Народная песенька з ваколіц Вільні

Народная песенька з ваколіц Вільні
польск.: Piosnka ludowa z okolic Wilna
Выданне
Малюнак Фердынанда Рушчыца (1912)
Жанр Верш
Аўтар Уладзіслаў Сыракомля
Мова арыгінала польская
Дата напісання 1860
Перакладчык Васіль Сёмуха

«Народная пе́сенька з ваколіц Ві́льні» (польск.: Piosnka ludowa z okolic Wilna) — верш Уладзіслава Сыракомлі на матыў беларускай народнай песні «Паехаў сынок аж на Украіну…»[1].

Калі верш паходзіў з канкрэтнай фальклорнай крыніцы або правобраза, паэт не даваў яму ніякай назвы, а пазначаў, што гэта народная песня[2], таму гэты твор так і называецца. Паводле Вінцэся Каратынскага, гэты твор — «дакладнае паўтарэнне асновы народнай песні, вядомай па ўсёй Літве, не толькі ў ваколіцах Вільні»[3].

Першакрыніца верша была ў свой час апублікаваная Янам Чачотам у «Вясковых песеньках з-над Нёмна і Дзвіны» (1846),[1] але, як заўважае Уладзімір Мархель, няма звестак пра наяўнасць гэтай кнігі у асабістай бібліятэцы песняра, таму, на ягоную думку, можна меркаваць, што песню Сыракомля ведаў з гэтай кнігі, але за аснову ўзяў іншы варыянт[4]. Як правобраз песню «Паехаў сынок аж на Украіну…» прапанаваў часопіс «Litwa i Ruś» у 1912 г.[5]

Лагатып Вікіцытатніка
Лагатып Вікіцытатніка
У Вікікрыніцах ёсць тэксты па тэме
Паехаў сынок аж на Украіну…


Станіслаў Цывінскі адзначаў, што Сыракомля апусціўшы чатыры радкі арыгінальнай песні (пра тое, у што маці апранала сына і нявестку і як везла іх на могілкі), змякчыў арыгінал. Уладзімір Монах таксама заўважае, што пясняр абыйшоў «шурпатасць і прымітывізм» арыгіналу, каб узмацніць дыдактызм імаральныя сентэнцыі[5].

Уладзімір Мархель акцэнтуе ўвагу на тым, што Сыракомлеў верш таксама мае дапаўненні: з’явіліся 2 дадатковыя заключныя радкі пра каханне. Таксама ў творы адсутнічае Украіна, але з’яўляецца дэталь, што сын не спытаў у маці дазволу на шлюб і не пакланіўся ёй, чаго ў песні няма. На думку даследчыка, Сыракомля ўлічваў іншыя варыянты песні, якіх ў зборніку народных балад «Балады» (1977) агулам 73 варыянты[3].

Пераклады

На беларускую мову верш перакладаў Васіль Сёмуха[6].

Зноскі

  1. ↑ а б Мархель, У. І. Лірнік вясковы (бел.). — 1983. — С. 75.
  2. ↑ Мархель, У. І. Лірнік вясковы (бел.). — 1983. — С. 74.
  3. ↑ а б Мархель, У. І. Лірнік вясковы (бел.). — 1983. — С. 77.
  4. ↑ Мархель, У. І. Лірнік вясковы (бел.). — 1983. — С. 76-77.
  5. ↑ а б Мархель, У. І. Лірнік вясковы (бел.). — 1983. — С. 76.
  6. ↑ Уладзіслаў Сыракомля // Літаратурная спадчына. — 19 сакавіка 2015.

Літаратура