Η κοινότητα κάλυπτε έκταση 13.534 τετ. χλμ το 2001 2.[2]
Ιστορία
Το Μεσαίωνα, ο οικισμός ήταν γνωστός ως Βέσαινα, που με την αλλοιωμένη μορφή Δέσιανη συνεχίστηκε μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα.[3][4] Η Βέσαινα μαρτυρήθηκε για πρώτη φορά τον 11ο αιώνα, ως επισκοπή και σε επιγραφή που βρέθηκε στην Αγιά κάποιου Ευθύμιου, «πρωτοσπαθαρίου της Βέσαινας».[3] Μία επιστολή του Μιχαήλ Ψελλού αναφέρει την επισκοπή ως πολύ φτωχή.[3]
Περίπου 1,5 χλμ. από το σύγχρονο χωριό βρίσκεται το εγκαταλελειμμένο χωριό Βαθύρεμα, όπου υπάρχουν και ίχνη βυζαντινού οικισμού και εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Νικόλαο.[3]
Ο Σουηδός ανατολιστής και ταξιδιώτης Γιάκομπ Γιόνας Μπιέρνσταλ επισκέφθηκε το χωριό το 1779, αναφέροντας ότι το «ελληνικό χωριό Δέσιανη, στην τουρκική Büyükköy», είχε εκατό σπίτια και τέσσερις εκκλησίες.[4] Το 1791, ο Έλληνας μελετητής Γρηγόριος Κωνσταντάς, στο σημαντικό έργο του Γεωγραφία νεωτερική, φέρει τη «Δέσιανη» ως οικισμό χριστιανικό με 150 σπίτια, που βρίσκονται στην πεδιάδα, νότια της Αγιάς. Σχεδόν όλοι οι κάτοικοι είναι αγρότες («ζευγίται»), με λίγους υφαντάδες. Κύρια προϊόντα ήταν το σιτάρι, τα πρόβατα και λίγο μετάξι.[4] Την εποχή εκείνη, ο ισχυρός Αλή Πασάς, ο οποίος είχε αναλάβει την ευθύνη για την ασφάλεια στην περιοχή ως δερβέναγας, έδωσε το προηγουμένως ελεύθερο χωριό στον γιο του Βελή Πασά ως τσιφλίκι.[4] Ο Άγγλος ταξιδιώτης Ουίλιαμ Μάρτιν Ληκ που επισκέφθηκε την περιοχή το 1809, περιγράφει το αρχοντικό που ανέγειρε στο χωριό ο Βελί Πασάς, ο οποίος προτιμούσε να κατοικεί εκεί παρά την επίσημη έδρα του στη Λάρισα, όπου το κλίμα δεν ήταν της προτίμησής του.[4] Η κυριαρχία του Βελή κράτησε μέχρι το 1819, όταν ο Αλή Πασάς κηρύχθηκε αποστάτης από την Υψηλή Πύλη και τα κτήματά του καθώς και των παιδιών του κατασχέθηκαν.[4]
Η περιοχή έγινε μέρος της Ελλάδας μαζί με την υπόλοιπη Θεσσαλία το 1881, οδηγώντας στην αποχώρηση των Οθωμανών μεγαλογαιοκτημόνων και την αντικατάστασή τους από Έλληνες.[4] Στις αρχές του 20ου αιώνα, Έλληνες πρόσφυγες από την Ανατολική Ρωμυλία εγκαταστάθηκαν στην περιοχή και έλαβαν κλήρους γης.[4]
Η σημερινή Εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου βρίσκεται στα ερείπια μιας παλαιοχριστιανικής ή βυζαντινήςβασιλικής. Αρκετά βυζαντινά spolia ενσωματώνονται στην παρούσα δομή, μαζί με το σύνθρονο του παλαιού επισκοπικού καθεδρικού ναού, που επέτρεψε την ασφαλή ταυτοποίηση του Αετόλοφου με τη Βέσαινα.[3]
Τοπική κοινότητα
Η τοπική κοινότητα είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός πεδινός οικισμός, με έκταση 13,509 χμ² (2011).[5]
Πληθυσμός
Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ο πληθυσμός του οικισμού του Αετόλοφου ήταν 323 άτομα, δηλαδή μειωμένος σχεδόν 15% σε σύγκριση με τον πληθυσμό της προηγούμενης απογραφής του 2001.[2]
