Esti artículu trata sobre'l desenvolvimientu de la guerra mientres la invasión per parte de la Coalición. Pa ver la prima fase de la guerra, Invasión d'Iraq de 2003.
Nun hai resultancia clara de victoria en dambos bandos. Estaos Xuníos ganó la invasión de 2003 pero retirar en 2011 con un Iraq inestable *
Victoria d'Estaos Xuníos na invasión d'Iraq de 2003
Torna de les fuercies d'Estaos Xuníos en 2014 con una amplia coalición pa faer frente al Estáu Islámicu qu'amenacia y ocupa parte del territoriu d'Iraq y de Siria[3]
La Guerra d'Iraq, tamién conocida como Segunda Guerra del Golfu o Operación Llibertá Iraquina n'Estaos Xuníos,[23]Operación Telic nel Reinu Xuníu[24] y, n'otros ámbitos, ocupación d'Iraq,[25] foi un conflictu qu'empezó'l xueves 20 de marzu de 2003 y remató el domingu 18 d'avientu de 2011.[1] En rematando la guerra, diose pasu a una operación d'entrenamientu de les tropes iraquines pa combatir la insurxencia y el terrorismu. Esta operación dar a conocer como Operación Nuevu Amanecer,[26] que s'empecipia al entamar los Estaos Xuníos una coalición multinacional, tando compuesta por unidaes de les fuercies armaes de los mesmos Estaos Xuníos, el Reinu Xuníu y contingentes menores d'Australia, Dinamarca, Polonia, El Salvador, España, Italia, República Dominicana, Nicaragua, Hondures y otros países más.[27]
La principal xustificación pa esta operación qu'ufiertó'l presidente de los Estaos Xuníos, George W. Bush y los sos aliaos na coalición, foi l'afirmación de que Iraq tenía y taba desenvolviendo armes de destrucción masiva (ADM), violando un conveniu de 1991.[28][29] Funcionarios de los Estaos Xuníos sostuvieron, d'una manera comenenciudo y tendencioso, qu'Iraq representaba una inminente, urxente ya inmediata amenaza a los Estaos Xuníos, al so pueblu y a los sos aliaos, según a los sos intereses.[30] Criticóse llargamente a los servicios d'información,[31] y los inspeutores designaos al efeuto nun atoparon pruebes de qu'esistieren les pretendíes armes de destrucción masiva. Dempués de la invasión, el Grupu d'Investigación n'Iraq llegó a la conclusión de qu'Iraq terminara los sos programes pa desenvolver diches armes en 1991 y nun había nenguna nel momentu de la invasión, pero que teníen la intención de volver a entamar la producción siempres y cuando se llevantaren les sanciones.[32] Dellos funcionarios de los Estaos Xuníos alegaron que Sadam Husein y Al Qaeda tuvieren cooperando,[33] pero nun hai pruebes de qu'esista una rellación de collaboración.[34][35] Otres razones pa la invasión per parte de los funcionarios incluyíen les esmoliciones sobre'l sofitu financieru d'Iraq pa les families de terroristes suicides palestinos,[36] violaciones de los derechos humanos per parte del gobiernu iraquín,[37]l'espardimientu de la democracia,[38]o les reserves de petroleu d'Iraq,[39][40][41] anque esto postreru foi negáu por dellos funcionarios.[42][43][44]Sicasí, Iraq, nun llegó a desenvolver armes nucleares, por cuenta de la Operación Ópera d'Israel, socedida unos años antes.
La invasión llevó a la rápida derrota de les fuercies iraquines, el derrocamientu del Presidente Sadam Husein, la so captura n'avientu de 2003 y la so execución n'avientu de 2006. La coalición empobinada polos Estaos Xuníos nel Iraq ocupáu trató d'establecer un nuevu gobiernu democráticu. Sicasí, pocu dempués de la invasión inicial, la violencia contra les fuercies de la coalición y ente los diversos grupos étnicos dio llugar a una guerra asimétrica cola insurxencia iraquina, la guerra civil ente sunitas y chiitas iraquines, y les operaciones d'Al-Qaeda n'Iraq.[45][46] Les estimaciones del númberu de persones muertes fluctúan ente más de 150 000 a más d'un millón de persones, según fontes. El costu financieru de la guerra foi envaloráu en más de 4 500 millones de llibres (9 000 millones de dólares) pal Reinu Xuníu,[47] y más de 845 000 millones de dólares a los Estaos Xuníos,[48] col costu total pa la economía d'esti postreru envalorada en trés a cinco billones de dólares. Dalgunes de les naciones qu'integraron la coalición empezaron a retirar les sos fuercies de resultes d'una opinión pública desfavorable y al progresivu aumentu d'efectivos iraquinos p'asumir la responsabilidá de la seguridá.[49][50]
Finalmente, na guerra llograron delles coses: ganar la invasión, ocupar el país, derrocar a un gobiernu dictatorial y enllantar la democracia con eleiciones supuestamente democrátiques. Lo que nun se llogró foi atopar armes de destrucción masiva almitíes pol mesmu ex presidente de los Estaos Xuníos, George Walker Bush y el so gabinete. Amás tampoco se llogró estabilizar el país y somorguióse nuna crisis sociu-política y de guerra civil interna con presencia de grupos terroristes como Al Qaeda que complicaron la victoria d'Estaos Xuníos y los sos aliaos sobre'l terrén iraquín. Nun puede dicise que se llograra una victoria nin una derrota, pero lo cierto ye que les tropes d'Estaos Xuníos tuvieron que tornar en 2014 por cuenta de la amenaza del Estáu Islámicu que ganó'l terrén d'un Iraq consumíu pola insurxencia rebalba al gobierno pro-Estaos Xuníos y les guerres civiles. Sumándose a l'amenaza del Estáu Islámicu por pidimientu del gobiernu iraquín, EE. XX. decidió intervenir una vegada más na denomada guerra contra l'Estáu Islámicu por que dicha organización terrorista nun se tragara y ocupara del tol país asiáticu. Amás d'Iraq, l'Estáu Islámicu tamién ocupó parte del país vecín Siria.[51][52][53][54][55][56]
Según el sitiu iCasualties la guerra sigue por cuenta de qu'en la so llista de baxes sumóse-y dende la invasión de 2003 un total de 4853[57] soldaos de la coalición muertos y un total de 4531 soldaos d'Estaos Xuníos cayíos en combate. Pal final de la guerra en 2011, un total 4485 norteamericanos morrieron y un total de 4803 soldaos de la coalición cayeron. Al ver lo qu'afirmen les cifres del sitiu, paeciera que la guerra entá sigue dende 2003, pero lo cierto ye que la guerra terminó en 2011 cola retirada de les tropes de la coalición.
Antecedentes
1991-2003: Inspeiciones de la ONX y zones de tráficu aereu acutáu
Tres la primer Guerra del Golfu de 1991, el Resolvimientu 687 del Conseyu de Seguridá de les Naciones Xuníes ordenó poner fin a los programes de desenvolvimientu iraquín d'armes químiques, biolóxiques, nucleares y de misiles de llargu algame según que fuera destruyíu l'arsenal esistente en virtú de la Comisión Especial de Control de les Naciones Xuníes. Los inspeutores d'armes de Naciones Xuníes n'Iraq pudieron verificar la destrucción d'una gran cantidá de material d'armes de destrucción masiva, sicasí, cuestiones de fondu siguen ensin resolvese. Dempués de que la Comisión Especial salió d'Iraq en 1998 por cuenta de la inminente aición militar per parte los Estaos Xuníos y el Reinu Xuníu. Poco dempués de que los inspeutores retirárense, los Estaos Xuníos y el Reinu Xuníu punxeron en marcha la Operación Foín del Desiertu del miércoles 16 al sábadu 19 d'avientu de 1998 con tal d'estropiar la capacidá militar iraquina. Fueron cuatro díes de bombardeos sobre Bagdag y otros puntos estratéxicos del país árabe, nos que se destruyeron arsenales, instalaciones y sistemes de defensa.
Amás de la inspeición del réxime, los Estaos Xuníos y el Reinu Xuníu (xunto con Francia hasta 1998) participaron nun baxu nivel de conflictu con Iraq y en faer cumplir les zones de prohibición de vuelos ente'l norte y el sur iraquín. Estes zones fueron creaes tres la guerra del Golfu Pérsicu pa protexer el Curdistán Iraquín nel norte y les zones del sur chiita, y fueron vistes pol gobiernu iraquín como una violación de la so soberanía. La defensa aérea iraquina y patrullar aérees d'Estaos Xuníos y britániques intercambiaron disparos con regularidá mientres 6 años.
N'abril de 2001, el gabinete de Bush dio'l so alcuerdu pa utilizar la intervención militar n'Iraq, porque se consideró una influencia desestabilizadora pal fluxu de petroleu a los mercaos internacionales d'Oriente Mediu.[58] Neoconservadores nos Estaos Xuníos pidieron que se promoviera un golpe d'estáu muncho primero de los ataques del 11 de setiembre, cola esperanza de qu'un nuevu gobiernu usara, "el petroleu d'Iraq pa destruyir el cartelu de la OPEP al traviés d'un aumentu masivu de la producción percima de les cuotes OPEP." Esos planes fueron abandonaos pocu dempués de la invasión porque l'ex-direutor de la Shell Oil Company, que fuera acusáu de la so aplicación, negar a participar n'industria petrolero iraquina, una y bones la privatización podría dar llugar a la esclusión de les empreses de los Estaos Xuníos,[59][60] a diferencia del ministeriu estatal de petroleu.
Aproximao un añu antes de la Operación Llibertá para Iraq, los Estaos Xuníos empecipiaron nel sur de la Operación Focus como un cambéu na so estratexa de respuesta, aumentando'l númberu global de les misiones y la seleición d'oxetivos en tola zones de prohibición de vuelos col fin d'alteriar la estructura de mandu militar n'Iraq. El pesu de les bombes refundiaes sobre Iraq aumentó llegando a un picu pre-guerra de 54,6 tonelaes en setiembre de 2002.
2001-2003: Crisis del desarme d'Iraq ya intelixencia de la preguerra
El xueves 22 de mayu de 2003 el Conseyu de Seguridá de les Naciones Xuníes votó 14 a 0 a favor de l'aprobación de la resolución presentáu pa dar el poder de gobernar Iraq y d'utilizar los sos recursos petroleros pa la reconstrucción del país a los Estaos Xuníos y Reinu Xuníu.[61] La resolución 1483 terminó con casi 13 años de sanciones económiques orixinalmente impuestes dempués de la invasión iraquina a Kuwait en 1990. La resolución aprueba que'l secretariu xeneral de la ONX, Kofi Annan, unvie a un representante especial a trabayar con el alministradores de los Estaos Xuníos y Gran Bretaña na reconstrucción, l'ayuda humanitaria y la creación d'un nuevu gobiernu.
Colin Powell presenta un modelu d'ántrax ante'l Conseyu de Seguridá de la ONX.
La resolución creó un nuevu programa de fondos pal desenvolvimientu d'Iraq al traviés del cual van remanase los recursos llograos de la esplotación del petroleu. Los fondos van ser usaos polos Estaos Xuníos y Gran Bretaña pa reconstruyir el país, actividá que va ser supervisada por una nuevu xunta consultiva compuesta por EE. XX. ya instituciones financieres internacionales. Va Empezar la so esistencia con un depósitu de mil millones de dólares, fondos tresferíos de la cuenta "petroleu por alimentos" de los Estaos Xuníos. El programa «petroleu por alimentos» va ser esaniciáu progresivamente mientres un periodu de seis meses. La resolución rique una revisión cada añu, pasu riquíu per Alemaña y Francia. Siria, l'únicu país árabe representáu nel conseyu, tuvo ausente de la xunta.
Desenvolvimientu
2003: Invasión
Mapa del desenvolvimientu de la invasión.El 13 d'avientu de 2003, Husein foi prindáu por fuercies d'Estaos Xuníos y curdo-iraquinos.
La invasión d'Iraq empecipió'l xueves 20 de marzu de 2003 cuando les fuercies d'Estaos Xuníos empecipiaron los primeros bombardeos aéreos sobre los oxetivos iraquinos con misiles tomahawks llanzaos dende barcos y submarinos.
Mientres les fuercies d'Estaos Xuníos y británicu avanzaron dende Kuwait, el so aliaos curdos facer pel norte. El miércoles 9 d'abril los primeros tanques d'Estaos Xuníos entraron en Bagdag ensin atopar muncha resistencia. El xueves 1 de mayu de 2003 el presidente George W. Bush declaró'l fin de los principales combates.
George W. Bush, presidente de los Estaos Xuníos, aprofió que la invasión d'Iraq nun foi d'ocupación sinón de "lliberación".[62] A mediaos d'esi mes, Bush dixo que'l gobiernu democráticu iraquín sería establecíu "tan llueu se pueda". Antes de la invasión Bush prometió un trespasu rápidu del poder a un gobiernu democráticu, empezando pola redaición d'una constitución iraquina.
Pa dirixir la reconstrucción, creóse la Oficina pa la Reconstrucción y l'Asistencia Humanitaria. D'abril a mayu de 2003, la ORHA foi empuesta pol xeneral Jay Garner, quien foi reemplazáu más tarde pol alministrador civil d'Estaos Xuníos Paul Bremer. Empezar a compartir dellos poderes con un conseyu de gobiernu provisional iraquín.
El vienres 16 de mayu les autoridaes d'Estaos Xuníos abandonaron el plan de dar autoridá a un gobiernu civil iraquín electu y presentaron ante la ONX una resolución pa dar a los Estaos Xuníos y Gran Bretaña los poder d'aplicar sanciones económiques a Iraq, dexando a los países aliaos esplotar los recursos del petroleu como pagu por reconstruyir Iraq (que sufriera graves daños mientres la guerra, principalmente poles tropes de la coalición). La resolución dexaría-yos nomar por sigo mesmos a un gobiernu provisional.
L'Autoridá Provisional de la Coalición estremó Iraq, por asuntos alministrativos, en tres zones de seguridá: una zona norte na rexón de Mosul-Kirkuk, una zona central na rexón Bagdag-Tikrit y una zona sur na rexón Basora-Nasiriya. Les zones norte y central tán guarníes por tropes d'Estaos Xuníos, ente que la zona sur ta guarnida por tropes polaques (alredor de Nasiriya) y britániques (alredor de Basora). Estaos Xuníos espunxo planes pa caltener l'autoridá militar, anque se ta creando un nuevu Exércitu Iraquín.
El paradoriu de Sadam Husein foi desconocíu mientres dellos meses, hasta que'l sábadu 13 d'avientu de 2003, Hussein foi arrestáu nuna operación conxunta, efectuada por efectivos curdos iraquinos y soldaos d'Estaos Xuníos, mientres s'atopaba escondíu nun suétanu pela redolada de la so llocalidá natal, Tikrit. Ente les primeres imáxenes tresmitíes, amosar a Hussein siendo esamináu, según l'estáu en que s'atopaba nel momentu de ser prindáu.
Estaos Xuníos aventuróse y xustificó la invasión a Iraq, al señalar que los iraquinos fabricaben o teníen armes de destrucción masiva, cuando en realidá, l'ataque deber a que los norteamericanos buscaben culpables del agraviu que sufrieron per parte de grupos terrorista que destruyeron les torres ximielgues. El presidente norteamericanu George W. Bush, acusó a Sadam Husein de protexer a grupos terroristes comandados por Osama Bin Laden, supuestu autor intelectual de dicha agresión. Sicasí, la fonderada política yera rescatar de la crisis a la economía de guerra yanqui, financiando a los grupos rebalbos n'Iraq.[63]
En 2003 y por cuenta de reconstruyir Iraq y entamalo so una alministración gubernamental en principiu creóse la Organización pa la Reconstrucción y Ayuda Humanitaria d'Iraq o Oficina pa la Reconstrucción y Asistencia Humanitaria (ORHA) de les sos sigles n'inglés. Esta foi una organización instalada de manera provisional n'Iraq pa cubrir les necesidaes y restablecer el país de los desastres provocaos depués de la invasión provocada pola coalición multinacional liderada polos Estaos Xuníos en marzu de 2003 que punxo fin al réxime de Sadam Husein, foi instalada n'Iraq depués de la invasión, pero entamada antes de la invasión. Esta organización foi namái dirixida pol ex militar, el XeneralJay Garner y depués d'unos meses foi reemplazada pola Autoridá Provisional de la Coalición (CPA) dirixida pol alministrador civil Paul Bremer, la ORHA foi'l primer órganu gubernamental que gobernó Iraq depués de la cayida del gobiernu de Hussein.
Dempués d'ocupar el país, los d'Estaos Xuníos decidieron utilizar unu de los palacios de Bagdag como enclave pa establecer una zona d'operaciones segura. L'edificiu escoyíu foi'l Palaciu de la República, que foi construyíu polos británicos en 1920 como sede pal gobiernu colonial, y más tarde sirvió como palaciu real, una vegada que'l país algamó la so independencia. Mientres el gobiernu de Husein, el palaciu sirvió de llar del presidente y la so familia. Tamién yera conocíu por cuntar con numberosos xardinos y plantes, pero los d'Estaos Xuníos asignáron-y el nome de Zona Verde, non por esta razón, sinón porque la so intención yera convertilo nun sitiu seguru pa les autoridaes militares y civiles qu'alministraríen el país hasta que la resistencia fuera vencida de manera definitiva.
La Zona Verde consiste nun área de cinco quilómetros, dende la vera del ríu Tigris hasta los antiguos monumentos que Saddam mandó construyir pa conmemorar la guerra con Irán. Allugó nel so interior numberoses oficines alministratives, les principales residencies de los funcionarios del nuevu gobiernu, hoteles d'agospiamientu pa los periodistes que llegaben del estranxeru, etc. Asina, el Palaciu de la República pasó a convertise na más grande embaxada de los Estaos Xuníos en tol mundu. La Zona tamién cuntó cola so propia estación de radio, canches deportives, piscines, chigres y restoranes, un suministru permanente d'enerxía llétrica y agua potable, a pesar de que los habitantes de Bagdag teníen de sufrir constantes cortes d'estos servicios esenciales.
A pesar de tar protexíes por grueses parés de formigón, armamentu pesáu y miles de soldaos, los milicianos iraquinos nun dexaron de llanzar cohetes o proyeutiles de morteru contra la Zona Verde, nun intentu por hostigar a los invasores. El domingu 26 d'ochobre de 2003, la resistencia disparó ente seis y ocho misiles contra l'hotel Rachid, nel momentu que Paul Wolfowitz atopábase ende de visita pola nación ocupada. Wolfowitz llogró salir ilesu del ataque, pero un coronel del exércitu d'Estaos Xuníos morrió y otres 17 persones resultaron mancaes.
L'empiezu de 2004 carauterizar por un relativu aselu na violencia. Sicasí, la violencia aumentó mientres la primavera con combatientes contra una filial d'al-Qaeda, dirixida por Abu Musab al-Zarqawi p'ayudar a conducir la insurxencia.
A midida que la insurxencia creció hubo un cambéu na orientación de les fuercies de la coalición escontra les nueves fuercies de seguridá iraquines, cuando cientos de civiles iraquinos y la policía fueron asesinaos nos siguientes meses nuna serie d'atentaos masivos. Una entamada insurxencia sunní, con raigaños fondos nacionalistes y motivaciones islamistes, yera cada vez más poderosa en tou Iraq. Los chiitas del Exércitu Mahdi tamién empezaron a llanzar ataques contra oxetivos de la coalición nun intentu de tomar el control de les fuercies de seguridá iraquines. Nes zones urbanes del sur y el centru d'Iraq españaron lluches de guerrilles.
La más grave llucha hasta la fecha empecipió'l miércoles 31 de marzu de 2004, cuando insurxentes iraquinos en Faluya tendieron una emboscada a un convói de los Estaos Xuníos na que cuatro contratistes militares privaos fueron asesinaos con granaes y disparos d'armes pequeñes. Darréu, los sos cuerpos fueron abasnaos fora de los sos vehículos, cutíos, quemaos y colgaos nuna ponte que traviesa'l Éufrates.[64]
Esti fechu, l'asesinatu de los contratistes, desencadenaría una serie d'eventos qu'acabaríen col delicáu equilibriu en Najaf, Faluya y la so redolada, llevando a una socesión de caos y violencia. Asina'l xueves 1 d'abril el xeneral de Brigada Mark Kimmitt promete prindar a los agresores y pacificar la ciudá. El sábadu 3 d'abril convertir nel día clave. Per un sitiu, la primer fuercia espedicionario de los Marines de los Estaos Xuníos recibe la orde de llanzar una ofensiva sobre Faluya. Y por otru, una unidá d'operaciones especiales captura en Najaf al llugarteniente de Muqtada al-Sadr, Mustafa al Yacoubi, buscáu pol asesinatu d'un líder chiita que tornó a Iraq tres la invasión liderada por EE. XX. El domingu 4 d'abril los Marines empiecen el so asaltu sobre Faluya, arreyando a más de 2000 soldaos (conocida como la primer batalla de Faluya). Mientres, Muqtada al-Sadr empezaría una revuelta en Najaf, que viénose llamando en munchos sectores de fala hispana como la batalla del 4 d'abril o conocida d'otra manera como batalla de Nayaf. El llevantamientu empezó con protestes debíu al zarru d'Al-Hawza, un periódicu de Sadr, la selmana anterior, y pol arrestu de Mustafa al Yacoubi el sábadu, acabando con un ataque a gran escala sobre les tropes de la coalición.[65] Dambes batalles resultaríen un fracasu.
La Primer Batalla de Faluya allargar hasta'l primeru de mayu, al retirase les tropes d'Estaos Xuníos de la ciudá tres una dura contraofensiva insurxente'l día martes 27. Mientres en Najaf, qu'amanecería los día domingu 4 con un ataque sobre les posiciones de la coalición na ciudá, la llucha allargar hasta a otru día ensin llegar a pacificar la ciudá. A la llarga, el grave deterioru de la situación forzaría a la retirada de les tropes españoles al finales del mesmu mes, siendo sustituyíes por elementos del 2° Batallón de la "1st Armored Division's Task Force" (2-37 AR). Los enfrentamientos esporádicos mientres el mes de mayu ente les distintes faiciones iraquines na ciudá, llevaríen finalmente a un duru enfrentamientu ente'l 2-37 AR y l'exércitu del al-Mahdi nel campusantu de Najaf.
agostu sería testigu, de nuevu en Najaf, de nuevos enfrentamientos ente tropes d'Estaos Xuníos y l'exércitu del al-Mahdi redolada al campusantu Wādī' as-Salām. La batalla terminaría 3 selmanes dempués cuando'l gran Ayatolá A elī Al-Sīstānī llogró con negociaciones el cese de les hostilidaes.
En payares de 2004 produzse la batalla de Mosul na cual les fuercies d'Estaos Xuníos fixeron una paz civil col sunnita local. Darréu l'Axencia Central d'Intelixencia (CIA) alióse casi puramente colos curdos, y los Estaos Xuníos viérense como aliáu tribal de los curdos, faciendo'l conflictu inevitable.
Darréu produzse la ofensiva sobre Faluya. Volver# a entamar en payares de 2004 na batalla más sangrienta de la guerra hasta la fecha: la segunda batalla de Faluya, descrita por militares de los Estaos Xuníos como «el más pesáu combate urbanu dende la batalla de Hue City en Vietnam».[66] Mientres l'asaltu, les fuercies de los Estaos Xuníos utilicen fósforu blancu como arma incendiaria contra los insurxentes, xenerando discutiniu.[necesita referencies] Los 46 díes de batalla dieron llugar a una victoria de la coalición, con 95 norteamericanos muertos contra 1350 baxes ente los insurxentes. Faluya foi afarada mientres los combates.[67]
El casu Jessica Lynch respigó a les families de los Estaos Xuníos y a la opinión pública mundial. Una mozu soldáu, dotada d'un coraxe escepcional, cayera prisionera de los secuaces de Sadam Husein, torturada y violada, antes de ser lliberada por comandos de les Fuercies Especiales. Donald Rumsfeld y George W. Bush emocionar col so exemplu, pero dalgún tiempu dempués súpose qu'esta hestoria fuera inventada pol gabinete de rellaciones públiques pa movilizar l'ardor patriótico.
La soldáu Lynndie England xunto a dellos prisioneros desnudos.
Otru acontecimientu importante d'anguaño foi la revelación del abusu de prisioneros en Abu Ghraib que recibió l'atención de los medios n'abril de 2004. En primer llugar los informes d'abusu, según imáxenes gráfiques qu'amuesen el personal militar d'Estaos Xuníos abusando de prisioneros iraquinos.[68] El Departamentu de Defensa de los Estaos Xuníos espulsó a 17 soldaos y oficiales del serviciu, ente que siete soldaos fueron condergaos a penes de prisión, rebaxaos de rangu y daos de baxa en forma deshonrosa. La Brigadier Xeneral Janis Karpinski, comandante de la prisión, foi rebaxada del so rangu a coronel el xueves 5 de mayu de 2005.
El domingu 19 d'avientu, un suicida infiltrado inmolar nel comedor de la base d'Estaos Xuníos en Mosul, causando 22 muertos, incluyendo 14 militares d'Estaos Xuníos, y 51 mancaos.[69]
Ciudadanos iraquinos amuesen los sos deos con tinta lila, faciendo saber que votaron nes eleiciones d'avientu de 2005.
El llunes 28 de xunu del añu anterior, Bremer, en representación del gobiernu de los Estaos Xuníos, apurrió formalmente la soberanía al gobiernu iraquín.[70] Na práutica, esti gobiernu vese severamente llindáu pola ausencia nél d'importantes líderes chiitas, la falta de control sobre les actividaes de les tropes estranxeres, y los ataques de la resistencia iraquina.
El miércoles 26 de xineru, 31 marines d'Estaos Xuníos morrieron al estrellase l'helicópteru nel que viaxaben cerca de la frontera con Xordania.[71]
El xueves 7 de xunetu, Al Qaeda asesinó al embaxador exipciu n'Iraq, Ihab al Sharif, al que secuestrara díes antes.
Mientres dellos meses, los Estaos Xuníos sostuvieron que teníen la intención de convocar una asamblea constituyente, compuesta por iraquinos influyentes, tales como líderes relixosos los cualos son persones a los que se-yos tien mayor respetu dientro de la relixón, y consideraos como autoridaes, polo cual son los más "indicaos" pa la ocupación de los cargos. Fechar tope pa esta convención foi retardada delles vegaes hasta que se suspendió definitivamente. Los puestos local y rexonal son escoyíos por un selectu grupu nun intentu por evitar la eleición de persones que s'opongan a la presencia de los Estaos Xuníos y Gran Bretaña, incluyendo persones relixoses y otros funcionarios consideraos radicales y peligrosos.
El miércoles 31 d'agostu, provócase una estampida sobre la ponte Al-Ayma de Bagdag mientres el pelegrinaxe a la mezquita del Imam Musa Al-Kadem, santuariu sagráu pa los xiinos. Les autoridaes culparon a la rede d'Al-Qaeda de provocar l'ábanu, que dexó como saldo un averáu de 900 persones finaes, y otros varios mancaos.[72]
2006: Guerra civil y gobiernu iraquín permanente
Pa tratar de reprimir la resistencia entamada y el creciente descontentu popular, los Estaos Xuníos empezó l'entrenamientu de les fuercies policiales, esplegó por tol país de fuercies paramilitares d'Estaos Xuníos y empecipió la creación del nucleu d'un nuevu exércitu alredor de fuercies curdes y antiguos mandos medios del exércitu de Husein.
L'establecimientu d'un nuevu gobiernu civil n'Iraq ye complicáu poles diferencies relixoses ente la mayoría chiita y la clase sunita gobernante. Amás, nel norte iraquín, los curdos tuvieron una autonomía de facto mientres 12 años so la proteición de la zona d'esclusión de vuelu y reclamen la so autonomía xurídica nel territoriu onde tán asitiaos.
Mientres la invasión, los Estaos Xuníos declaró eslleíos l'exércitu y les fuercies de seguridá iraquines, acusándoles de tar corruptes y sol control de los fieles a Husein. Poco dempués, ante la incapacidá de controlar la situación, especialmente nes ciudaes suníes, viéronse obligaos a volver a reclutar a un gran númberu d'efectivos de tolos rangos. Esto, xunto cola situación desastrosa tres años de bloquéu y la invasión, que destruyeren gran parte de les infraestructures del país, motivaron series dificultaes a los d'Estaos Xuníos pa caltener el control de ciudaes, carreteres ya infraestructura petrolífera.
Execución de Sadam Husein
El domingu 5 de payares de 2006, tres dos años de xuiciu, Husein foi condergáu, xunto con otros dos acusaos, «a morrer na forca» pol Altu Tribunal Penal iraquín, que lo atopó culpable de cometer un crime contra la Humanidá, pola execución de 148 chiitas de l'aldega de Duyail en 1982. Tamién se-y atribúi la responsabilidá pol ataque químicu a Halabja (1988), l'achaplamientu de la rebelión chiita (1991), la guerra contra Irán (1980-88), y la invasión de Kuwait (1990).
Nos dos años del xuiciu, Hussein amosóse griespu ante'l Tribunal Iraquín que'l xueves 28 d'avientu de 2006, el confirmó la orde d'execución pal martes 2 de xineru de 2007. Sadam Husein foi executáu el sábadu 30 d'avientu de 2006. Foi aforcáu pol cargu de crímenes contra la humanidá.
Dempués de la so execución circularon per internet videos (captaos con teléfonos móviles) qu'amosaben el momentu en que Sadam Husein yera colgáu.[ensin referencies]
2007: Folada de tropes d'Estaos Xuníos
Una muyer iraquina ve cómo soldaos d'Estaos Xuníos rexistren la so casa.
L'añu 2007 foi'l más violentu de tola ocupación. El númberu de muertos y mancaos disparar a máximos por cuenta de la ofensiva insurxente, tantu en víctimes civiles y fuercies de seguridá iraquines como en baxes de les tropes estranxeres. Namái en 2007 morrieron aproximao n'Iraq un total de 904 militares d'Estaos Xuníos y más de 6.000 de la mesma nación fueron mancaos, lo cual constitúi les cifres más altes en tola ocupación. Les baxes iraquines resulten más malo de contabilizar, pero envalórase que mientres esi añu morrieron de manera violenta 1800 miembros de les fuercies de seguridá iraquines y más de 17 000 civiles.
Tal aumentu de la violencia deber a una ofensiva de la insurxencia xiina nes principales ciudaes del país según a los ataques de célules yihadistes qu'entá operaben n'Iraq. Ciudaes como Bagdag, Mosul, Kirkuk, Nayaf, Tikrit o Baquba, ente otres, fueron escenariu d'atentaos y enfrentamientos constantes mientres tol añu nun intentu per parte de los insurrectos d'atayar el normal desenvolvimientu de la nueva autoridá iraquina sofitada pola fuercia multinacional.
Nel so discursu a la nación del miércoles 10 de xineru de 2007 George Bush declaró que la prioridá más urxente pal ésitu n'Iraq yera la seguridá y anunció como la piedra angular de la so estratexa la unviada de 21 500 soldaos y 1.2 millones de dólares pa esti programa.[73]
Les presiones sobre tropes d'Estaos Xuníos viéronse agravaes pola continua retirada de les fuercies britániques de la gobernación de Basora. A principios de 2007, el Primer Ministru británicu Tony Blair anunció que, arriendes de la Operación Simbad les tropes britániques podríen empezar a retirase de Basora y apurrir el manexu de la seguridá a los iraquinos.[74] Esti anunciu foi confirmáu na seronda per primer ministru Gordon Brown, el socesor de Blair, que de nuevu esbozó un plan de retirada de les restantes fuercies del Reinu Xuníu con una retirada completa la fecha en dalgún momentu a fines de 2008.[75] En xunetu'l primer ministru danés Anders Fogh Rasmussen anunció tamién la retirada de 441 soldaos daneses d'Iraq, dexando namái una unidá de nueve soldaos de la dotación cuatro helicópteros d'observación.[76]
La seguridá de la Zona Verde, sostenida pol Altu Mandu d'Estaos Xuníos, quedó n'entredichu cuando'l vienres 13 d'abril, un atacante suicida llogró llegar hasta la cafetería del Parllamentu, pa españar una carga esplosiva que provocó la muerte de trés llexisladores iraquinos y causó mancaes a 23 persones más.
En 2007 tamién se rexistró un fuerte aumentu d'atentaos insurxentes con cloru.
Turquía empecipia una ofensiva militar nel norte d'Iraq contra la guerrilla curda del PKK magar la oposición iraquina y d'Estaos Xuníos. Los combates desenvolver na provincia de Dohuk, nel Curdistán iraquín. Hasta güei les autoridaes turques confirmaron la muerte de 230 rebeldes curdos y 27 militares turcos.
[77]
2008: Enfrentamientu de les milicies xiines
Soldaos d'Estaos Xuníos ya iraquinos collaborando nun rexistru. Iraq, marzu de 2008.
Sectores xiinos, de quien los invasores esperaben sofitu y acoyida, llevantáronse lideraos del clérigu Muqtada al-Sadr y fixéronse fuertes na ciudá de Nayaf, de gran importancia relixosa. Al Sadr, n'habiendo vistu cómo'l so periódicu yera prohibíu poles tropes invasores[necesita referencies] y él mesmu yera oxetu de persecución, llamó a la unidá ente sunníes y xiines pa defender la soberanía del país.
Coles mesmes, la ciudá de Faluya llevantar contra los ocupantes y realiza una defensa ante'l sitiu al que foi sometida, lo cual al exércitu de los Estaos Xuníos a buscar la mediación d'autoridaes relixoses pa la so retirada y a la designación d'antiguos militares del réxime de Sadam Husein como encargaos de la seguridá de la ciudá, nun irónicu xiru al respective de la so estratexa inicial escontra miembros del antiguu exércitu iraquín y militantes del Partíu Baath.
A finales d'añu'l presidente d'Estaos Xuníos George W. Bush robló un alcuerdu de seguridá col gobiernu iraquín qu'axustaba'l calendariu pa la retirada gradual de les fuercies d'Estaos Xuníos del país; d'alcuerdu al mesmu pal martes 30 de xunu del 2009 les fuercies d'Estaos Xuníos retiraríense de les ciudaes iraquines, pal martes 31 d'agostu del 2010 les unidaes de combate saldríen del país marcando'l fin de les misiones de combate y entós namái quedaríen 50.000 efectivos pa llabores d'entrenamientu de les fuercies iraquines hasta la definitiva retirada'l sábadu 31 d'avientu del 2011. L'alcuerdu foi ratificáu pol Parllamentu iraquín el xueves 27 de payares del 2008.[78][79]
2009: Amenorgamientu de la violencia
seguridá iraquines en Basora.
L'añu 2009 empecipiar con un amenorgamientu considerable de la violencia en tol país coincidiendo col fin de l'alministración Bush, que yera'l símbolu de la ocupación d'Estaos Xuníos. Esti fechu y les meyores yá llograes en materia de seguridá, según el mesmu gastadura de la insurxencia amenorgaron a niveles mínimos les baxes nes tropes estranxeres. Sicasí siguieron produciéndose atentaos constantes nun gran númberu de ciudaes, castigando tanto a les fuercies iraquines como a la población civil.
Barack Obama visitando a les tropes en Bagdag.
L'acabante escoyer presidente Barack Obama anunció un plan pa retirar les fuercies d'Estaos Xuníos progresivamente nos próximos años, según la so intención de revisar integralmente la estratexa n'Iraq.[80] Destaca tamién la evolucionada cesión de les xeres de seguridá a les fuercies de seguridá iraquines y el retrocesu de les tropes britániques en marzu, venciendo al exércitu y a la policía iraquina'l control de la provincia de Basora.[81]
En xunu produció una ofensiva insurxente nes principales ciudaes del país coincidiendo col trespasu de la seguridá en nucleos urbanos a les fuercies iraquines y el repliegue de les fuercies estranxeres nes sos bases. Atribuyir a cles xiines los atentaos indiscriminaos que causaron más de 150 muertos en Bagdag y Kirkuk mientres la última selmana de xunu con tal de desestabilizar el procesu de trespasu de competencies de seguridá urbana.[82]
Tamién en xunu celebraron eleición al Parllamentu del Curdistán iraquín, rexón que dispón d'autonomía parllamentaria respectu al restu del país. Los resultaos dieron la victoria al reelixíu presidente Masud Barzani, del Partíu Democráticu del Curdistán. Sicasí, la oposición acusó de fraude la resultancia de les eleiciones.[83]
El domingu 25 d'ochobre produció un doble atentáu simultáneu frente al edificiu de la Gobernación de Bagdag y nes proximidaes del Ministeriu de Xusticia, que causaron 132 muertos y unos 520 mancaos. Naide esclarió l'autoría de l'aición pero abarruntar de grupos venceyaos con Al-Qaeda.[84] El 8 d'avientu volvieron producise atentaos en cadena nel centru de Bagdag los cualos causaron más de 127 muertos y centenares de mancaos.[85] Los oxetivos fueron delles sedes ministerial y xudicial en distintos puntos de la capital iraquina. Diches aiciones fueron reivindicaes pola caña iraquina d'Al-Qaeda.
2010
El llunes 25 de xineru produció una cadena d'atentaos contra hoteles de Bagdag que causaron siquier 36 muertos y más de 70 mancaos.[86] Tamién en xineru, el Tribunal Penal Supremu Iraquín condergó a pena de muerte a Ali Hasan al Mayid, conocíu como Alí El Químicu, por entamar l'ataque con gas letal que se cobró la vida de más de 5000 curdos na ciudá de Halabja en 1988, cuando yera ministru de defensa del réxime de Sadam Husein.[87] Mientres les selmanes previes a les eleiciones del llunes 8 de marzu, grupos insurxentes empecipiaron una ofensiva con numberosos atentaos en distintes ciudaes col propósitu de boicotiar el procesu democráticu. Asina, el xueves 4 de marzu, una cadena d'atentaos causaron 33 muertos na ciudá de Baquba.[88] En marzu, el presidente Barack Obama anunció la salida de la mayoría de les tropes d'Estaos Xuníos p'agostu d'este mesmu añu.[89] N'abril, una operación realizada por fuercies d'Estaos Xuníos ya iraquines acabó cola vida de los dos principales líderes de la filial d'Al Qaeda n'Iraq.[90] El 25 d'agostu producieron dellos atentaos que causaron 64 muertos.
2011: Retiru total y fin de la ocupación
Fuercies d'Estaos Xuníos y kuwaitíes cerrando la puerta fronteriza ente Iraq y Kuwait (18 d'avientu de 2011)
Finalmente'l vienres 21 d'ochobre de 2011 el presidente Barack Obama anunció'l retiru definitivu de la totalidá de les tropes d'Estaos Xuníos asitiaes n'Iraq (39 000 soldaos) depués d'una xunta col primer ministru iraquín Nuri Al Maliki. Nel so discursu Obama aprofió que nun quedaría nengún soldáu n'Iraq pa realizar llabores d'ayuda a tropes iraquines.
«Estaos Xuníos ta avanzando escontra una posición de fortalecimientu. La llarga guerra n'Iraq va llegar al so fin a finales d'anguaño,» aseguró Obama. Y amestó que «tres una década de guerra, el país que tenemos de construyir y vamos construyir ye'l nuesu».
Obama dixo qu'Estaos Xuníos va caltener con Iraq «una alianza firme y duradero». Tamién antemanó que'l primer ministru iraquín, Nuri al Maliki, va viaxar a Washington pa una visita oficial n'avientu de 2011.[91][92]
El llunes 12 d'avientu de 2011 Obama y el primer ministru iraquín Nuri al-Maliki sellaron el fin de la intervención d'Estaos Xuníos, ratificando qu'a la fin del mes retirárense casi tolos 6000 soldaos d'Estaos Xuníos que queden nel país distribuyíos en cuatro bases; d'ellos solamente va quedase un pequeñu contingente pa protexer la Embaxada d'Estaos Xuníos en Bagdag.[93]
El domingu 18 d'avientu de 2011 Estaos Xuníos remató'l so retiru d'Iraq; a les 7:38 de la mañana (hora llocal iraquina) cruciaron la frontera con Kuwait los postreros 500 militares d'Estaos Xuníos qu'abandonaben el país a bordu de 110 vehículos blindaos. Trátase d'efectivos destacaos hasta esi momentu na base de Camp Adder, 300 quilómetros al sur de Bagdag. En total los postreros 4000 soldaos d'Estaos Xuníos abandonaren el país en solu 72 hores. Con ello adelantrábase la retirada en 13 díes con rellación a axustar nel tratáu de seguridá ente Estaos Xuníos ya Iraq que prevía la retirada pal sábadu 31 d'avientu.[94][95]
La Fuercia Multinacional-Iraq sustituyó a l'anterior fuercia en mayu de 2004. Los medios de comunicación nos Estaos Xuníos han promovíu l'usu de la espresión "Coalición empobinada polos Estaos Xuníos" pa describir esta fuercia, yá que alredor del 93 % de les tropes esplegaes pertenecen a esi país.[96] La mayoría de les otres naciones han confináu a los sos homes na so bases por cuenta de la violencia xeneralizada.[96]
A la ocupación aguantaron fuercies dientro d'Iraq. Nos primeros meses de la ocupación, docenes d'iraquines fueron tirotiaos en manifestaciones anti-Estaos Xuníos principalmente nes partes xiítes del país.[necesita referencies] El ayatolá Sayed Mohammed Baqir al-Hakim, quien volvió a Iraq depués de decenios nel exiliu pocu dempués del empiezu de la ocupación, comentó: "A nós nun nos asusten les tropes británicu y norteamericanes. Esti país quier caltener la so soberanía, y les fuercies de la coalición tienen de dise."
Nos meses que siguieron a la ocupación, empezó a rexistrase un permediu d'una muerte diaria de miembros de les fuercies d'Estaos Xuníos y británicu, n'ataques con francotiradores, bombes suicides y emboscaes. Dellos ataques contra les fuercies de la ocupación resultaron como represalia a los abusos de les fuercies ocupantes, como cuando seis soldaos británicos morrieron en disparando contra cuatro manifestantes nuna protesta.
Tales ataques son celebraos rabiosamente polos habitantes del país[necesita referencies], desafogando la impotencia na que s'atopen frente a la ocupación. Particular impautu tuvo'l casu de Faluya, onde dellos axentes d'intelixencia d'Estaos Xuníos fueron incineraos y los sos restos colgaos d'una ponte de la ciudá, lo que desencadenaría una fuerte contraofensiva militar d'Estaos Xuníos sobre esta ciudá sunní. Dellos grupos de diversos enclinos políticos y relixoses siguen llevando a cabu una dura resistencia contra la ocupación. Dicha resistencia ye particularmente firme nel centru sunní d'Iraq, que foi la base del poder de Husein, magar grupos xiinos adeptos al clérigu Muqtada al-Sadr tamién realizaron una fiera defensa de los llugares santos d'esi cultu musulmán.
Los ataques de la resistencia asocédense a diariu, superándose la cifra de 2600 militares d'Estaos Xuníos y más de cien d'otres nacionalidaes cayíos dende l'empiezu de la intervención mientres el mes d'abril de 2004. Esi mes presentó'l balance más negativu pa los invasores, faciéndose patente un claru enclín a la medría de les actividaes de la resistencia tantu en Bagdag como nes demás ciudaes importantes del país. La ofensiva de los rebeldes iraquinos cutió a les tropes d'Estaos Xuníos y los sos aliaos, tantu nos centros urbanos como nes carreteres. Tamién se vieron entorpecidas los llabores de construcción d'infraestructura qu'adelantren los contratistes estranxeros n'oleoductos, terminales petroleres del golfu Pérsicu y les rutes de suministros pa les tropes invasores que son tresportaos per ferrocarril.
Parte de la estratexa de la resistencia consiste en sabotear la loxística de les tropes ocupantes. Los Estaos Xuníos tuvieron la intención de reconstruyir rápido la infraestructura petrolera iraquina por que la producción, agora en manes de contratistes d'Estaos Xuníos, volviera a los niveles previos a la guerra, pero la destrucción de los oleoductos solmenó un duru golpe a esta iniciativa. Ente dalgunos de los grupos que reivindiquen los ataques contra la ocupación de la coalición y el sabotaxe figuren el Frente Nacional Iraquín de los Fedayines de Sadam, el Partíu Culiebra y el Regresu.
Na tabla Infobox na parte cimera derecha apaez la cifra de muertos de la coalición, qu'inclúi'l númberu de víctimes por naciones, los contratistes, non los civiles iraquinos, los periodistes, los medios de comunicación asistentes, trabayadores d'ayuda humanitaria, mancaos, etc. L'artículu principal tamién da esplicaciones pa l'amplia variación nes estimaciones y amuesa les munches formes en que se produz el conteo. Les cifres d'accidentes, especialmente les d'iraquines, son bien revesoses. Nesta seición ufiértase una curtia reseña.
El Xeneral d'Estaos Xuníos Tommy Franks envaloró pocu dempués de la invasión que se produxera 30.000 baxes iraquines a partir del miércoles 9 d'abril de 2003.[97] Dempués d'esta primer estimación nun se fixo pública nenguna otra estimación.
N'avientu de 2005 el Presidente Bush diz qu'hai 30 000 iraquinos muertos. El voceru de la Casa Blanca Scott McClellan dixo más tarde que «nun yera una estimación oficial del Gobiernu», y basóse nos informes de prensa.[98]
Realizáronse dellos intentos de los medios de comunicación, los gobiernos de coalición y otros pa envalorar les baxes iraquines:
Ministeriu de Salú iraquín. En xineru de 2008, el ministru informó de los resultaos de la investigación realizada en 9345 llares al traviés d'Iraq, llevada a cabu en 2006 y 2007. L'informe envalora que 151 000 muertes tán rellacionaes cola violencia (95 % marxe d'incertidume, 104 000 a 223 000) ente de marzu de 2003 y xunu de 2006. Los emplegaos del Ministeriu iraquín de Salú realizaron la encuesta pa la Organización Mundial de la Salú.[99]
Les Naciones Xuníes atopó que 34 452 muertes violentes de civiles fueron reportaes por morgues, hospitales y les autoridaes municipales al traviés d'Iraq en 2006.[103][104]
Los ministerios iraquinos de Salú, de Defensa y del Interior diz que 14 298 civiles, 1348 policías y 627 soldaos fueron asesinaos en 2006.[105] El gobiernu iraquín nun cunte les víctimes crímenes, nin a les de secuestros, nin mancaos que muerren dempués de resultes de los ataques. Sicasí, "una cifra de 3700 muertes de civiles n'ochobre de 2006, l'últimu recuentu dau pola ONX sobre la base de datos del Ministeriu de Salú y la morgue de Bagdag, foi llomada esaxerada pol Gobiernu iraquín."
El Iraq Body Count proyeutu (IBC) hai documentáu ente 73 264-79 869 muertes violentes de civiles non combatientes dende l'empiezu de la guerra hasta'l 20 de setiembre de 2007.[106] Sicasí, el IBC foi criticáu por cuntar namái un pequeñu porcentaxe del númberu real de muertes por cuenta de que namái inclúin les muertes comunicaes polos organismos específicos de los medios de comunicación.[107][108]
La encuesta Lancet 2006 de víctimes de la guerra d'Iraq calcula qu'en 654 965 los iraquinos muertos (rangu de 392 979-942 636) dende marzu de 2003 hasta finales de xunu de 2006. Esi númberu total de fallecimientos (tolos iraquinos) inclúi tol escesu muertes debíu al aumentu de l'anarquía, la degradación de les infraestructures, etc., ya inclúi civiles, militares ya insurxentes muertos.
Una Investigación de la Opinión d'encuesta empresarial (ORB) realizada n'agostu de 2007 envaloró en 1 220 580 les muertes violentes por cuenta de la guerra d'Iraq (rangu de 733158 a 1446063).[109] El 28 de xineru de 2008, ORB publicó una actualización basada nun trabayu adicional lleváu a cabu nes zones rurales d'Iraq. Unos 600 entrevistes adicionales llevar a cabu y la cifra revisar a 1.033.000 con un determináu rangu de 946 000 a 1 120 000.[110]
Esto provocó una encarnizada llucha de credibilidá de Tony Blair contra la empresa de comunicaciones BBC a la cual el Poder Xudicial Británicu quitara la razón frente al premier británicu, pero les encuestes revelaron qu'en 2003 la so credibilidá cayó notablemente en favor de la BBC. Dellos grupos d'Australia reclamaron la so dimisión.
Tocantes a George W. Bush, argumentó qu'actuara por información de la CIA. El direutor de l'Axencia negó que s'afirmara la esistencia d'armes de destrucción masiva n'Iraq. El presidente d'Estaos Xuníos creó, arriendes d'ello, una comisión destinada a investigar si los informes d'intelixencia xustificaben la invasión a Iraq.
Esta guerra aceleró'l deterioru de la imaxe de los Estaos Xuníos nel mundu. A esto hai qu'añader el fechu de que dellos militares d'Estaos Xuníos fueron acusaos formalmente por crímenes de guerra, siendo los casos más sonaos los homicidios del camarógrafu español José Couso y del axente italianu Nicola Calipari. En dambos incidentes l'exércitu d'Estaos Xuníos refugó que los sos efectivos cometieren crímenes de guerra y determinó que tales acusaciones yeren irrelevantes, pero tantu les autoridaes españoles como les italianes llegaron a conclusiones distintes, y por esto n'España dictó una orde de aprehensión contra'l sarxentu Thomas Gibson y otros dos soldaos pol presuntu asesinatu del camarógrafu Couso, ente que un tribunal de Roma decidió enxuiciar al soldáu Mario Lozano pol cargu d'asesinatu contra l'axente Nicola Calipari, y dos cargos más por intentu d'asesinatu contra la periodista Giuliana Sgrena.[111]
Crisis humanitaria
Tres la invasión la desnutrición disparóse al 28 % de la población. Na semeya, iraquines abellugaos en Xordania.
Los índices de malnutrición disparáronse del 19 % previu a la invasión a una media del 28 % cuatro años dempués.[112]
Nun informe tituláu Los civiles ensin proteición: el continuu empeoramientu de la crisis humanitaria nel Iraq, producíu dempués de la intensificación de les operaciones militares d'Estaos Xuníos llevaes a cabu en Bagdag a partir de febreru de 2007, la Media Lluna Colorada dixo que millones d'iraquinos atopar nuna situación desastrosa que ta empiorando. La Cruz Bermeya dixo que los hospitales y otros servicios importantes tán dramáticamente curtios de personal, yá que más de la metá de los médicos abandonaron el país.[113]
Acordies con un funcionariu del gobiernu iraquín, 1944 civiles y siquier 174 soldaos y policías fueron asesinaos en mayu de 2007, un aumentu del 29 % con al respective de les muertes de civiles mientres abril. Les estimación del gobiernu iraquín sobre'l númberu de muertes de civiles foi siempres más baxos que los informes d'investigadores independientes. Los ataques con morteros na capital tán convirtiéndose en letales.[114]
La mayoría de los aproximao 20 cadabre per día atopaos pola policía ente xunu y xunetu de 2007 llevaben los güeyos vendados y disparos al estilu execución. La policía atribúin estes muertes a los escuadrones de la muerte sunníes y xiines. Acordies con fontes médiques en Bagdag, munchos tamién amosaron señales de tortura y mutilación.[115]
Los coches-bomba son una táctica frecuente de los insurrectos n'Iraq.
Como midida de presión por que los Estaos Xuníos y los sos aliaos militares abandonen el territoriu iraquín, el 8 d'abril de 2004 empezó una campaña desordenao y bonal de secuestros de ciudadanos de les naciones invasores, cola retención de trés xaponeses, ocho sur coreanos y dos israelinos árabes. A lo llargo del mes, la cifra de reteníos superó los 40 y, ante la inseguridá, los países de la coalición encamienten a los sos ciudadanos civiles a abandonar Iraq. De fechu les tropes filipines retiráronse totalmente del territoriu iraquín n'axustando con un grupu de la resistencia la lliberación d'unu de los sos ciudadanos.
Dende l'añu 2006 los grupos insurxentes inspiraos nel yihadismu y lideraos por Al Qaeda n'Iraq esperimentaron un progresivu cayente, hasta convertise finalmente nun actor menor del conflictu[116]
Una parte importante de la sociedá española manifestar en contra del sofitu amosáu pol entós presidente del gobiernu José María Aznar a la intervención n'Iraq. Esti fechu y los atentaos del 11-M, ente otros, motivaron un cambéu de gobiernu nel que'l Partíu Socialista Obreru Español llogró mayoría tres les eleiciones xenerales del domingu 14 de marzu del mesmu añu. Establecíu'l nuevu gobiernu, una de les primeres midíes qu'adoptó, nel mesmu mes de marzu, foi la d'ordenar la retirada d'España d'Iraq. Darréu, Hondures, Nicaragua, República Dominicana y Filipines adoptaron la mesma midida, restando sofitu internacional a la ocupación.
Distintos analistes quixeron ver na invasión d'Iraq de 2003 el puntu de partida ente'l fin de la era unipolar d'Estaos Xuníos, que s'empecipió tres el derrumbe de la URSS, y l'empiezu d'un nuevu orde internacional multipolar nel que'l poder global va tar partíu en distintos bloques.
Tiempu dempués de la invasión Paul Wolfowitz declaraba en Singapur en mayu de 2003: «Veámoslo de forma senciella. La diferencia más importante ente Corea del Norte ya Iraq ye que, económicamente, n'Iraq nun teníamos alternativa. El país nada nun mar de petroleu».[117]
Más tarde, Alan Greenspan, ex presidente del bancu central d'Estaos Xuníos (la Reserva Federal), aseguró nel so llibru de memories que'l verdaderu motivu pa invadir Iraq sería prindar el petroleu y non les razones espresaes públicamente d'armes de destrucción masiva y lliberar al pueblu iraquín de la dictadura de Saddam o establecer una democracia.[118]
Retiru de les tropes, Operación Nuevu Amanecer y fin de la guerra
El xueves 19 d'agostu del 2010 Estaos Xuníos retiró casi toles sos tropes de combate d'Iraq, dexando nel país namái 56 000 efectivos de combate; la retirada adelantróse dos selmanes al plazu previstu pol tratáu robláu pol anterior presidente d'Estaos Xuníos George W. Bush y el gobiernu iraquín.[119] Con esta decisión del actual presidente Barack Obama empezó a poner fin a la intervención d'Estaos Xuníos na Guerra d'Iraq; el restu de les tropes de combate retirar nel plazu previstu llegalmente pol tratáu y entós namái quedaríen 50 000 efectivos d'Estaos Xuníos nel país que les sos llabores nun seríen de combate sinón d'entrenamientu de les fuercies iraquines que van siguir lluchando soles contra la insurxencia.[120][121][122]
El martes 31 d'agostu del 2010 Estaos Xuníos retiró los sos postreros efectivos de combate d'Iraq y punxo fin oficialmente a la so misión de combate na guerra; sicasí permanecieron, como taba previstu, cincuenta mil efectivos militares d'Estaos Xuníos en misiones d'intelixencia y sofitu loxísticu y d'entrenamientu a les fuercies de seguridá iraquines.[123][124]
Esta decisión d'Obama de dar fin a la guerra pa pasar a una nueva fase n'Iraq d'ayuda pa llograr la paz y la torna de la soberanía n'Iraq ye conocida como Operación Nuevu Amanecer y ta comandada pol xeneralLloyd Austin en llugar del xeneral Raymond T. Odierno (el so predecesor na comandancia mientres la guerra), pal entrenamientu de les tropes iraquines contra'l terrorismu y la insurxencia iraquina. La operación dio empiezu'l miércoles 1 de setiembre del añu 2010 y estenderíase hasta'l sábadu 31 d'avientu del añu 2011.
Situación posterior a la retirada de les tropes de la coalición d'Iraq
Anguaño la violencia sigue y los atentaos contra iraquinos tamién, Al Qaeda escoyó a los cristianos y a la Ilesia copta como blancu p'atentar dende l'entamu de les operaciones de los Estaos Xuníos; unu de los fechos más sangrientos llevaos a cabu por una caña venceyada a Al Qaeda denomada Estáu Islámicu d'Iraq, la mesma última llevar a cabu por un atentáu asesinando na ilesia La nuesa Señora del Socorru delles persones que taben dientro del templu.
Pero la violencia contra les tropes d'Estaos Xuníos nun dexa de cesar por cuenta de que dos soldaos d'Estaos Xuníos morrieron y nueve resultaron mancaos (en setiembre, a pocos díes de ser declaráu'l fin de la guerra) cuando españó un tirotéu dientro d'una base del Exércitu iraquín al norte de Bagdag. Yeren les primeres baxes d'Estaos Xuníos desque'l presidente Obama declaró'l fin oficial a la guerra n'Iraq. El fechu sigue n'investigación. Dos díes antes, los soldaos d'Estaos Xuníos en Bagdag sumar a repeler un ataque altamente coordináu polos insurxentes n'unu de los principales comandos militares en Bagdag, un eventu que punxo de relieve les ambigüedaes la nueva fase de la función militar d'Estaos Xuníos n'Iraq.
En total nel añu 2011 sumaron 54 efectivos militares d'Estaos Xuníos muertos.
N'otra xornada de violencia la organización terrorista Al Qaeda n'Iraq atribuyóse'l sangrientu secuestru na ciudá iraquina de Tikrit.
Ente que n'otru ataque posterior perpetáu nun puntu de control de les fuercies de seguridá na ciudá iraquina de Kubaisa ocho persones morrieron.
Según informaron testigos presenciales, ente les víctimes atopen trés soldaos y un policía, ente qu'otros dos axentes de seguridá sufrieron mancaes. Nel ataque al puestu de control morrió tamién unos de los atacantes, que pertenecía a la milicia suní Sahwa, el puestu de control allugábase cerca de la ciudá de Kirkuk.
N'otru ataque Al Qaeda llevó a cabu un asaltu armáu al parllamentu de la ciudá iraquina de Tikrit morrieron 65 persones y resultaron mancaes 95, tomar de rehenes foi'l motivu pol cual fuercies de seguridá y soldaos iraquinos allegaren.
L'ataque a la sede del Parllamentu provincial en Tikrit, foi una respuesta a los crímenes que les fuercies de seguridá de la provincia de Salaheddin cometieron contra presos suníes», esplicó la organización estremista nun mensaxe publicáu en foros d'Internet. Mientres l'aición morrieron trés diputaos, dellos funcionarios, emplegaos de gobiernu, policías y dos periodistes.[125]
No que supón la primer reconocencia del usu de la fuercia aérea nesi país nos últimos tiempos en dichu mes de xunu les Fuercies Armaes d'Estaos Xuníos llevaron a cabo dos ataques aéreos n'Iraq contra milicianos que taben atacando a les sos tropes, unu d'ellos contra un grupu sofitáu por Irán, afirmó en Washington un voceru de la misión militar de los Estaos Xuníos.[126]
De manera posterior cuatro españes acaecíes na provincia de Karbala dexaron 17 muertos y 83 mancaos, informó'l comandante d'operaciones militares de la provincia, Othman Al-Ghanimy.
La violencia produzse dempués de que xunu foi'l mes más mortíferu no que va del añu pa civiles y militares iraquinos muertos, y el más sangrientu en trés años pa les fuercies d'Estaos Xuníos, que perdió a 15 soldaos en diversos ataques.
En xunu de 2011, un saldu 271 iraquinos, 155 civiles, 77 policías y 39 soldaos morrieron nos ataques, acordies con un recuentu del gobiernu d'Iraq.[127]
El llunes 15 d'agostu de 2011 nel consideráu mes sagráu de Ramadán rexistráronse 70 muertos y más de 200 mancaos nuna cadena d'atentaos perpetaos en siquier 15 ciudaes iraquines, considerar el día más violentu de lo que va en 2011. En Bagdag culpar a Al Qaeda de realizar dichos xenocidios. Pol motivu de la incapacidá de que les tropes iraquines nun pudieren apoderar la gran esguilada de violencia ye bien probable que'l plazu de retiru de les tropes norteamericanes retardar por muncho más tiempu.
L'atentáu más grave perpetar nun mercáu popular de la ciudá de Kut, al sureste de Bagdag, onde un artefautu esplosivu y un coche bomba españaron de forma consecutiva y causaron la muerte de 34 persones, dixeron fontes del Ministeriu del Interior iraquín.
Amás, 65 iraquinos, ente ellos muyeres y neños, resultaron mancaos de resultes de les esplosiones, que tamién estropiaron tiendes del mercáu.
Iraq nun vivía una xornada de tanta violencia dende'l martes 29 de marzu, cuando siquier 65 persones perdieron la vida mientres l'asaltu d'un grupu armáu contra la sede del gobiernu provincial de Salahedin, na ciudá iraquina de Tikrit, al noroeste de Bagdag.
A diferencia d'esos sucesos de marzu, nos que les víctimes finaron nun únicu ataque, el martes 16 d'agostu Iraq viose solmenáu per cerca de 15 atentaos en dellos puntos del país.
Asina, na provincia de Diyala, al nordeste de Bagdag, 13 persones morrieron y 33 resultaron mancaes nuna cadena d'ataques que tuvieron llugar en distintes poblaciones.
Al sur de Bagdag, en tantu, un total de nueve policías morrieron y otres 99 persones resultaron mancaes en trés atentaos nes ciudaes de Najaf y Kerbala, consideraes santuarios pa los chiítas, qu'obligaron a autoridaes de la rexón a decretar el toque de queda.
Na zona d'Al Hindiya, nel este de la ciudá de Kerbala, la esplosión d'un vehículu xunto a un edificiu de la policía causó trés muertos y 41 mancaos.
N'otra serie d'atentaos, esta vegada en Kirkuk (norte), trés persones perdieron la vida y otres 37 resultaron mancaes pola esplosión d'una moto bomba y de un coche bomba.
Tamién hubo ataques en Taji, Ramadi, Iskandariya, Mosul, Balad ya inclusive Bagdag. Pero nenyures foi más patente l'algame de la violencia qu'en Diyala.
Mientres les autoridaes iraquines lluchen pa contener los ataques de los terroristes, los 47 mil soldaos d'Estaos Xuníos que queden n'Iraq preparar p'abandonar el país con cuenta d'añu, en cumplimientu del pactu de seguridá robláu n'avientu de 2008 ente Washington y Bagdag.
A pesar de qu'esti pactu establez el repliegue de les tropes d'Estaos Xuníos, qu'ocuparon Iraq dende 2003, un grupu de soldaos podría permanecer nel país pa entrenar a les fuercies iraquines más allá de finales d'anguaño.[128]
El martes 13 de setiembre 22 pelegrinos chiitas fueron atopaos muertos a tiros nuna zona remota de la provincia occidental iraquina d'Anbar, confirmaron güei funcionarios dende Bagdag, la capital d'Iraq. L'incidente rexistrar na carretera que coneuta Xordania con Bagdag, la provincia de Anbar.
Los restos mortales de los pelegrinos fueron afayaos hores dempués de qu'una banda d'homes armaos detuvieron l'autobús nun puestu de control falsu, onde obligaron a baxar a toles muyeres, y lleváronse a los homes, según rellataron sobrevivientes.
Los chiitas fueron vistos cuando viaxaben nun autobús y nun minibús camín d'un santuariu en Siria cuando fueron deteníos nel falsu puestu de control nun área desértica.
Una patrulla del exércitu iraquín atopó a les muyeres abandonaes y llorando, a un llau de la carretera y llevar a la capital provincial de Ramadi en busca d'ayuda. Una de les muyeres dixo a los oficiales qu'había cuatro homes armaos que vistíen uniformes militares y qu'ordenaron detener los vehículos nun territoriu que ye apoderáu polos sunitas.[129]
El xueves 22 de setiembre trés persones morrieron y 17 quedaron mancaes el xueves na nueche al españar un coche bomba nuna llocalidá a 60 quilómetros al sur de Bagdag, indicó una fonte de la policía de Hilla, capital de la provincia de Babilonia (centru).
Dende 2006 y 2007, la violencia menguaron n'Iraq, pero los atentaos siguieron amenándose de forma frecuente mientres la guerra y ocupación. Dellos ataques d'importancia tuvieron llugar n'agostu, dexando 239 muertos mientres esi mes nel país, según estadístiques oficiales.[130]
Entá depués de la guerra, ocupación y retirada de les tropes d'Estaos Xuníos, sigue habiendo ataques suicides con bombes sobre territoriu iraquín.[131]
Ámbitu sociu-políticu
Nel ámbitu sociu-políticu, depués de que'l presidente iraquín, Jalal Talabani, encargara oficialmente al primer ministru, Nuri al-Maliki, la formación d'un nuevu Gobiernu n'Iraq, más ocho meses dempués de les eleiciones, celebraes el llunes 7 de marzu y nes que'l partíu de Maliki quedó de segundes, con 89 escaños, dos menos que'l partíu d'otru ex primer ministru, Iyad Allawi y Allawi arrenunciara a la so victoria nos comicios, el país permaneció ensin gobiernu de magar, provocóse una inestabilidá que los grupos insurxentes aprovecharon p'aumentar los sos ataques.
Anguaño Maliki negar a postulase a un tercer gobiernu nun Iraq que traviesa protestes con inmolaciones, violentes manifestaciones de reclamu de meyores nos servicios públicos y enfrentamientos ente sunitas y chiítas que van n'aumentu a pesar de la retirada d'Estaos Xuníos d'Iraq.[132]
Cuestión sobre la permanencia de tropes d'Estaos Xuníos n'Iraq
No que respeta a la cuestión de permanencia de tropes norteamericanes en dichu país ocupáu, Iraq y Estaos Xuníos van empecipiar nos próximos díes les negociaciones pa determinar el númberu de tropes d'Estaos Xuníos que van permanecer nel país árabe a partir de xineru de 2012, según publicó güei el diariu estatal Al Sabah. Con anterioridá'l gobiernu d'Iraq pidiera a los principales bloques políticos del so país si les tropes d'Estaos Xuníos podíen quedase un tiempu más o non del retiru'l sábadu 31 d'avientu de 2011. N'abril el Secretariu de Defensa de los Estaos XuníosRobert Gates anunció que la presencia de les tropes norteamericanes podría estendese.[133]
Na actualidá'l númberu total de fuercies d'Estaos Xuníos estender a 47 000 soldaos.
El periódicu, que cita a una fonte d'Estaos Xuníos d'altu rangu, precisa que «nos próximos díes van empezar les conversaciones sobre l'asuntu de la continuación de tropes norteamericanes n'Iraq pa desempeñar llabores d'entrenamientu y rearmamientu».[134]
El xueves 22 de setiembre'l Gobiernu iraquín decidió nun roblar un nuevu alcuerdu colos Estaos Xuníos pa la permanencia de les sos tropes n'Iraq, sinón “memorandos d'entendimientu” pa caltener a un grupu de formadores. Kacem al Aarayi, parllamentariu de l'Alianza Nacional —la segunda mayor coalición xiina d'Iraq—, afirmó en declaraciones a esi rotativu que la so formación nun va aceptar un nuevu alcuerdu d'esi tipu, amás espresó que l'alcuerdu actual de seguridá, suscritu ente Washington y Bagdag n'avientu del 2008, axusta la retirada de los soldaos d'Estaos Xuníos del país árabe antes de finales d'anguaño, y cualquier cambéu del mesmu tien de cuntar cola aprobación del Gobiernu y Parllamentu iraquinos.
Al Aarayi, miembru de la comisión parllamentaria de Defensa y de Seguridá, reveló'l llunes pasáu al diariu Al Shurok que EE. XX. solicitara al Gabinete iraquín lluz verde por que 3000 de los sos militares permanecieren nel país dempués de replegar del restu. Dellos observadores iraquinos nun refuguen que l'Executivu de Bagdag recurra a la firma de memorandos d'entendimientu, en cuenta de alcuerdos, pa prologar la presencia d'Estaos Xuníos, una y bones los pactos riquen de l'aprobación del Parllamentu, onde dellos partíos piden la marcha completa del exércitu de EE. XX.[135]
Datos y cifres que dexó la guerra d'Iraq
Nel ámbitu social la esguilada de violencia provocó un desemplegu del 50 %, un trauma psicolóxicu qu'afecta a dos de cada cinco iraquinos, una suma de más de 2 millones de moces viudes y que'l 75 % de los neños desertaren de l'actividá escolar y veanse espuestos a la prostitución y el trabayu esclavu.
Nos nueve años de guerra y ocupación 1 600 000 iraquinos fueron movíos de los sos llares, 151 000 civiles fueron asesinaos, per otra parte na guerra'l gobiernu d'Estaos Xuníos gastó 3 billones de dólares.[136]
Nel área de los servicios públicos y les necesidaes de la población ya infraestructura los ciudadanos iraquinos tienen que vivir na escasez de la lletricidá, malos servicios d'agua potable y cloaques y los posibles despidos d'emplegaos públicos. Munchos neños sufren enfermedaes por problemes de cloaques y la basura acumulada nes zones.[137]
Publicación de los Rexistros de la Guerra d'Iraq por WikiLeaks
El vienres 22 d'ochobre de 2010 la páxina WikiLeaks publica Iraq War Logs[16] (Rexistros de la Guerra d'Iraq), 391 832 documentos del Departamentu de Defensa d'EE. XX. sobre la guerra d'Iraq y la so ocupación ente los xueves 1 de xineru de 2004 y el xueves 31 d'avientu de 2009 nos que se revelen, ente otros asuntos, l'usu sistemáticu de tortures, la cifra de 109 032 muertos confirmaos n'Iraq —de los que 66 081 fueron civiles, el 63 %; 23 984 'enemigos etiquetaos como insurxentes'; 15 196 del "país anfitrión" (les fuercies del gobiernu iraquín) y 3771 fueron muertos "amigos" (fuercies de la coalición)—. Acaldía, de media, morrieron 31 civiles, mientres un periodu de seis años. Nos Diarios de la Guerra Afganistana, publicáu enantes por WikiLeaks, que toma'l mesmu periodu, morrieron unes 20 000 persones. Amás del númberu de muertos, la filtración confirma l'ayuda d'Irán a les milicies iraquines. Como na filtración de los Diarios de la guerra d'Afganistán el siguimientu de la filtración faise al traviés de la páxina de WikiLeaks y de les ediciones dixitales de The Guardian[138] y The New York Times,[139]Le Monde,[140]Der Spiegel,[141]Al Jazeera[142] y el Bureau of Investigative Journalism.[143][144][145][146][147][148]
↑Enantes llamáu «Estáu Islámicu d'Iraq y el Llevante». El día 29 de xunetu, la organización anunció'l cambéu de nome y proclamó un califatu «dende Alepo a Diyala y espandiéndose acaldía». Pa más información: «El ISIS anuncia'l so califatu de terror editorial=El Mundo» (29 de xunu de 2014).
↑[597 killed in 2003,[3], 23,984 killed from 2004 through 2009 (with the exceptions of May 2004 and March 2009),[4] 652 killed in May 2004,[5] 45 killed in March 2009,[6]Archiváu 2009-09-03 en Wayback Machine 676 killed in 2010,[7] 451 killed in 2011 (with the exception of February),[8][9][10][11][12]«Copia archivada». Archiváu dende l'orixinal, el 8 d'avientu de 2011. Consultáu'l 27 d'ochobre de 2014.[13][14]«Copia archivada». Archiváu dende l'orixinal, el 11 de payares de 2011. Consultáu'l 3 de payares de 2011. thus giving a total of 26,405 dead]
↑CNN (September 12, 2002) "White House spells out case against Iraq"Archiváu 2009-06-07 en Wayback Machine, "the White House released a report early Thursday, listing some of the principal accusations against Iraq and its leader.... Iraq is also accused of sheltering two Palestinian terrorist organizations, and it lists Saddam's decision in 2002 to increase from $10,000 to $25,000 the bounty paid to the families of Palestinian suicide bombers."
embaxada-de-italia-en-bagdad Atacaron la embaxada d'Italia en Bagdag(enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).Referencia a Guido Bellini como unu de los comandantes militares italianos na guerra
Falen los militares d'Iraq El País - Referenciaos los comandantes españoles Fulgencio Coll, Luis Feliu y José Manuel Muñoz.
Fahrenheit 9/11 (Documental n'inglés dobláu al español, basáu nos atentaos terroristes del 11-S que llevaron a l'Alministración Bush a la guerra contra'l terrorismu, invasión d'Afganistán y con ello a la guerra d'Iraq - ta empobináu, escritu y producíu por Michael Moore) (referenciaos Rumanía, Xapón y Países Baxos como participantes en dicha guerra)
The Iraq War One Year Later (la guerra d'Iraq capítulu segundu) documental de la canal de televisión History Channel (dobláu al español). (referenciaos comandantes Richard F. Natonski, Graham Binns, Jim Dutton, James T. Conway y Fedayines de Saddam) Link: La Guerra n'Iraq Iraq Capítulu 2 By [email protected] History Channel
.svg){kind=small}
.jpg)
