Cumbria

Math	siroedd seremonïol Lloegr, sir an-fetropolitan
Ardal weinyddol	Gogledd-orllewin Lloegr, Lloegr
Prifddinas	Caerliwelydd
Poblogaeth	499,781
Sefydlwyd	1974
Daearyddiaeth
Gwlad	Lloegr
Arwynebedd	6,766.5996 km²
Yn ffinio gyda	Dumfries a Galloway, Northumberland, Roxburgh, Ettrick and Lauderdale, Swydd Durham, Swydd Gaerhirfryn, Gogledd Swydd Efrog
Cyfesurynnau	54.5°N 3.25°W
Cod SYG	E10000006
GB-CMA
Gwleidyddiaeth
Corff deddfwriaethol	council of Cumbria County Council
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Sir seremonïol yng Ngogledd-orllewin Lloegr yw Cumbria. Ei chanolfan weinyddol yw Caerliwelydd. Mae'r sir yn cynnwys Ardal y Llynnoedd gyda'r mynyddoedd uchaf yn Lloegr.

Yr un tarddiad sydd i'r enw "Cumbria" â'r gair "Cymru"; yn wir, yn yr ardal hon y siaradwyd Hen Gymraeg ddiwethaf yng ngwledydd Prydain ar wahân i Gymru a Chernyw^[1] ac efallai Ystrad Clud yn yr Alban. Gair arall am yr iaith ar yr adeg hon yw Cymbrieg, sy'n air academaidd mewn gwirionedd. Mae'r cofnod cynharaf sydd ar glawr o'r gair Hen Saesneg Cumberland yn dyddio o 945; ei ystyr yw "Tir y Cymry".

Roedd Rheged, un o deyrnasoedd Brythonig yr Hen Ogledd yn cynnwys y cyfan o'r ardal a adnabyddir heddiw fel Cumbria. Ymhlith y brenhinoedd Brythonig yr oedd Urien Rheged (canodd Taliesin iddo), Owain, Dyfnwal ab Owain, a Mael Coluim^{[angen ffynhonnell]}. Yn y 7g, daeth o dan deyrnas Northumbria a'i arweinydd Ecgfrith.

Rhennir y sir yn ddau awdurdod unedol:

1. Cumberland
2. Westmorland a Furness

Daeth y ddau awdurdod i fodolaeth ar 1 Ebrill 2023 pan gyfunwyd chwe ardal an-fetropolitan:

• Crëwyd Cumberland trwy cyfuno Bwrdeistref Allerdale, Bwrdeistref Copeland a Dinas Caerliwelydd.
• Crëwyd Westmorland a Furness trwy cyfuno Ardal De Lakeland, Ardal Eden, Bwrdeistref Barrow-in-Furness.

Rhennir y sir yn chwe etholaeth seneddol yn San Steffan:

• Barrow a Furness
• Caerliwelydd
• Copeland
• Penrith a'r Goror
• Westmorland a Lonsdale
• Workington

gw • sg • go Siroedd seremonïol Lloegr Berkshire Bryste Caint Cernyw Cumbria De Swydd Efrog Dinas Llundain Dorset Dwyrain Sussex Dwyrain Swydd Efrog Dyfnaint Essex Glannau Merswy Gogledd Swydd Efrog Gorllewin Canolbarth Lloegr Gorllewin Sussex Gorllewin Swydd Efrog Gwlad yr Haf Hampshire Llundain Fwyaf Manceinion Fwyaf Norfolk Northumberland Rutland Suffolk Surrey Swydd Amwythig Swydd Bedford Swydd Buckingham Swydd Derby Swydd Durham Swydd Gaer Swydd Gaergrawnt Swydd Gaerhirfryn Swydd Gaerloyw Swydd Gaerlŷr Swydd Gaerwrangon Swydd Henffordd Swydd Hertford Swydd Lincoln Swydd Northampton Swydd Nottingham Swydd Rydychen Swydd Stafford Swydd Warwick Tyne a Wear Wiltshire Ynys Wyth

Eginyn erthygl sydd uchod am Cumbria. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato