Вышэйшая партыйная школа пры ЦК КПСС (ВПШ пры ЦК КПСС)
Заснаваны	1939
Год закрыцця	1978
Тып	вышэйшая школа
Студэнты	720 (1970)[1]
Дактары	21[1]
Прафесары	21[1]
Выкладчыкаў	120[1] (з іх 99[1] — кандыдаты навук і дацэнты)
Краіна	СССР
Размяшчэнне	Масква, Міуская плошча, 6с6

Вышэйшая партыйная школа пры ЦК КПСС (ВПШ, руск.: Высшая партийная школа при ЦК КПСС) — вышэйшая партыйна-палітычная навучальная ўстанова ў СССР па падрыхтоўцы і перападрыхтоўцы кіруючых кадраў КПСС і Саветаў, работнікаў СМІ (радыё, друку і тэлебачанні), якая існавала ў Маскве ў 1939—1978 гадах^[1][2]. Аб’яднана з Акадэміяй грамадскіх навук пры ЦК КПСС. ВПШ скончыла каля 10 тысяч партыйных і дзяржаўных працаўнікоў, а таксама больш за 14,5 тысяч прайшлі перападрыхтоўку на курсах^[1].

10 ліпеня 1918 г. па ініцыятыве Я. М. Свярдлова былі адкрыты курсы агітатараў і прапагандыстаў пры УЦВК. У студзені 1919 г. курсы былі рэарганізаваны ў Школу савецкай працы. На яе базе была створана Цэнтральная школа савецкай і партыйнай працы, якую ў ліпені 1919 г. перайменавалі ў Камуністычны ўніверсітэт імя Я. М. Свярдлова. Гэта была першая ў СССР вышэйшая партыйная навучальная ўстанова, якая рыхтавала кадры для партыйнай адміністрацыі. Свае дзверы ўніверсітэт адкрыў увосень 1919 г. У пачатку ўніверсітэт размяшчаўся ў будынку на вуліцы Малая Дзмітраўка, д. 6, а ў першай палове 20-х гг. пераехаў на Міускую плошчу, д. 6, у будынак, якое займаў МГНУ^[3].

У 1936—1938 гг. Школе прапагандыстаў былі перададзены кнігі і часопісы з бібліятэк закрытых навучальных устаноў: Інстытута Чырвонай прафесуры, Камуністычнага ўніверсітэта працоўных Усходу, Камуністычнага ўніверсітэта нацыянальных меншасцей Захаду і шэрагу іншых бібліятэк. У 1939 г. пасля XVIII з’езду Усерасійскай камуністычнай партыі бальшавікоў, школа прапагандыстаў была рэарганізавана ў Вышэйшую партыйную школу пры ЦК УКП(б)^[3].

Папярэднікамі Вышэйшай партыйнай школы пры ЦК КПСС былі курсы агітатараў-інструктараў пры УЦВК, Камуністычны ўніверсітэт імя Я. М. Свярдлова^[1], які ў 1935 годзе ўніверсітэт быў ператвораны ў Вышэйшую школу прапагандыстаў пры ЦК УКП(б) імя Я. М. Свярдлова^[3]. У 1939 годзе школа атрымала сваю апошнюю назву^[1].

У 1978 годзе адбылося аб’яднанне Вышэйшай партыйнай школы з Акадэміяй грамадскіх навук і Завочнай вышэйшай партыйнай школай. Новая ўстанова была названа Акадэміяй грамадскіх навук пры ЦК КПСС і абгрунтавалася на праспекце Вярнадскага. У гэтым жа годзе адбываецца вылучэнне Маскоўскай вышэйшай партыйнай школы (МВПШ) як самастойнай партыйнай і навуковай установы, якая засталася на Міускай плошчы. Вялікую ролю ў папаўненні бібліятэкі новай установы адыгрывала камплектаванне літаратуры з фондаў роднасных бібліятэк — Акадэміі грамадскіх навук пры ЦК КПСС, Упраўлення справамі ЦК КПСС, Усерасійскай дзяржаўнай бібліятэкі замежнай літаратуры, Дзяржаўнай бібліятэкі СССР імя У. І. Леніна і інш^[3].

Штогод у бібліятэку паступалі каля 40 тыс. экз. на рускай мове і больш 1500 экз. на 12 замежных мовах. Да пачатку 1991 г. бібліятэка МВПШ налічвала каля 1 млн адз. зах. і была адной з найбуйнейшых бібліятэк Масквы грамадска-палітычнага профілю.

У пачатку 1990 г., пасля таго як ранейшая партыйна-дзяржаўная сістэма стала сябе зжываць, а КПСС страціла палітыка-юрыдычны статус, адпала неабходнасць у падрыхтоўцы партыйных кадраў. На базе партыйных школ сталі з’яўляцца новыя навучальныя ўстановы.

У 1991 г. на Міускай плошчы быў адкрыты Расійскі дзяржаўны гуманітарны ўніверсітэт (РДГУ). Большая частка кніжнага фонду МВПШ перайшла да Расійскага дзяржаўнага сацыяльнага ўніверсітэта і Расійскай акадэміі дзяржаўнай службы пры Прэзідэнце Расійскай Федэрацыі, а астатняя частка фонду ўвайшла ў склад фарміраванай бібліятэкі РДГУ. Па прыблізных падліках у фондзе Інфармацыйнага комплексу «Навуковая бібліятэка» РДГУ захоўваецца больш 53 тыс. кніг з фондаў МГНУ і МВПШ, частка гэтай кніжнай спадчыны выкарыстоўваецца ў навучальным працэсе.

На вучобу ў ВПШ, па рэкамендацыі ЦК КП саюзных рэспублік, крайкамаў і абкамаў партыі, ЦК КПСС прымаліся члены партыі ва ўзросце да 40 гадоў, якія мелі вышэйшую адукацыю і не менш за пяць гадоў партыйнага стажу^[1]. Тэрмін навучання складаў 2 гады^[1][2]. Таксама ў ВПШ былі курсы па перападрыхтоўцы кіруючых партыйных і савецкіх працаўнікоў, якія дзейнічалі на пастаяннай аснове. ВПШ аказвала дапамогу ў падрыхтоўцы кадраў для партыйнай і дзяржаўнай працы краінам сацыялістычнага лагера^[1].

Апроч навучальна-метадычнай ВПШ праводзіла навукова-даследчую працу, праводзілася падрыхтоўка манаграфій, распрацоўваліся праграмы, падручнікі і навучальна-метадычныя дапаможнікі^[1]. ВПШ праводзіліся абароны дысертацый на сушуканне навуковых ступеняў кандыдата і доктара навук^[1].

ВПШ мела 12 кафедраў:^[1]

• гісторыі КПСС;
• марксісцка-ленінскай філасофіі;
• навуковага камунізму;
• палітычнай эканоміі;
• партыйнага будаўніцтва;
• сучаснага міжнароднага камуністычнага, рабочага і нацыянальна-вызваленчага руху;
• савецкай эканомікі;
• эканомікі сельскай гаспадаркі;
• дзяржаўнага права і савецкага будаўніцтва;
• журналістыкі і літаратуры, рускай мовы;
• замежных моў.

• Катэгорыя:Выпускнікі Вышэйшай партыйнай школы пры ЦК КПСС
• Катэгорыя:Выкладчыкі Вышэйшай партыйнай школы пры ЦК КПСС
• Вышэйшая камсамольская школа

• Высшая партийная школа при ЦК КПСС // Советский энциклопедический словарь / Научно-редакционный совет: А. М. Прохоров (пред.). — М.: Советская энциклопедия, 1981. — С. 263. — 1600 с. — 1 200 000 экз.
• Высшая партийная школа при ЦК КПСС // Т. 5. Вешин — Газли. — М. : Советская энциклопедия, 1971. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)
• Высшая партийная школа при ЦК КПСС // Москва: Энциклопедия / Глав. ред. А. Л. Нарочницкий. — М.: Советская энциклопедия, 1980. — 688 с. — 200 000 экз.