλονίκης και σε μουσουλμανικές εορτές ως ισλαμικό τέμενος.[3]
Περιγραφή
Χτίστηκε το 1902 από τον Ιταλό αρχιτέκτονα Βιταλιάνο Ποζέλι (Vitaliano Poselli) και χρησίμευε ως τόπος λατρείας για τους εξισλαμισμένους Εβραίους που είχαν εξισλαμιστεί, τους επονομαζόμενους Ντονμέδες (Dönme/Donmeh αφού ήτανε το τζαμί τους). Έχει δύο ορόφους και συμβαδίζει με την εκλεκτικιστική αρχιτεκτονική του 20ού αιώνα. Μετά την ανταλλαγή (1923-1924), στέγασε για μικρό διάστημα πρόσφυγες, και από το 1925 έως το 1963 χρησιμοποιήθηκε ως αρχαιολογικό μουσείο και το πιο παλιό της πόλης. Σήμερα είναι εκθεσιακός χώρος του Δήμου Θεσσαλονίκης. [4][5]
Το κτίριο συνδυάζει τη μουσουλμανική παράδοση με τον αρχιτεκτονικό συρμό του καιρού του (εκλεκτικιστικά στοιχεία που χρησιμοποίησε ο αρχιτέκτονας και σε πολλά άλλα κτίριά του, που σώζονται στην πόλη, όπως στο Διοικητήριο, το κτίριο της παλιάς Φιλοσοφικής, το Γ' Σώμα Στρατού, τη βίλα Αλλατίνι κ.ά.).Στην αριστερή πλευρά της κεντρικής εισόδου υπάρχει μαρμάρινη επιγραφή με το όνομα του αρχιτέκτονα Βιταλιάνο Ποζέλι γραμμένο στην παλαιοτουρκική και ιταλική γλώσσα, ενώ στον νότιο εξωτερικό τοίχο υπάρχει μαρμάρινο ηλιακό ρολόι. [6]
To μαρμάρινο ηλιακό ρολόιH μαρμάρινη επιγραφή με το όνομα του Βιταλιάνο Ποζέλι
Στο προαύλιό του φυλάσσεται πλούσια συλλογή μαρμάρινων γλυπτών της Ρωμαϊκής εποχής και των πρωτοχριστιανικών χρόνων (σαρκοφάγοι, επιτύμβια, ανάγλυφα, τιμητικές και ταφικές στήλες κ.λ.π.) από ολόκληρη τη Θεσσαλονίκη. Έως το 2024 Γενί Τζαμί φιλοξένησε διάφορες πολιτιστικές δραστηριότητες.
Από το 2013 το Γενί Τζαμί λειτουργεί ως μουσουλμανικό τέμενος σε ισλαμικές εορτές, όπως το Ραμαζάνι.[7][8]
_Thessaloniki_Greece.jpg)
