Asdod ye un importante centru industrial de la rexón. El puertu d'Asdod ye'l mayor puertu d'Israel onde s'importa'l 60% de los bienes nel país.
El primer asentamientu documentáu con feches de la ciudá de Asdod a la cultura cananea ye del sieglu XVII e.C.,[3] lo que ye una de les ciudaes más antigües del mundu. Asdod ye mentáu 13 vegaes na Biblia. Mientres la so hestoria, la ciudá foi apoderada socesivamente polos filisteos, los israelites, exipcios, griegos, romanos, los bizantinos, los cruzaos, los árabes, los otomanos, los británicos y finalmente'l nuevu estáu modernu d'Israel.[4]
La moderna Asdod foi fundada en 1956 nes llombes de sable cerca del sitiu de l'antigua ciudá, ya incorporada como ciudá en 1968, con un terrén arenosu d'aproximao 60 quilómetros cuadraos. Al ser una ciudá planiada, la espansión siguió una principal plan de desarrollu, lo que facilitó'l tráficu y la prevención de la contaminación del aire nes zones residenciales, a pesar de la crecedera de la población. Según la Oficina Central d'Estadístiques d'Israel, Asdod tenía una población de 221.591 habitantes a finales de 2016, ye la sesta ciudá más grande d'Israel,[5] y tenía una superficie de 47.242 quilómetros cuadraos).[5]
Historia
=== Edá de piedra afayaron trés ferramientes de piedra que daten de la era del Neolíticu, pero nun s'atopó otra evidencia d'un asentamientu de la Edá de Piedra en Ashdod, lo que suxer que les ferramientes fueron depositaes ellí nun periodu posterior.
Edá del bronce y del fierro
El sitiu d'Asdod na Edá del Bronce y les Edaes de Fierro atopar nun llugar al sur de la ciudá moderna. Foi escaváu por arqueólogos en nueve temporaes ente 1962 y 1972. L'esfuerzu foi lideráu mientres los primeros años por David Noel Freedman del Pittsburgh Theological Seminary y Moshe Dothan. Les temporaes restantes fueron encabezaes por Dothan pa l'Autoridá d'Antigüedaes d'Israel.
La primer evidencia de poblamientu en Asdod data del sieglu XVII e.C., cuando l'acrópolis del Tell fortificóse. Asdod mentar por primer vegada en documentos escritos del Ugarit de la Edá del Bronce Tardío, qu'indiquen que la ciudá yera un centru d'esportación de teles y prendes de vistir de púrpura tiñida de llana. A finales del sieglu XIII e.C. los Pueblos del Mar conquistaron y destruyeron Asdod. A principios del sieglu XII e.C., los filisteos, xeneralmente consideraos como unu de los Pueblos del Mar, gobernaben la ciudá. Mientres el so reináu, la ciudá espolletó y foi miembru de la Pentápolis filistea (esto ye, cinco ciudaes),[6] qu'incluyía Ascalón y Gaza na mariña y Ecrón y Gat en tierra adientro, amás d'Asdod.
En 950 a. EC, Asdod foi destruyíu mientres la conquista de la rexón per parte del faraón Siamun. La ciudá nun foi reconstruyida hasta siquier 815 e.C.
Asdûdu lideró la revuelta de los filisteos, los xudíos, los edomitas y los moabitas contra Asiria dempués de la espulsión del rei Ahimiti, a quien Sargon instalara en llugar del so hermanu Azuri. Gath (Gimtu) pertenecía al reinu d'Asdod nesi momentu. [13] El comandante en xefe del rei asiriu Sargón II (turtanu), a quien la Biblia King James llama a cencielles "tartán", Isaías 20: 1 recuperó'l control d'Asdod en 712/711 e.C. [14] [15] y forzó al usurpador Yamani a fuxir . El xeneral de Sargon [16] destruyó la ciudá y exilió a los sos residentes, incluyíos dellos israelites que darréu s'establecieron en Media y Elam[7].
Mitinti yera rei nel momentu del fíu de Sargon, Sennacherib (r. 705-681 e.C.), y Akhimilki nel reinu del fíu de Sennacherib, Esarhaddon (r. 681-669 e.C.).
Hai evidencia que Psamético I d'Exiptu (r. 664 - 610 e.C.) sitió la gran ciudá Azotus mientres ventinueve años (Herodoto, ii. 157); les referencies bíbliques al remanente d'Asdod (Jeremías 25:20, cf. Sofonías 2: 4) interprétense como alusiones a esti eventu.
La ciudá absorbió otru golpe en 605 e.C., cuando Nabucodonosor conquistar.[8]
En 539 e.C. la ciudá foi reconstruyida polos perses. En 332 e. C. foi conquistada nes guerres d'Alexandru Magno.
Nel Llibru de Nehemías, los asdoditas paecen representar a tola nación de los filisteos nel sieglu VI aC. La fala d'Asdod (el cual adoptaron la metá de los neños de families mistes, según descríbese) vendría ser a cencielles el dialeutu xeneral filistéu. Hugo Winckler esplica l'usu d'esi nome pol fechu de que Asdod yera la ciudá filistea más cercana a Xerusalén[9]
Asdod na biblia hebrea
Hai episodios bíblicos que faen referencia a Asdod, pero siguen ensin tar acotaos por afayos arqueolóxicos:
Tres la conquista de Josué de la Tierra Prometida, Asdod foi asignáu a la Tribu de Xudá (Llibru de Josué 15:46).
N'I Samuel 6:17 mentar a Asdod ente les principales ciudaes filistees. Dempués de prindar l'arca del pactu de los israelites, los filisteos llevar a Asdod y asítiase nel templu de Dagón. A la mañana siguiente, Dagon foi atopáu postráu ante l'Arca; al ser restauráu al so llugar, foi a la mañana siguiente nuevamente atopáu postráu y rotu. La xente d'Asdod foi azotada con forúnculos; una plaga de mures foi unviada sobre la tierra (1 Samuel 6: 5).[10]
Según la Biblia, nel sieglu X aC, Asdod convirtióse, xunto con tol reinu de Filistea, nun área de mecenalgu del Reinu d'Israel sol control del rei David.
La captura de la ciudá pol rei Uzías de Xudá pocu dempués del 815 e. C. mentar en 2 Cróniques (26: 6) y nel Llibru de Zacarías (9: 6), al falar de los falsos xudíos.
Nel Llibru de Nehemías (Nehemías 13: 23-24), dizse que dellos residentes de Xerusalén nel sieglu V aC casóse con muyeres d'Asdod, y la metá de los fíos d'estes uniones fueron supuestamente incapaces d'entender l'hebréu; nel so llugar, falaben "l'idioma d'Asdod".
Periodu helenísticu
Una vegada helenizada, la ciudá camudó'l so nome pol griegu Azotus (griegu: Άζωτος) y espolletó hasta la Rebelión hasmonea. Mientres la rebelión, Judas Macabéu "tomar y destruyir" (Antigüedaes de los Xudíos, Llibru 12, 8: 6)[11] El so hermanu Jonatán conquistar nuevamente en 147 e.C. y destruyó el templu de Dagón de fama bíblica (Antiquities Book 13, 4: 4; 1 Samuel 5: 1-5).[12] Mientres el mandatu d'Alejandro Janneo, Asdod yera parte del so territoriu (Antiquities Book 13, 15: 4).[11]
Desarrollu urbanu
Asdod en 1957.Alamea de Menachem Begin.
La ciudá moderna de la ciudá de Asdod foi construyida nes contornes del sitiu históricu del asentamientu orixinal, en sables vírxenes. El desarrollu siguió un plan principal de desarrollu.[13] Los planificadores estremaron la ciudá en diecisiete barrios de diez a quince mil persones. Amplies aveníes ente los barrios faen que'l tráficu fluya relativamente fluyíu dientro de la ciudá. Cada vecinderu tien accesu al so propiu centru comercial, parque urbanu ya infraestructura de salú y educación. El plan orixinal tamién pidía un centru comercial y alministrativu, construyíu a mediaos de la década de 1990, cuando la población de la ciudá creció rápido más del doble en diez años[14].
Instaláronse tres zones industriales axacentes al puertu na parte norte de la ciudá, teniendo en cuenta los vientos dominantes del sur qu'alloñen la contaminación del aire de la ciudá[13]. Sicasí, el plan tenía los sos problemes, incluyíu la crecedera asimétrica de vecinderos esclusivos y más probes y la falta d'un centru comercial y alministrativu principal dende hai enforma tiempu[15].
La ciudá taba prevista pa un máximu de 250,000 habitantes, y una área adicional nel sur taba acutada pa un mayor desarrollu.[13]
En 2012, aprobóse un plan pa construyir una zona industrial en parte de les Dunes de sable d'Asdod. El plan rique que se construya un parque industrial d'alta teunoloxía, sales d'eventos y cafeteríes axacentes a la estación de tren. Va cubrir 400 dunams (0.4 km²), incluyendo 130 dunams d'espaciu urbanizáu, y el restu del área va caltenese como reserva natural.[16][17] Amás, el Puertu d'Asdod ta pasando por un programa d'espansión masivu.
Xeografía
La reserva natural de dunes de sable d'Ashdod-Nitzanim ye un tramu de dunes de sable de 20 quilómetros (12 milles) nes contornes del sur d'Asdod.
Economía
Vista aérea del puertu d'Asdod.Centru comercial marín en Asdod.
Asdod ye unu de los centros industriales más importantes d'Israel. Toles actividaes industriales na ciudá tán allugaes n'árees del norte, como l'área del puertu, la zona industrial norte y alredor del ríu Lakhish. El puertu d'Asdod ye'l puertu más grande d'Israel y remana aproximao'l 60% de la carga portuaria d'Israel. Ameyoróse principalmente nos últimos años y va poder apurrir amarres pa buques Panamax.[18][19] Delles oficines de navieres tamién s'atopen na zona del puertu, que tamién alluga una estación d'enerxía Eshkol A y una terminal de carbón.
La zona industrial del norte atópase na carretera 41 ya inclúi delles industries, incluyida una refinería de petroleu, que ye una de los dos qu'hai nel país. La zona de la industria pesao allugada al sur del ríu Lachish foi una vegada el principal centru industrial en Asdod. Apocayá, sicasí, instalaciones d'ociu camudáronse al área. Inda hai daqué d'industria nel llugar, ente elles una planta de Teva Pharmaceutical Industries, el productor de componentes de construcción Ashtrom y, Solbar, un productor d'aceite de soya. Asdod tamién ye'l llar de Elta, una parte d'Israel Aircraft Industries onde se desenvuelven equipos de radar, sistemes de guerra electrónica y ELINT.
Demografía
Acordies cola Oficina Central d'Estadística d'Israel, Ashdod tenía una población d'alredor de 221,591 a fines de 2016, polo que ye la sesta ciudá más grande d'Israel.[20] La tasa añal de crecedera de la población ye del 2,6% y la proporción de muyeres con al respective de los homes ye de 1,046 a 1,000. La distribución d'edá de la población rexistróse como 19.7% menores de 10 años, 15.7% de 10 a 19 años, 14.9% de 20 a 29, 19.1% de 30 a 44, 19.1% de 45 a 64 y 11.3% de 65 o mayor. La población d'Ashdod ye significativamente más nueva que'l permediu israelín por cuenta de la gran cantidá de pareyes nueves que viven na ciudá. La ciudá ta clasificada como mediana-baxa en calificación socioeconómica, con una calificación de 4 de 10. El 56.1% de los estudiantes de 12º grau en Ashdod fueron elegibles para certificaos de matrícula en 2000. El salariu permediu en 2000 foi de NIS 4,821 en comparanza col nivel nacional permediu de NIS 6,835.
Relixón
Más del 95% de la población d'Ashdod ye xudía; más del 30% de los cualos son relixosos. A pesar d'esto, la ciudá ye xeneralmente secular, anque la mayoría de la población non xudía ye'l resultáu de matrimonios mistos. Alredor de 100 families tán afiliaes al grupu Hasídico de Pittsburg, establecíu equí en 1969 pol Gran Rabín Avraham Abba Leifer y siguíu güei pol so fíu, el Gran Rabín Mordechai Yissachar Ber Leifer.[21] Ashdod tien munches sinagogues que sirven distintes corrientes de xudaísmu. La ciudá tamién ye llar de la comunidá karaíta más grande del mundu[22], unos cinco mil fuertes. Tamién hai una ilesia escandinava protestante de marinos, establecida pol pastor noruegu de Xustos ente les Naciones, don Per Faye-Hansen.[23][24]
En 2013, Asdod tenía 500 escueles qu'emplegaben a 3,500 maestros. La población estudiantil yera de 55,000. El presupuestu d'educación de la ciudá yera de 418 millones NIS shekels[25].
Lycée français Guivat-Washington, una escuela secundaria internacional francesa, ta en Givat Washington, cerca d'Asdod.[26]
Sanidá
Centro Médicu d'Asdod
El Centru Médicu Assuta Asdod, l'únicu hospital xeneral de la ciudá, empezó les sos operaciones el 4 de xunu de 2017, empezando con servicios ambulatorios. Ta abriéndose per etapes y va llegar gradualmente a operación a gran escala en payares de 2017. Ye un hospital de 300 cames y el so diseñu de "abellugu de bombes" con grueses parés de formigón ufierta abonda proteición pa siguir funcionando ensin tener que tresferir Pacientes mientres un tiempu de guerra. Tamién ye un hospital universitariu afiliáu a la Universidá Ben-Gurion del Neguév.[27] Antes de l'apertura del hospital, los residentes que precisaben hospitalización tuvieron que viaxar al Centru Médicu Kaplan en Rehovot o al Centru Médicu Barzilai en Ascalón.
Hai clíniques públiques y privaes qu'operen na ciudá, según una clínica especial operada por Hatzalah qu'opera dacuando cuando toles otres clíniques de la ciudá tán cerraes.
Deportes
Xuego de baloncestu del Maccabi Asdod en 2010
L'equipu de fútbol d'Asdod, el F.C. Ashdod representa a la ciudá na Ligat Hai'Al, la Premier League d'Israel. El club ye conocíu pola so esitosa escuela de fútbol. L'equipu de baloncestu más importante de la ciudá ye'l Maccabi Ashdod. L'escuadrón d'homes xuega na Primer Lliga, la primer división d'Israel, y l'escuadrón de muyeres Maccabi Bnot Ashdod xuega na máxima división.
Asdod ye sede de numberosos torneos deportivos nacionales ya internacionales, incluyendo'l Festival Internacional d'Axedrez d'Asdod. La ciudá tien un equipu de cricket,[28] una rareza n'Israel. Ta empobináu y entamáu por ciudadanos d'ascendencia india. Les sableres d'Asdod son un llugar de deportes acuáticos, como'l windsurf y el bucéu. El Ashdod Marina ufierta servicios de yates.
↑O.Kolani, B.Raanan, M.Brosh, S.Pipano (1990). Events calendar in Israel and Ashdod (en hebréu). Israel: Society for the Protection of Nature in Israel, Ashdod branch, páx. 79.
↑
Doten, M. (1990). Society for the Protection of Nature in Israel, Ashdod branch: (en hebréu), páx. p.91.
↑. ; S.Pipano. Events calendar in Israel and Ashdod (en hebréu). Society for the Protection of Nature in Israel, Ashdod branch.
↑Frenkel, B (1990). ULI Sysno: The Philistines (in Hebrew). Israel: Society for the Protection of Nature in Israel, Ashdod branch (n'Inglés), páx. 119.
↑ (1990). Battle of Ashdod (147BC) (in Hebrew). Israel: Society for the Protection of Nature in Israel, Ashdod branch. (en Hebréu). ULI Sysno., páx. 135.
↑ (1990). New lineation plan to the city of Ashdod in Israel: Society for the Protection of Nature in Israel, Ashdod branch (en Hebréu). ULI Sysno, páx. 29.
