Αριστείδης Χρυσοβέργης
Γέννηση	1812
Θάνατος
Τιμές	Τάγμα της Αγίας Άννης, Α΄ Τάξη και Medal For defence of Sebastopol
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Αριστείδης Χρυσοβέργης (ρωσικά: Аристид Фёдорович Хрисовери 1812- ;) ήταν Έλληνας αξιωματικός που οδήγησε την Ελληνική Λεγεώνα του αυτοκράτορα Νικολάου Α΄ κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού πολέμου.

Ο Χρυσοβέργης γεννήθηκε το 1812 στην Μεσημβρία της Μαύρης Θάλασσας (σημερινό Νέσεμπαρ της Βουλγαρίας) σε ελληνική μεσοαστική οικογένεια. Σπούδασε στην "Ελληνική Εμπορική Σχολή της Οδησσού" Το 1828 η Ρωσία κήρυξε τον πόλεμο στην Τουρκία, μετά από 7 χρόνια αιματηρού απελευθερωτικού αγώνα της Ελλάδας. Ο Χρυσοβέργης εγκατέλειψε τις σπουδές του και εντάχθηκε στις τάξεις των ελλήνων επαναστατών, προς το τέλος του πολέμου. Αργότερα συνέχισε την υπηρεσία στον ελληνικό βασιλικό στρατό. Από την αρχή του Κριμαϊκού πολέμου ο Χρυσοβέργης εμφανίστηκε στις αρχές του 1854 στο Βουκουρέστι, και με τη βοήθεια του φίλου του, Ρώσου αξιωματικού του ναυτικού, Ιωάννη Βλασσόπουλου, συναντήθηκε με τον διοικητή του ρωσικού Στρατού στον Δούναβη στρατηγό Μ.Γκορτσάκοβ για την δημιουργία μιας ξεχωριστής μονάδας από Έλληνες εθελοντές. Με διάταγμα του Γκορτσάκοβ ο Χρυσοβέργης στάλθηκε στην μονάδα του στρατηγού Ουσακόβ στις εκβολές του Δούναβη. Οι Έλληνες εθελοντές και ο ίδιος ο Χρυσοβέργης ^[1] δεν ήταν ντυμένοι με ρωσικές στρατιωτικές στολές, αλλά με φουσταννέλα όπως και οι αγωνιστές του 1821 ^[2]. Το καλοκαίρι του 1854, στον βραχίονα Σωλήν , ο Χρυσοβέργης με τον βαθμό του λοχαγού, και επικεφαλής 25 Ελλήνων εθελοντών έδωσε μάχη ενάντια σε βρετανικό άγημα 700 στρατιωτών. Κατά τη διάρκεια αυτής της μάχης οι Βρετανοί έχασαν έξι αξιωματικούς και 72 στρατιώτες , συμπεριλαμβανομένου του αριστοκράτη Ρίτσαρντ Πάρκερ Χάιντ IV. Αυτός ήταν ο λόγος που για την μάχη αυτή έγινε συζήτηση στο Βρετανικό Κοινοβούλιο^[3]. Στις αρχές του 1855 η Λεγεώνα, μεταφέρθηκε στην Κριμαία και έλαβε μέρος στην επίθεση της Ευπατόριας στις 5 Φλεβάρη του 1855, όπου έχασε μερικές δεκάδες άτομα σκοτωμένους και 30 τραυματίες, συμπεριλαμβανομένων των αξιωματικών Χρυσοβέργη και Σταμάτη. Μετά την Ευπατόρια η Ελληνική Λεγεώνα συμμετείχε στην άμυνα της Σεβαστούπολης, ως μέρος της φρουράς από τις 1 Μαρτιο μέχρι τις 27 Αυγούστου 1855 και στην Μάχη του Μαύρου ποταμού στις 16 Αυγούστου, όπου ο Χρυσοβέργης έλαβε τιμητική διάκριση. Μετά τον πόλεμο ο Χρυσοβέργης παρέμεινε στη Ρωσία και το 1864 ως απόστρατος συνταγματάρχης έκανε αναφορά προς τις ρωσικές αρχές για να στήσει ένα μνημείο για τους Έλληνες, που έπεσαν στον πόλεμο της Κριμαίας. Η πρόταση του δεν υλοποιήθηκε ^[4]