Рэспубліка Боснія і Герцагавіна — дзяржава-папярэднік сучаснай Босніі і Герцагавіны. Існавала з моманту дэкларацыі незалежнасці ад СФРЮ ў 1992 годзе да поўнага ўступлення ў сілу Дэйтанскага пагаднення ў 1997 годзе.
Большая частка гісторыі дзяржавы прыпадае на Баснійскую вайну, незадоўга да пачатку якой харвацкай і сербскай меншасцямі на тэрыторыі Рэспублікі былі ўтвораны непрызнаныя дзяржавы Рэспубліка Герцаг-Босна і Рэспубліка Сербская. Фактычна, першыя 2 гады свайго існавання кіраўніцтва Рэспублікі Боснія і Герцагавіна прадстаўляла інтарэсы толькі аднаго народа — баснякоў, і кантралявала толькі малую частку тэрыторыі Рэспублікі.
На парламенцкіх выбарах у Сацыялістычнай Рэспубліцы Боснія і Герцагавіна, якія адбыліся ў 1990 годзе, перамогу атрымалі прадстаўнікі трох нацыяналістычных партый, якія ўтварылі свабодную кааліцыю з мэтай адхіліць ад улады камуністаў. Праз некаторы час спачатку Славенія, а затым і Харватыя абвясцілі пра сваю незалежнасць ад СФРЮ, што выклікала раскол у парламенце Босніі і Герцагавіны: харвацкія і баснійскія дэпутаты выступалі за выхад з СФРЮ, у той час як сербы былі за знаходжанне ў Югаславіі. У кастрычніку 1991 года парламентам была прынята дэкларацыя незалежнасці, а 29 лютага і 1 сакавіка 1992 года адбыўся рэферэндум, на якім 98 % выказаліся за выхад з СФРЮ. Большасць баснійскіх сербаў рэферэндум байкатавала.
Хоць існуюць дыяметральна супрацьлеглыя пункты гледжання адносна этнічнай прыналежнасці першых ахвяр вайны, вядома, што першы сур’ёзны наступ быў зроблены сербскім бокам у сакавіку 1992 года ва Усходняй і Паўночнай Босніі. У выніку хуткай эскалацыі канфлікту 6 красавіка (дзень афіцыйнага абвяшчэння незалежнасці) у Сараеве пачаліся поўнамаштабныя баявыя дзеянні.
Міжнароднае прызнанне незалежнасці Рэспублікі Боснія і Герцагавіна прымусіла Югаслаўскую Народную Армію пакінуць яе межы. Але многія салдаты і афіцэры засталіся ў Рэспубліцы Сербскай і далучыліся да Арміі Рэспублікі Сербскай, якая ўзброілася на складах ЮНА і атрымала падмацаванне ў выглядзе добраахвотнікаў. На працягу 1992 года Армія Рэспублікі Сербскай змагла ўсталяваць кантроль над большай часткай тэрыторыі Рэспублікі Сербскай.
.svg)
.svg)
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
