Οι Κήποι του Πασά, (γνωστοί επίσης και ως Δρακόσπιτα η άντρο των δερβισάδων) αποτελούν ένα μνημειακό πάρκο που βρίσκεται στην Θεσσαλονίκη και η κατασκευή του ανάγεται γύρω στο 1904.[1]
Γενικά στοιχεία
Η περιοχή που κτίστηκε το πάρκο, ανήκε στην εκκλησιά, η οποία το 1875 παραχώρησε την περιοχή στην Φιλόπτωχο Αδελφότητα για την ίδρυση νεκροταφείου. Το 1901 η περιοχή αυτή πέρασε στην νομαρχία της οθωμανικής διοίκησης η οποία έχτισε το νοσοκομείο Χαμιδιέ (αργότερα Άγιος Δημήτριος) της οποίας η περιοχή του πάρκου ήταν ενταγμένη στον χώρο του νοσοκομείου όπως αναγράφεται σε μια επιγραφή. Το μνημείο με έκταση περίπου 1000 τ.μ. βρίσκεται ανατολικά των τειχών της πολής και πίσω από το νοσοκομείο Αγιος Δημήτριος, και αποτελείτε από μερικά κτίσματα φανταστικής αρχιτεκτονικής (architecture douce), που θυμίζουν σε αρκετά μεγάλο βαθμό το πάρκο Γκουέλ του Γκαουντί στην Βαρκελώνη. Το μνημειακό αυτό πάρκο χτίστηκε μέσα σε ένα πευκόδασος και τα κτίσματα ήταν κυρίως σιντριβάνια, με μια στοά, καθίσματα και μια στέρνα. Το νερό έπαιζε καθοριστικό ρολό στις κατασκευές καθώς κυλούσε στα αυλακιά, λίμναζε στις τεχνητές λίμνες και πεταγόταν από πίδακες. Σύμφωνα με μια μελέτη, των αρχιτεκτόνων Πελαγίας Αστρεινίδου και Κλεοπάτρας Θεολογίδου «…να υποθέσουμε ότι το νερό ελεγχόταν, είτε έπεφτε με ορμή είτε επιτηδευμένα σταγόνα-σταγόνα ή κυλούσε σε μικρά ακάλυπτα αυλάκια για να ξαναπέσει με ορμή ή λίμναζε στη στέρνα».[2]
Η ονομασία του πάρκου δεν είναι δυνατό να εξακριβωθεί καθώς δεν υπάρχει κάποια γραπτή μαρτυρία του ονόματος αλλά είναι το ευρέως χρησιμοποιούμενο όνομα που χρησιμοποιούν οι κάτοικοι της περιοχής. Παρομοίως είναι άγνωστος ο αρχιτέκτονας του πάρκου που πιθανολογείται ότι είναι Ιταλός.[1] Μια άποψη που υπάρχει αναφέρει ότι οι κήποι ονομάστηκαν έτσι καθώς υπήρξαν το ησυχαστήριο του Οθωμανού μεράρχου Σεϊφουλάχ Πασά.[3]
Τα υλικά κατασκευής του πάρκου είναι σιδερόβεργες, ακατέργαστες πέτρες στο χαμηλότερο σημείο των κτισμάτων και τούβλα στο ψηλότερο όπου αναγράφεται και η στάμπα της κεραμοποιίας Fratelli Allatini.[3][4]
Κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1922 οι νεοφερμένοι Έλληνες πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στα σπίτια των Τούρκων, λεηλάτησαν το μνημείο για να πάρουν το οικοδομικό υλικό για να επισκευάσουν τα σπίτια τους με αποτέλεσμα η σημερινή μορφή του πάρκου να διαφέρει δραματικά από την αρχική του.
Υπάρχει τέλος μια έντονη συνωμοσιολογία αστικών θρύλων των κάτοικων της περιοχής ότι το πάρκο χρησιμοποιήθηκε για τεκτονικές τελετές των οθωμανικών ταγμάτων και του ότι η περιοχή αυτή είναι ένα γεωγραφικά κομβικό γεωμαγνητικό σημείο.[5][6][7]
