Albanija se dva puta takmičila na EuroBasketu tokom svoje historije, 1947. i 1957. Iako se tim u prošlosti pojavljivao na kontinentalnom nivou, Albanija još uvijek želi da se kvalifikuje na Svjetsko prvenstvo.
Historija
20ti vijek
Košarka u Albaniji je uvedena početkom 20. vijeka, a postala je popularna 1920-ih godina nakon završetka Prvog svjetskog rata kada su se širom zemlje formirala sportska društva i klubovi, a košarka je također i ubrzo uvedena u velike gradove u Albaniji. Košarku su neformalno igrali timovi koji su predstavljali različite sportske klubove, a tek u septembru 1945. godine formiran je Nacionalni košarkaški komitet, koji je bio odgovoran za rješavanje problema s kojima su se košarkaški timovi u zemlji suočavali. Komitet je postaknuo put do osnivanje Košarkaškog saveza Albanije (ABA), koji je kreairan godinu dana kasnije, i koji je jako brzo postao član FIBA-e 1947. godine. Njihovi glavni ciljevi su bili da omoguće klubovima da se takmiče u nacionalnim takmičenjima, kao i da promovišu sport. Prvo državno prvenstvo u Albaniji održano je 1946. godine, a godinu dana kasnije održano je i prvo žensko prvenstvo. Godine 1951. ABA je stvorila Kup Republike, koji je bio takmičenje otvoreno za sve profesionalne i amaterske košarkaške klubove u Albaniji, a ženska i omladinska verzija takmičenja počele su 1952. Za vrijeme komunističkog režima u Albaniji održana je Nacionalna Spartakijada između 1959. i 1989. godine, gdje je košarka bila jedan od najpopularnijih sportova u cijeloj zemlji. 1999. godine ABA je održala prvi albanski košarkaški Superkup za muškarce i žene, koji se igra između pobjednika lige i kupa.
Albanija se prvi put takmičila na Evropskom prvenstvu, 1947. godine koji je održan u Pragu. U pretkolu takmičenja Albanija se plasirala u grupu D, sa Italijom, Belgijom i Egiptom. Prvu utakmicu Albanija na turniru odigrala je protiv Italije, na kojoj su doživjeli veliki poraz 15-60.[2] U naredna dva meča, Albanija je pretrpila teške poraze od Belgije 114–11 i Egipta 19–104. U drugom kolu Albanija je igrala za pozicije između 7. i 10. mjesta. Tamo se reprezentacija borila protiv Rumunije i Austrije. U prvoj utakmici izgubili su 19-73 od Rumunije, a u drugoj su također doživjeli poraz od Austrije 27-44. U finalnoj utakmici na Evropskom prvenstvu su se suočili sa Jugoslavijom da bi odredili 13. i 14. mesto, gdje su izgubili 13-90 od Jugoslavije da bi završili na 14. mjestu od 14 timova.[3] Tokom turnira, Albanija je zabilježila rekord (0–6), dok su u prosjeku postizali samo 17,3 poena po utakmici. Utakmica sa najviše poena je bila protiv Austrije gdje su postigli 27 poena, što je ujedno bio i meč u kojem su izgubili sa najmanjom razlikom na turniru sa 17 poena. Albanija je primala u prosjeku 80,3 poena po utakmici.
Deset godina nakon njihovog debitantskog nastupa na Evropskom prvenstvu, također su nastupali i na EuroBasketu 1957. koji je bio održan u Sofiji, Bugarska. Albanija se plasirala u grupu A sa Čehoslovačkom, Jugoslavijom i Škotskom. U prvoj utakmici izgubili su 57-89 od Jugoslavije, a zatim u svom drugom meču izgubili su 71-37 od Čehoslovačke isto tako su izgubili i 65-42 od Škotske, sa tim rezultatima završili su na dnu grupe. Tokom borbe za manja mjesta na turniru, Albanija se suočila sa Turskom, Italijom, Finskom, Belgijom, Zapadnom Njemačkom, Austrijom i Škotskom. Izgubili su svih sedam utakmica, što ih je dovelo do kraja drugog nastupa na EuroBasket turniru, koji se ovaj put sastojao od 16 timova.[4] Albanija je tokom takmičenja u prosjeku postizala 47,6 poena po utakmici, s tim da je njihov najveći broj postignutih poena bio protiv Turske u porazu 64–97. Albanija je primala u prosjeku 78,4 poena po utakmici tokom svojih deset odigranih utakmica na turniru. Uprkos boljim statistikima od onih iz 1947. godine, Albanija nije uspjela da izbori pobjedu na Evropskom prvenstvu.
Nakon nastupa na Evropskom prvenstvu 1957. godine, Albanija nije uspjela da se plasira na veliki turnira do kraja 20. vijeka. Iako je reprezentacija u brojnim prilikama pokušala da se kvalifikuje na velike turnire, uključujući i Ljetne olimpijske igre 1972. To je bio prvi put da se Albanija takmičila u kvalifikacijama za Olimpijske igre. Međutim, u svojim prvim kvalifikacijama poraženi su u sve tri utakmice koje su igrali.[5]
21. vijek
Albanija je 2002. godine učestvovala u manjem takmičenju, Evropskom prvenstvu za male zemlje 2002. godine. Albanija je počela turnir u grupi A, gdje su na kraju postigli (2-1) rekord. Međutim, zbog razlike u bodovima, Albanija je izgubila šansu da prođe u nokaut fazu i ispala je u rundu klasifikacije. Tamo su savladali Gibraltar, ali narednu utakmicu su izgubili od Moldavije i završili turnir na šestom mjestu.[6]
Nakon što je postigla skoro slične rezultate na takmičenju 2004. godine, Albanija je bila spremna da promijeni igru na turniru 2006. godine. Na početku turnira već su zabilježili dobre rezultate, u grupnoj fazi ostali su neporaženi (3–0). U polufinalu, Albanija je pobijedila Andoru rezultatom 111–101, sa tom pobjedom plasirali su se u finale takmičenja.[7] U finalu takmičenja izgubili su u teškoj utakmici protiv Azerbejdžana i završili kao drugoplasirani.[8]
U kvalifikacijama za Eurobasket 2017, Albanija je imala rekord (1-5) tokom kvalifikacija, ostvarivši jedinu pobjedu protiv Slovačke.[9] Albanija se takmičila u pretkvalifikacijama za FIBA Svjetsko prvenstvo 2019., gdje su doživjeli poraz u sve četiri utakmice evropskih pretkvalifikacija, i nije uspjela proći dalje.[10]
Nakon izgubljene šanse da se kvalifikuje za Svjetsko prvenstvo 2019., Albanija je svoju pažnju usmjerila na kvalifikacije za EuroBasket 2022. Na kvalifikacijama za Evropsko prvenstvo pokazali slične rezultate kao u kvalifikacijama za Svjetsko prvenstvo, te su eliminisani.[11]
