Dydd gŵyl answyddogol a ddethlir yng Nghymru ar 16 Medi i goffáu Owain Glyn Dŵr yw Dydd Owain Glyn Dŵr[1] (neu Diwrnod Owain Glyndŵr).
Fe ddethlir ar 16 Medi am fod Owain Glyn Dŵr wedi cael ei gyhoeddi yn Dywysog Cymru ar 16 Medi1400 yn ystod ei wrthryfel mawr i ryddhau Cymru o ofal rheolaeth y Saeson.
Gwneud yn Wŷl y Banc
Yn 2021, galwodd Nia Jones o Bwyllgor Gŵyl Dathlu Diwrnod Owain Glyndŵr Corwen, i wneud Dydd Glyndŵr yn Ŵyl y Banc. Bu Dafydd Wigley hefyd yn cefnogi'r galw gan ddweud, "dylai unrhyw wyliau cenedlaethol newydd gynnwys 16 Medi fel Diwrnod Owain Glyndŵr.”[2]
Dathliadau
2000au
Yn 2006, hedfannwyd baner Glyn Dŵr ar furiau Castell Caerdydd ar 16 Medi mewn ymateb i nifer o geisiadau gan y cyhoedd.[3] Bu Sain Ffagan (Amgueddfa Werin Cymru) yn cynnal nifer o ddigwyddiadau dros y penwythnos er cof am Glyndŵr.[4]
Dathliadau Owain Glyn Dwr yng Nghorwen (Medi 16, 2013)
Yn 2012, fe wnaeth cwmni IAITH Cyf. O Gastellnewydd Emlyn gynnig i’w gweithwyr beidio â dathlu Jiwbili Brenhines Lloegr gyda diwrnod o wyliau ac yn lle i gael y cyfle i ddathlu Diwrnod Owan Glyndŵr.[6]
2020au
Yn 2019, cynaliwyd Gŵyl y Fflam yng Nghorwen i godi ymwybyddiaeth o hanes Cymru ar benwythnos Dydd Glyndŵr (14 ac 15 Medi). Ailgrewyd cartref a llys Glyndŵr, Sycharth yn rithiol fel rhan o'r wŷl.[7][8]
Yn 2022, cafodd gorymdaith flynyddol Corwen ei chanslo yn dilyn marwolaeth Elizabeth Windsor (brenhines y Deyrnas Unedig).[9] Er hyn, bu dathliadau ger cerflun Owain Glyndŵr, Corwen beth bynnag. Bu disgyblion Ysgol y Felinheli fyn dathlu'r diwrnod ar y dydd Gwener fel sawl ysgol arall. Bu'r disgyblion yn gwisgo crysau t coch a melyn i ddathlu.[10][9]
Yn 2023, cynlluniodd Cadw cyfres o weithgareddau i'r diwrnod yng Nghastell Rhuddlan.[11] Trafodwyd y posibilirwydd o ddod a chartref Owain Glyndŵr, sef Sycharth i berchnogaeth cyhoeddus ar 13 Medi 2023. Roedd hyn yn dilyn deiseb gan gynghorydd Gwynedd Plaid Cymru, Elfed Wyn ap Elwyn a gyflwynwyd i'r Senedd gyda dros 10,000 o lofnodion.[12]
