El axedrez chinu (chinu: 象棋, pinyin: Xiàngqí, Wade-Giles: hsiang⁴-ch'i², lliteralmente «xuegu del elefante») ye un xuegu de mesa d'estratexa sobre un tableru, de la mesma familia que l'axedrez y el shōgi (axedrez xaponés).L'axedrez chinu entamu aproximao nel sieglu 5 a.c (n'El periodu de los Reinos combatientes).
Reglamentu
El tableru
Tableru d'axedrez chinu.
El xuegu prauticar nun tableru con 10 llinies horizontales y 9 verticales. Les pieces allugar nes sos interseiciones, llamaes puntos. Nel centru de cada llau del tableru asítiase una fortaleza de 3x3 puntos, cruciada por diagonales, na que s'atopa'l rei. Ente la quinta y la sesta fila atópase'l ríu, qu'estrema'l tableru en dos. N'otres versiones del tableru que son xugaes fuera de China en llugar d'haber un ríu, hai una simple llinia.
Les pieces
Versión occidental de les pieces pa mayor facilidá.
Les pieces que componen los exércitos del tableru de normal represéntense con caráuteres chinos, pero n'otres zones del mundu camuden estos caráuteres por símbolos paecíos a los del axedrez occidental.
Elefante
Elefante (Tchong): mueve dos interseiciones en diagonal, siempres y cuando'l puntu entemediu tea vacíu. Nun puede travesar el ríu.
Xeneral
Xeneral -o Rei- (Chong): mueve una interseición en direición horizontal o vertical, movimientu paecíu al rei del axedrez occidental, pero nun puede salir de los caxellos marcaos como palaciu. Y nun puede tener visión direuta col xeneral del oponente, ye dicir si tán na mesma columna tien d'haber siquier otra ficha ente medies d'elles dos, puede aprovechase esto pa forzar a nun mover al otru xugador.
Oficial
Oficial -o Conseyeru- (Soo): mueve una interseición en direición diagonal, paecíu al rei del axedrez occidental, pero nun puede salir de los caxellos marcaos como palaciu.
Caballu
Caballu (Mai): mueve una interseición en direición horizontal o vertical, siguida d'otra en diagonal. El puntu de pivós tien de tar vacíu.
Carru de guerra
Carru de guerra (Tche): mueve como la torre del axedrez común.
Cañón
Cañón (Paov): mueve igual que'l carru, pero namái puede prindar si salta sobre otra pieza que s'atope na llinia d'ataque. La pieza que s'interpon, conocida como plataforma del cañón, puede pertenecer a cualquier bandu. El cañón namái puede saltar si realiza una captura, y nun puede saltar sobre dos o más pieces.
Soldáu
Soldáu (Ping): mueve una interseición escontra alantre si topar nel so propiu campu; en campu enemigo pueden tamién mover una interseición en forma horizontal. Nun puede recular, y al llegar a la última llinia enemiga namái mueven en forma llateral. Nun hai promoción.
La partida termina cuando un xugador da xaque mate al so oponente. Nun hai afogáu n'axedrez chinu; na situación en qu'un bandu topar ensin movimientu llegal, pierde la partida.
Variantes
Banqi ye un xuegu de mesa chinu pa 2 xugadores que se xuega nun tableru de 4x8 caxellos o na metá d'un tableru de Xiangqi (o axedrez chinu).
Referencies
Leventhal, Dennis A. The Chess of China. Taipei, Taiwan, Republic of China: Mei Yá, 1978.
Wilkes, Charles Fred. A Manual of Chinese Chess. 1952.
_drawings.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
