Βεγκέσλαος Γ΄ της Βοημίας

Βεγκέσλαος Γ΄
βασιλιάς της Βοημίας
Περίοδος1305 - 1306
ΠροκάτοχοςΒεγκέσλαος Β΄
ΔιάδοχοςΕρρίκος
βασιλιάς της Ουγγαρίας
Περίοδος1301 - 1305
ΠροκάτοχοςΑνδρέας Γ΄
ΔιάδοχοςΌθων
βασιλιάς της Πολωνίας
Περίοδος1305 - 1306
ΠροκάτοχοςΒεγκέσλαος Β΄
ΔιάδοχοςΒλάντισλαφ Α΄
Γέννηση6 Οκτωβρίου 1289 (1289-10-06)
Θάνατος4 Αυγούστου 1306 (16 ετών)
ΣύζυγοςΒιόλα του Τέσεν
Απόγονοι(νόθη) Ελισάβετ
ΟίκοςΠρεμυσλιδών
ΠατέραςΒεγκέσλαος Β΄
ΜητέραΙουδήθ των Αψβούργων
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Βεγκέσλαος Γ΄ (Λατινική γλώσσα: "Wenceslaus III", Τσεχική γλώσσα: Václav III., 6 Οκτωβρίου 1289 - 4 Αυγούστου 1306), από τον Οίκο των Πρεμυσλιδών, ήταν βασιλιάς της Βοημίας (1305 - 1306), της Ουγγαρίας (1301 - 1305) και της Πολωνίας (1305 - 1306). Ήταν ο γιος του Βεγκεσλάου Β΄ βασιλιά της Βοημίας & Πολωνίας και της πρώτης συζύγου του Ιουδήθ των Αψβούργων, κόρης του Ροδόλφου Α΄ της Γερμανίας. Την εποχή που ήταν ακόμα σε παιδική ηλικία αρραβωνιάστηκε την Ελισάβετ του Τες, μοναδική κόρη και παιδί του βασιλέως της Ουγγαρίας Ανδρέα Γ΄. Με τον πρόωρο θάνατο του Ανδρέα στις αρχές του 1301 οι Ούγγροι ευγενείς τον επέλεξαν διάδοχο του, ο Πάπας Βονιφάτιος Η΄ υποστήριζε άλλον διεκδικητή τον Κάρολο Ροβέρτο, μέλος του βασιλικού Οίκου στο Βασίλειο της Νεαπόλεως. Ο Βεγκέσλαος στέφτηκε βασιλιάς της Ουγγαρίας (27 Αυγούστου 1301), η κυριαρχία του ήταν ωστόσο διακοσμητική επειδή επικράτησαν οι ισχυροί βαρόνοι. Ο Βεγκέσλαος Β΄ του αναγνώρισε ότι η εξουσία του δεν μπορούσε να ισχυροποιηθεί και τον μετέφερε πίσω στην Βοημία (1304). Ο Βεγκέσλαος Γ΄ διαδέχθηκε τον πατέρα του (21 Ιουνίου 1305) στην Βοημία και την Πολωνία, παραιτήθηκε από τα δικαιώματα του στην Ουγγαρία υπέρ του Όθων Γ΄ της Βαυαρίας (9 Οκτωβρίου 1305). Με την άνοδο του στον θρόνο ξεκίνησε τις δωρεές γης στους νεαρούς φίλους του, ένας διεκδικητής του στον Πολωνικό θρόνο ο Βλαδίσλαος Α΄ ο Βραχύς που είχε κατακτήσει Πολωνικές περιοχές από την εποχή του πατέρα του κατέλαβε την Κρακοβία (1306) Ο νεαρός Βεγκέσλαος Γ΄ ετοιμάστηκε να ξεκινήσει εκστρατεία εναντίον του αλλά δεν πρόλαβε επειδή δολοφονήθηκε, ήταν το τελευταίο μέλος του Οίκου των Πρεμυσλιδών.

Πρώτα χρόνια

Γεννημένος στην Πράγα (6 Οκτωβρίου 1289) ο Βεγκέσλαος ήταν ο δεύτερος γιος του ομώνυμου βασιλέως της Πολωνίας Βεγκεσλάου Β΄ και της πρώτης του συζύγου Ιουδήθ των Αψβούργων.[1][2] Ο μεγαλύτερος αδελφός του είχε πεθάνει σε βρεφική ηλικία πριν γεννηθεί ο ίδιος, συνεπώς ο Βεγκέσλαος ήταν ο μοναδικός επιζών γιος των γονέων του. Ο Βεγκέσλαος ήταν ακόμα μικρό παιδί όταν πέθανε η μητέρα του (18 Ιουνίου 1297). Την επόμενη χρονιά (12 Φεβρουαρίου 1298) αρραβωνιάστηκε την Ελισάβετ της Ουγγαρίας, το μοναδικό παιδί του βασιλέως της Ουγγαρίας Ανδρέα Γ΄.[3] Ο πεθερός του ήταν ο τελευταίος αρρήν βασιλεύς της Ουγγαρίας από την εθνική δυναστεία των Άρπαντ, η νομιμότητα του ωστόσο αμφισβητήθηκε τόσο από τους συγγενείς του όσο και από ιστορικούς.[4] Ο Βεγκέσλαος Β΄ κατέλαβε (1300) το Βοεβοδάτο της Μεγάλης Πολωνίας, την Κουγιαβία και άλλες περιοχές της Πολωνίας.[5] Ο αντίπαλος του Βλαδίσλαος Α΄ ο Βραχύς αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το βασίλειο, κατόπιν στα τέλη Σεπτεμβρίου ακολούθησε η στέψη του στο Γκνιέζνο.[6] Ο Πάπας Βονιφάτιος Η΄ αρνήθηκε να αναγνωρίσει ωστόσο τον Βεγκέσλαο Β΄ ως βασιλέα της Βοημίας.[7]

Βασιλιάς της Ουγγαρίας και της Κροατίας

Ο Βεγκέσλαος Γ΄ της Βοημίας εγκαταλείπει την Ουγγαρία (από τα "Πεφωτισμένα Χρονικά"

Ο Ανδρέας Γ΄ της Ουγγαρίας πέθανε πρόωρα χωρίς να αφήσει γιους (11 Ιανουαρίου 1301).[8] Ο βασικός του αντίπαλος Κάρολος του Ανζού ήταν δισέγγονος από γιαγιά του κορυφαίου βασιλιά Μπέλα Δ΄ της Ουγγαρίας, θεωρούσε τον εαυτό του από χρόνια ως νόμιμο διάδοχο.[9] Με το άκουσμα του θανάτου του Ανδρέα Γ΄ ο Κάρολος Ροβέρτος έσπευσε στο Έστεργκομ όπου ο αρχιεπίσκοπος Γρηγόριος Μπίσκεϊ τον έστεψε βασιλιά.[10][11] Οι τοπικοί Ούγγροι ευγενείς αντέδρασαν έντονα επειδή ο Κάρολος Ροβέρτος είχε την στήριξη του Βονιφάτιου Η΄ και δεν ήθελαν στον θρόνο της χώρας τους μια μαριονέτα του πάπα επειδή "θα έχαναν την ελευθερία τους".[12][13] Η στέψη του ήταν άκυρη για τους ευγενείς επειδή έγινε στο Έσστεργκομ ενώ έπρεπε να γίνει στο Σεκεσφέχερβαρ όπου βρισκόταν το Άγιο Στέμμα της Ουγγαρίας, την κήρυξαν άκυρη (13 Μαΐου 1301).[14][15] Ο επίσκοπος της Κρακοβίας Ζαν Μουσκάτα, σύμβουλος της Βοημίας ήταν ο πρώτος που είχε προτείνει τον γιο του Βεγκέσλαου Β΄ ως νέο βασιλιά της Ουγγαρίας.[16] Ο νεαρός Βεγκέσλαος πέρα του ότι ήταν αρραβωνιασμένος με το μοναδικό παιδί του Ανδρέα Γ΄ ήταν επίσης δισέγγονος του Μπέλα Γ΄.[17] Ο πατέρας του δωροδόκησε τους Ούγγρους άρχοντες να τον στέψουν βασιλιά, οι άρχοντες έστειλαν αντιπροσωπεία στον Βεγκέσλαο Β΄ στην Βοημία, αποδέχτηκε την προσφορά στο όνομα του 11χρονου γιου του.[18][19] Ο Βεγκέσλαος Β΄ συνόδευσε τον γιο του στο Σεκεσφέχερβαρ όπου ο αρχιεπίσκοπος Τζον Χοντ-Πάζμαν τον έστεψε επίσημα με το Ιερό Στέμμα ως Βεγκέσλαο Γ΄ (27 Αυγούστου 1301).[20][21][22] Ο νέος βασιλιάς χρησιμοποιούσε συνήθως στα έγγραφα του το όνομα "Λαδίσλαος".[23][24] Με την επιστροφή του Βεγκέσλαου Β΄ στην Βοημία ο κύριος σύμβουλος του νεαρού γιου του έγινε ο Ζαν Μουσκάτα, οι περισσότεροι ευγενείς και ιερείς τον αποδέχτηκαν.[25][26] Οι Κροάτες ευγενείς σε αντίθεση με τους Ούγγρους ομολόγους τους δεν αναγνώρισαν τον Βεγκέσλαο Β΄, παρέμειναν πιστοί στον Κάρολο του Ανζού.[27] Ο Κάρολος Μαρτέλος μετέβη τον Αύγουστο του 1301 στην νότια Ουγγαρία μαζί με τον βασικό οπαδό του, τον πανίσχυρο Βοδιάρο Ιβάν Κέσεγκι και κατέκτησαν το Έστεργκομ.[28][29] Η εξουσία των δύο βασιλέων διεκδικητών ήταν ωστόσο εκείνη την εποχή διακοσμητική, η Ουγγαρία ήταν μοιρασμένη σε 12 επαρχίες κάθε μία από τις οποίες είχε υπό την διοίκηση της έναν τοπικό ολιγάρχη.[30] Τα "Πεφωτισμένα Χρονικά" γράφουν ότι οι Ούγγροι ευγενείς δεν παραχώρησαν "κανένα κάστρο και καμιά εξουσία" σε κανέναν από τους δυο.[31][32]

Ανατροπή

Σφραγίδα του Βεγκεσλάου Γ΄ της Βοημίας

Ο Πάπας Βονιφάτιος Η΄ έστειλε επιστολές στον Βεγκέσλαο Β΄ και τον επίσκοπο Ιωάννη, τους τόνισε ότι η στέψη του έγινε χωρίς επικύρωση από την Αγία Έδρα.[33] Ο Παπικός Λεγάτος Νίκκολο Μποτσασίνι έφτασε στην Ουγγαρία τον Σεπτέμβριο για να συναντήσει Ούγγρους ιερείς με στόχο να ανατρέψουν τον Βεγκέσλαο Γ΄ και να ανεβάσουν στον θρόνο τον Κάρολο Μαρτέλο.[34][35] Ο Βεγκέσλαος Γ΄ προσπάθησε να εξαγοράσει τους ισχυρότερους βαρόνους, τους πρόσφερε εκτάσεις και αξιώματα. Ο Ζαν Μουσκάτα έφυγε ωστόσο από την Ουγγαρία με συνέπεια πολλοί ευγενείς να εγκαταλείψουν τον Βεγκέσλαο Β΄.[36] Ο Κάρολος του Ανζού εκμεταλλεύτηκε την αδύναμη θέση του αντιπάλου του και κατέλαβε τον Σεπτέμβριο του 1302 την Βούδα, κάλεσε τους δημαγωγούς να του παραδώσουν τον νεαρό βασιλιά.[37] Οι ισχυρότεροι ευγενείς της πόλης εξακολουθούσαν να υποστηρίζουν τον Βεγκέσλαο Β΄, ο Κάρολος Μαρτέλος αναγκάστηκε να υποχωρήσει και ο Παπικός Λεγάτος έθεσε την πόλη υπό απαγόρευση.[38] Ο τοπικός ιερέας αφόρισε σε απάντηση τον πάπα και όλους τους Ούγγρους ιεράρχες.[39] Ο Πάπας Βονιφάτιος Η΄ ανακήρυξε νέο βασιλιά της Ουγγαρίας τον Κάρολο Μαρτέλο δηλώνοντας ότι η εκλογή του Βεγκέσλαου Β΄ ήταν άκυρη (31 Μαΐου 1303).[40] Ο τρίτος διεκδικητής του θρόνου Αλβέρτος Α΄ της Γερμανίας που ήταν θείος και των δύο διεκδικητών κάλεσε τον Βεγκέσλαο Β΄ να εγκαταλείψει την Ουγγαρία.[41][42][43] Ο Βεγκέσλαος Β΄ της Βοημίας έφτασε στην Ουγγαρία επικεφαλής ενός μεγάλου στρατού με στόχο να υποστηρίξει τον γιο του.[44] Οι τοπικοί ευγενείς του εξήγησαν ότι η θέση του έχει αποδυναμωθεί, δεν μπορούσε να κυβερνήσει άλλο, τότε επέστρεψε στην Ουγγαρία και τον πήρε μαζί του.[45][46] Ο Βεγκέσλαος Γ΄ δεν αρνήθηκε ποτέ τα δικαιώματα του στην Ουγγαρία, πριν φύγει για την Βοημία όρισε κυβερνήτη τον Ιβάν Κέσεγκι, πήρε επίσης μαζί του στην Πράγα το Ιερό Στέμμα των βασιλέων της Ουγγαρίας.[47][48][49] Ο Κάρολος Ροβέρτος και ο Ροδόλφος Α΄ της Βοημίας επιτέθηκαν τον Σεπτέμβριο στην Μοραβία αλλά δεν μπόρεσαν να νικήσουν τον στρατό του Βεγκέσλαου Β΄.[50][51] Την ίδια περίοδο ο Βλαδίσλαος Α΄ ο Βραχύς ένα μέλος του Οίκου των Πιαστ διεκδικούσε τον θρόνο της Πολωνίας, εισήλθε σε αυτήν με Ουγγρικά στρατεύματα και κατέλαβε πολλές πόλεις και οχυρά.[52][53]

Βασιλιάς της Βοημίας και της Πολωνίας

Αναπαράσταση της σφραγίδας του Βεγκέσλαου Γ΄ της Βοημίας στο Όλομοουτς.

Ο πατέρας του πέθανε και ο νεαρός Βεγκέσλαος τον διαδέχθηκε στον θρόνο τόσο της Βοημίας όσο και της Πολωνίας (21 Ιουνίου 1305), η θέση του ήταν αποδυναμωμένη επειδή ο Βλαδίσλαος Α΄ ο Βραχύς εξακολουθούσε έντονα να έχει αξιώσεις στον θρόνο της Πολωνίας.[54][55][56] Ο Βεγκέσλαος Γ΄ αναγνώρισε ότι ήταν ανίκανος να διεκδικήσει τα δικαιώματα του στην Ουγγαρία και αποφάσισε να παραιτηθεί από αυτά.[57][58] Σε κάθε περίπτωση δεν αναγνώρισε ποτέ τον Κάρολο Ροβέρτο ως νόμιμο βασιλιά της Ουγγαρίας, αναγνώρισε στην θέση του τον Όθων Γ΄ της Βαυαρίας επίσης δισέγγονο του Μπέλα Δ΄, του πρόσφερε το Ιερό Στέμμα στην Μπρνο (9 Οκτωβρίου 1305).[59][60] Σε λίγους μήνες και μετά από συμβουλή των ευγενών χώρισε την πρώτη του σύζυγο Ελισάβετ της Ουγγαρίας και παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο την Βιόλα του Τέσεν.[61] Η ζωή του Βεγκέσλαου Γ΄ ως βασιλιά ήταν διαλυμένη, περιστοιχιζόταν από μια ομάδα νεαρών Τσέχων ευγενών στους οποίους έκανε συνέχεια δωρεές γης.[62] Η θέση του εξασθένισε ακόμα περισσότερο όταν ο διεκδικητής του πατέρα του Βλαδίσλαος Α΄ ο Βραχύς κατέλαβε την Κρακοβία (1306).[63] Με στόχο να εισβάλει στην Πολωνία εναντίον του Βλαδίσλαου ο Βεγκέσλαος έδιωξε τους νεαρούς αγαπημένους του και τοποθέτησε κυβερνήτη τον έμπειρο κουνιάδο του Ερρίκο της Βοημίας.[64] Η επίθεση δεν πρόλαβε να γίνει επειδή ο νεαρός βασιλιάς δολοφονήθηκε από κάποιον άγνωστο στο Όλομοουτς (4 Αυγούστου 1306).[65][66][67] Ο Βεγκέσλαος Γ΄ ήταν το τελευταίο αρρήν μέλος του Οίκου των Πρεμυσλιδών.[68]

Οικογένεια

Νυμφεύτηκε το 1305 τη Βιόλα των Πιάστ-Σιλεσίας, κόρη του Μιέσκο Α΄ δούκα του Τσέσυν· δεν απέκτησαν απογόνους.

Από μία εκτός γάμου σχέση είχε ένα φυσικό τέκνο:

  • (νόθη) Ελισάβετ, ηγουμένη στο αββαείο του Πουστιμέρου.

Παραπομπές

  1. ↑ Pražák 2002, σ. 7
  2. ↑ Csukovits 2012, σ. 108
  3. ↑ Csukovits 2012, σ. 108
  4. ↑ Engel 2001, σ. 110
  5. ↑ Knoll 1972, σ. 22
  6. ↑ Knoll 1972, σ. 22
  7. ↑ Knoll 1972, σ. 22
  8. ↑ Bartl et al. 2002, σ. 34
  9. ↑ Kristó 1988, σσ. 11–12
  10. ↑ Bartl et al. 2002, σ. 34
  11. ↑ Kontler 1999, σ. 87
  12. ↑ The Hungarian Illuminated Chronicle: (ch. 188.133), σ. 143
  13. ↑ Kristó 1988, σ. 12
  14. ↑ Bartl et al. 2002, σ. 34
  15. ↑ Kontler 1999, σ. 87
  16. ↑ Pražák 2002, σ. 10
  17. ↑ Pražák 2002, σ. 10
  18. ↑ Pražák 2002, σ. 10
  19. ↑ Žemlička 2011, σ. 112
  20. ↑ Pražák 2002, σ. 10
  21. ↑ Engel 2001, σ. 129
  22. ↑ Solymosi & Körmendi 1981, σ. 188
  23. ↑ Žemlička 2011, σ. 112
  24. ↑ Solymosi & Körmendi 1981, σ. 188
  25. ↑ Csukovits 2012, σ. 108
  26. ↑ Pražák 2002, σσ. 11-12
  27. ↑ Fine 1994, σ. 209
  28. ↑ Solymosi & Körmendi 1981, σ. 188
  29. ↑ Kristó 1988, σσ. 13-14
  30. ↑ Kontler 1999, σσ. 84, 87
  31. ↑ Engel 2001, σ. 129
  32. ↑ The Hungarian Illuminated Chronicle: (ch. 189.133-134), σ. 143
  33. ↑ Pražák 2002, σ. 11
  34. ↑ Engel 2001, σ. 129
  35. ↑ Pražák 2002, σ. 11
  36. ↑ Pražák 2002, σ. 12
  37. ↑ Pražák 2002, σ. 12
  38. ↑ Pražák 2002, σ. 12
  39. ↑ Solymosi & Körmendi 1981, σ. 189
  40. ↑ Pražák 2002, σ. 12
  41. ↑ Engel 2001, σ. 129
  42. ↑ Žemlička 2011, σ. 114
  43. ↑ Pražák 2002, σσ. 9, 13
  44. ↑ Pražák 2002, σ. 13
  45. ↑ Engel 2001, σ. 129
  46. ↑ Pražák 2002, σ. 13
  47. ↑ Engel 2001, σ. 129
  48. ↑ Solymosi & Körmendi 1981, σ. 189
  49. ↑ Pražák 2002, σ. 13
  50. ↑ Solymosi & Körmendi 1981, σ. 189
  51. ↑ Pražák 2002, σ. 13
  52. ↑ Knoll 1972, σ. 24
  53. ↑ Knoll 1972, σσ. 24-25
  54. ↑ Csukovits 2012, σ. 108
  55. ↑ Žemlička 2011, σ. 114
  56. ↑ Pražák 2002, σ. 13
  57. ↑ Žemlička 2011, σ. 114
  58. ↑ Pražák 2002, σ. 13
  59. ↑ Bartl et al. 2002, σ. 34
  60. ↑ Pražák 2002, σ. 13
  61. ↑ Pražák 2002, σ. 14
  62. ↑ Pražák 2002, σ. 13
  63. ↑ Knoll 1972, σ. 25
  64. ↑ Pražák 2002, σ. 14
  65. ↑ Žemlička 2011, σ. 114
  66. ↑ Pražák 2002, σ. 14
  67. ↑ Lukowski & Zawadski 2006, σ. 22
  68. ↑ Žemlička 2011, σ. 114

Πηγές

  • The Hungarian Illuminated Chronicle: Chronica de Gestis Hungarorum (Edited by Dezső Dercsényi) (1970). Corvina, Taplinger Publishing.
  • Bartl, Július; Čičaj, Viliam; Kohútova, Mária; Letz, Róbert; Segeš, Vladimír; Škvarna, Dušan (2002). Slovak History: Chronology & Lexicon. Bolchazy-Carducci Publishers, Slovenské Pedegogické Nakladatel'stvo.
  • Csukovits, Enikő (2012). "Vencel". In Gujdár, Noémi; Szatmáry, Nóra (eds.). Magyar királyok nagykönyve: Uralkodóink, kormányzóink és az erdélyi fejedelmek életének és tetteinek képes története [Encyclopedia of the Kings of Hungary: An Illustrated History of the Life and Deeds of Our Monarchs, Regents and the Princes of Transylvania] (in Hungarian). Reader's Digest. σσ. 108–109.
  • Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers.
  • Fine, John V. A. Jr. (1994) [1987]. The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press.
  • Knoll, Paul W. (1972). The Rise of the Polish Monarchy: Piast Poland in East Central Europe, 1320-1370. The University of Chicago Press.
  • Kontler, László (1999). Millennium in Central Europe: A History of Hungary. Atlantisz Publishing House.
  • Kristó, Gyula (1988). Az Anjou-kor háborúi [Wars in the Age of the Angevins] (in Hungarian). Zrínyi Kiadó.
  • Lukowski, Jerzy; Zawadski, Hubert (2006). A Concise History of Poland. Cambridge University Press.
  • Pražák, Richard (2002). "Vencel (László)". In Kristó, Gyula (ed.). Magyarország vegyes házi királyai [The Kings of Various Dynasties of Hungary] (in Hungarian). Szukits Könyvkiadó. σσ. 7–14.
  • Schmidt, Ondřej (2019). John of Moravia between the Czech Lands and the Patriarchate of Aquileia (ca. 1345–1394). Brill.
  • Solymosi, László; Körmendi, Adrienne (1981). "A középkori magyar állam virágzása és bukása, 1301–1506 [The Heyday and Fall of the Medieval Hungarian State, 1301–1526]". In Solymosi, László (ed.). Magyarország történeti kronológiája, I: a kezdetektől 1526-ig [Historical Chronology of Hungary, Volume I: From the Beginning to 1526] (in Hungarian). Akadémiai Kiadó. σσ. 188–228.
  • Žemlička, Josef (2011). "The Realm of Přemysl Ottokar II and Wenceslas II". In Pánek, Jaroslav; Tůma, Oldřich (eds.). A History of the Czech Lands. Charles University in Prague. σσ. 106–116.