Đỗ Thúc Tĩnh

Đỗ Thúc Tĩnh (1818-1862)[1] húy Như Chương, tự Cấn Trai, là quan nhà Nguyễn theo chủ trương kháng Pháp trong lịch sử Việt Nam.

Thân thế và sự nghiệp

Đỗ Thúc Tĩnh sinh ngày 16 tháng Giêng năm Mậu Dần (ngày 20 tháng 2 năm 1818) tại làng La Châu, tổng Phước Tường Thượng, huyện Hòa Vang, tỉnh Quảng Nam, nay là thôn La Châu, xã Hòa Khương, huyện Hòa Vang, Đà Nẵng.[2]


Tuy cha làm quan nhưng nhà ông Tĩnh vẫn thuộc diện nghèo. Dù vậy ông vẫn rất chăm học. Đến khi cha mất sớm, ông thờ mẹ và anh rất chu đáo, có tiếng là người hiếu để.[3]

Năm Thiệu Trị thứ 6 (Bính Ngọ 1846) ông thi đỗ Cử nhân. Năm Tự Đức thứ nhất (Mậu Thân 1848) ông thi đỗ Tiến sĩ (Đệ tam giáp đồng Tiến sĩ xuất thân, Đệ tứ danh), được bổ làm Biên tu. Nếu như cha ông là người khai khoa Tú tài của huyện Hòa Vang (đỗ Sinh đồ (tức Tú tài) hai khoa: khoa Kỷ Mão năm Gia Long thứ 18 (1819) và khoa Tân Tỵ năm Minh Mạng thứ 2 (1821)) thì Đỗ Thúc Tịnh lại trở thành vị khai khoa Tiến sĩ của huyện Hòa Vang.[2]

Năm 1850 ông được cử làm Thự Tri phủ Thiệu Hóa (Thanh Hóa), nhưng chỉ mấy tháng sau ông xin về vì mẹ ốm nặng. Mẹ mất, ông ở nhà thọ tang ba năm.

Năm 1853 Đỗ Thúc Tĩnh được bổ làm Tri phủ Diên Khánh (Khánh Hòa). Đến đây, thấy đất Diên Khánh bỏ hoang nhiều, ông bèn tìm mọi cách mộ dân xiêu dạt đến khẩn hoang. Sử nhà Nguyễn chép: "Thúc Tĩnh tìm mọi cách vỗ về, mộ dân xiêu đến lựa đất cho ở, làm nhà cửa, cho cấp điền khí, kẻ ốm đau thời (cấp) thuốc thang, kẻ đói rét thời chẩn cấp, được người ta gọi là Đỗ Phu".[4]

Năm 1854 có chỉ triệu ông về kinh làm Giám sát Ngự sử, nhưng vì dân làm đơn xin lưu lại, nên nhà vua đổi ông sang hàm Thự Thị độc, cho giữ chức vụ cũ. Chưa lâu sau, lại có chiếu bổ ông làm Viên ngoại lang bộ Binh, nhưng lần này quan tỉnh thấy việc mộ dân lập ấp đã sắp xong, xin cho lưu lại làm nốt. Vua lại dụ rằng: "Thúc Tĩnh là người thanh liêm cần cán vào hạng nhất trong hàng phủ huyện, cho thực thụ Thị độc (song) vẫn lưu lại đấy làm việc để khuyến khích cho những viên quan tốt".[3] Việc xong, quan tỉnh tâu lên, ông được thăng chức Hồng lô Tự khanh. Sau đó, ông lần lượt trải các chức: Án sát Khánh Hòa, Bố chính Khánh Hòa, rồi Biện lý bộ Binh.

Tháng 8 năm 1858, tàu Pháp nã đại bác đánh phá Đà Nẵng. Gặp sự cản ngăn quyết liệt của quân đội Việt, quân Pháp bèn tiến vào Nam. Trên đường chuyển quân vào Nam, quân Pháp đã cho 14 chiến thuyền tấn công vào đảo Tử thuộc cửa biển Nha Trang. Lúc này, Đỗ Thúc Tịnh cùng với Tôn Thất Dương là hai vị quan đầu tỉnh Khánh Hòa đã phối hợp cùng với 500 lính Tiền phong cùng nhau đóng giữ và ngăn chặn cuộc tấn công của quân Pháp tại đây. Tờ Châu bản ngày mùng 10 tháng giêng năm Tự Đức thứ 12 (1859) cho biết: "tập tâu của bọn Tôn Thất Dương Đỗ Thúc Tịnh ở tỉnh Khánh Hòa cho biết: Có nhiều thuyền của bọn Dương di đến neo đỗ tại đảo Tử của hạt đó. Tỉnh đó đã phái binh lính cùng triệu tập binh lính của ban chặn giữ các nơi trọng yếu trên đường bộ đủ để giúp cho việc phòng ngự rồi. Duy có điều hiện có nhiều thuyền của bọn Dương di, chưa biết chúng định làm gì nên cần phải điều phái thêm binh lính để trấn giữ".[2]

Quân Pháp đánh hạ thành Gia Định vào tháng 2 năm 1859. Căm giận, Đỗ Thúc Tĩnh liền dâng sớ xin vào nơi đấy để đánh đuổi quân xâm lược. Vua khen là người trung nghĩa, khẳng khái. Mùa hạ tháng 4 năm Tự Đức thứ 14 (1861), Đỗ Thúc Tĩnh được sung chức Khâm phái quân vụ vào Nam Kỳ để tổ chức kháng Pháp. Vua lại cấp cho ông 30 lạng bạc và ngựa trạm để đến hai tỉnh là Vĩnh Long và Hà Tiên, tuyên chỉ dụ cho sĩ dân, đồng thời chiêu mộ nghĩa dũng; sau đó, sẽ hợp lực cùng Tổng đốc Trương Văn Uyển và Tuần phủ Phan Khắc Thận bàn bạc việc quân.[2]

Thấy ông làm được một số việc, vua Tự Đức chuẩn cho ông làm Tuần phủ Định Tường. Ở đây, ông xin cho triệu tập binh sĩ, tích trữ lương thực, chọn chỗ hiểm để lập đồn. Lại xin thuê những người nước ngoài (như người nhà Thanh) ở Gia Định để làm nội ứng mặt thủy và mặt bộ. Vua xem sớ rồi dụ rằng:

Thúc Tĩnh xem xét tình hình, trù nghĩ phương lược... Tuy còn đương lắng chờ cơ hội, chưa thể vội và đem dùng, nhưng vì nước làm việc như vậy là có lòng trung thành, (biết) mưu tính sâu xa. Thương tình nhà ngươi vất vả, cho thăng Lại bộ Thị lang, (song) vẫn lĩnh chức cũ.[3]

Theo thông tin trên website Xứ Quảng, lúc đầu Đỗ Thúc Tĩnh phối hợp với Trương Định, về sau với Nguyễn Trung Trực, Võ Duy Dương... góp phần đánh thắng quân Pháp nhiều trận, xuất sắc nhất là trận đốt cháy chiếc tiểu hạm Espérance (Hy vọng) của đối phương tại vàm Nhật Tảo năm 1861... Nhờ lập được một số thành tích, tháng 11 năm 1861, ông được thăng chức Lại bộ Hữu Thị lang.

Ngày 26 tháng Giêng năm Nhâm Tuất, niên hiệu Tự Đức thứ 15 (1862) (ngày 24 tháng 2 năm 1862), khi đang trong quân thứ thì ông qua đời, vừa tròn 44 tuổi.[5] Được tin các biên thần tâu về, vua Tự Đức rất đỗi đau buồn và than rằng: "Người tôi trung và mẫn cán chẳng may bị đoản mệnh, chẳng biết sự cơ rồi sẽ như thế nào? Vả lại, khi con người mà bị mất cả "chân tay" thì đâu có khả năng làm được lớn!" [2]

Được khen ngợi và ghi công

Sử nhà Nguyễn chép:

"Thúc Tĩnh là người khẳng khái, dũng cảm, thao lược, có chí mà chưa đạt, vua rất lấy làm tiếc, truy tặng (chức) Tuần phủ, và gia cấp cho gấm lụa bạc tiền. Con là (Đỗ) Hữu Điền được ấm thụ chức Tư vụ, (sau) thăng mãi đến chức Tri phủ Ninh Hòa (thuộc Khánh Hòa)".[3]

Ghi công ông:

- Ở Thành phố Đà Nẵng có con đường mang tên Đỗ Thúc Tịnh (ở phường Khuê Trung, quận Cẩm Lệ) và ở xã Hòa Khương, huyện Hòa Vang có Trường THCS Đỗ Thúc Tịnh.

- Ở Thành phố Hồ Chí Minh có con đường mang tên Đỗ Thúc Tịnh (quận Gò Vấp).

Sách tham khảo chính

Chú thích

  1. ^ Ghi theo Chính biên (tr. 825). Có nguồn ghi là Đỗ Thúc Tịnh. Hiện nay trên các sách báo cũng như tên đường ở Đà Nẵng đều ghi là Đỗ Thúc Tịnh.
  2. ^ a b c d e Trần Văn Quyến, Những điều ít biết về tiến sĩ Đỗ Thúc Tịnh (1818 - 1862) Tiến sĩ khai khoa của huyện Hòa Vang[liên kết hỏng], Dangbodanang.vn, 15:17 ngày 7/3/2018, truy cập ngày 15/6/2019.
  3. ^ a b c d Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên CB
  4. ^ Chính biên (tr. 825). Sách này cũng đã giải thích rằng: Đỗ Phu ở đây chỉ Đỗ Dụ, là người đời Tấn (Trung Quốc). Khi làm quan ở Tương Dương, ông đã cho dẫn nước sông tưới cho hơn vạn khoảnh ruộng. Dân được nhờ ơn, gọi ông là Đỗ Phụ (Cha họ Đỗ).
  5. ^ Cho đến nay vẫn chưa xác định được ông chết là do bệnh tật hay là hy sinh trong chiến đấu. Tuy vậy, có tài liệu ghi ông chết vì bị bệnh thổ tả.
    Lê Văn Thơm, Hội thảo khoa học Cuộc đời và sự nghiệp của Tiến sĩ Đỗ Thúc Tịnh[liên kết hỏng], Dangbodanang.vn, 09:21 8/3/2018, truy cập ngày 15/6/2019.

Read other articles:

List of Wrestle-1 personnel

Wrestle-1 (W-1) was a Japanese professional wrestling promotion that operated from 2013 until 2020. Wrestle-1 personnel consisted of professional wrestlers, ring announcers, referees, and trainees. Roster at time of closure Wrestlers Yusuke Kodama Shotaro Ashino Ring name Real name Notes Alejandro Kohei Fujimura Andy Wu Chihiro Mizuki Cima Nobuhiko Oshima President of Oriental Wrestling Entertainment Daiki Inaba Daiki Inaba Final Wrestle-1 Tag Team Champion El Hijo del Pantera Unknown El Lin...

 

2023–2024 Zimbabwean by-elections

2023/2024 by-elections in Zimbabwe 2023 Zimbabwean by-elections ← 2023 11 November 20239 December 2023 2028 → 10 out of the 280 seats in the National Assembly[a]   Majority party Minority party Third party   Leader Emmerson Mnangagwa Nelson Chamisa Party ZANU–PF CCC ZAPU Last election 176 seats, 56.11% 103 seats, 41.58% 0 seats, 0% Seats after 184 seats 78 seats 0 seats Seat change 8 25   Fourth party Fifth party   Leader Love...

 

Genggong Jew's Harp

Sampel bunyi genggong Bermasalah memainkan berkas ini? Lihat bantuan media. Seorang wanita sedang memainkan genggong. Genggong dari Slowakia. Genggong Jew's Harp adalah alat musik yang terbuat dari bambu, pelepah enau, kayu, atau logam, yang dimainkan dengan mendekatkannya ke rongga mulut, kemudian menarik-narik utas (tali) yang dihubungkan dengan lidah getar pada alat musik tersebut, atau memetik lidah getar berupa lamela logam, sedangkan mulut si pemakai berfungsi sebagai resonator. Genggo...

هاينز ستريل

هاينز ستريل (بالألمانية: Heinz Strehl)‏  معلومات شخصية الميلاد 20 يوليو 1938   نورنبرغ  الوفاة 11 أغسطس 1986 (48 سنة)   كآلشرويت  سبب الوفاة قصور القلب  الطول 1.81 م (5 قدم 11 1⁄2 بوصة) مركز اللعب مهاجم الجنسية ألمانيا  مسيرة الشباب سنوات فريق TSV Gleißhammer المسيرة ال�...

 

Copa América 2007

Copa América 2007 Competizione Copa América Sport Calcio Edizione 42ª Organizzatore CONMEBOL e CONCACAF Date 26 giugno - 15 luglio 2007 Luogo  Venezuela(9 città) Partecipanti 12 Impianto/i 9 stadi Risultati Vincitore Brasile(8° titolo) Secondo Argentina Terzo Messico Quarto Uruguay Statistiche Miglior giocatore Robinho[1] Miglior marcatore Robinho (6) Incontri disputati 26 Gol segnati 86 (3,31 per incontro) La cerimonia di apertura all'Estadio Polideportivo d...

 

ميشلين بريسلي

ميشلين بريسلي (بالفرنسية: Micheline Presle)‏  معلومات شخصية اسم الولادة (بالفرنسية: Micheline Nicole Julia Émilienne Chassagne)‏  الميلاد 22 أغسطس 1922 [1][2][3][4][5][6]  الدائرة الخامسة في باريس[6]  الوفاة 21 فبراير 2024 (101 سنة) [7]  نوجينت سور مارن[8]  مواطنة فر�...

Persatuan Islam

Artikel ini tidak memiliki referensi atau sumber tepercaya sehingga isinya tidak bisa dipastikan. Tolong bantu perbaiki artikel ini dengan menambahkan referensi yang layak. Tulisan tanpa sumber dapat dipertanyakan dan dihapus sewaktu-waktu.Cari sumber: Persatuan Islam – berita · surat kabar · buku · cendekiawan · JSTOR Untuk kegunaan lain, lihat Persis dan Persis. PERSISPersatuan IslamLogo PERSISWilayah pengaruhTanggal pendirian12 September 1923Pendiri...

 

Benjamin Nathan Cardozo

Benjamin Nathan Cardozo Hakim Mahkamah Agung Amerika SerikatMasa jabatan14 Maret 1932 – 9 Juli 1938 Informasi pribadiKebangsaanAmerika SerikatProfesiHakimSunting kotak info • L • B Benjamin Nathan Cardozo adalah hakim Mahkamah Agung Amerika Serikat. Ia mulai menjabat sebagai hakim pada mahkamah tersebut pada tanggal 14 Maret 1932. Masa baktinya sebagai hakim berakhir pada tanggal 9 Juli 1938.[1] Referensi ^ Justices 1789 to Present. Washington, D.C.: Mahkamah ...

 

Abusive supervision

This article's lead section may be too short to adequately summarize the key points. Please consider expanding the lead to provide an accessible overview of all important aspects of the article. (April 2023)Abusive supervision is most commonly studied in the context of the workplace, although it can arise in other areas such as in the household and at school. Abusive supervision has been investigated as an antecedent to negative subordinate workplace outcome.[1][2][weasel&...

Rusalka

Rusalka oleh Ivan Bilibin, 1934 Dalam mitologi Slavia, rusalka adalah makhluk perempuan yang hidup di air. Menurut sebagian besar tradisi, rusalka merupakan perempuan ikan, yang tinggal di dasar sungai. Rusalka berasal dari para perempuan yang meninggal di sungai. Pada tengah malam para rusalka muncul dari dalam sungai lalu menari dan menyanyi untuk memikat para pria yang lewat. Pria yang terpikat oleh rusalka akan berjalan ke sungai dan tenggelam. Ada juga rusalka yang memikat pria dengan me...

 

哈萨克斯坦总统

此条目序言章节没有充分总结全文内容要点。 (2019年3月21日)请考虑扩充序言，清晰概述条目所有重點。请在条目的讨论页讨论此问题。 哈萨克斯坦總統哈薩克總統旗現任Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев卡瑟姆若马尔特·托卡耶夫自2019年3月20日在任任期7年首任努尔苏丹·纳扎尔巴耶夫设立1990年4月24日（哈薩克蘇維埃社會主義共和國總統） 哈萨克斯坦 哈萨克斯坦政府...

 

American Figurative Expressionism

American art movement American Figurative ExpressionismA detail from Ben Shahn's The Passion of Sacco and Vanzetti series, 1931-32.Years active1930s to presentLocationUnited StatesMajor figuresHyman Bloom, Jack Levine, Karl ZerbeInfluencesGerman Expressionism, Modernism, Humanism, Symbolism (arts) American Figurative Expressionism is a 20th-century visual art style or movement that first took hold in Boston, and later spread throughout the United States. Critics dating back to the origins of ...

إمارة ساليرنو

إمارة ساليرنومعلومات عامةالبداية 851 الشخص المؤثر سيكارد من بينيفينتو اللغة الرسمية اللاتينية الإحداثيات 40°41′00″N 14°46′00″E / 40.6833°N 14.7667°E / 40.6833; 14.7667 اللُّغة المُستخدَمة Italo-Romance (en) تاريخ الحل أو الإلغاء أو الهدم 1076 تعديل - تعديل مصدري - تعديل ويكي بيانات خريطة إي�...

 

Topmost

Finnish rock band For the town, see Topmost, Kentucky. This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Topmost – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (January 2011) (Learn how and when to remove this message) The group in 1964 Topmost was a Finnish rock band founded in 1964, becoming the most popular ...

 

Romeo and Juliet

Tragedy by William Shakespeare This article is about the play by William Shakespeare. For the titular characters, see Romeo and Juliet. For other uses, see Romeo and Juliet (disambiguation). Romeo and JulietAn 1870 oil painting by Ford Madox Brown depicting the play's balcony sceneWritten byWilliam ShakespeareCharacters Romeo Juliet Count Paris Mercutio Tybalt The Nurse Rosaline Benvolio Friar Laurence Date premiered1597[a]Original languageEarly Modern EnglishSeriesFirst QuartoSubject...

Saint-Gobain

Untuk kegunaan lain, lihat Saint Gobain (disambiguasi). Compagnie de Saint-Gobain S.A.JenisSociété AnonymeKode emitenTemplat:EuronextParisKomponen CAC 40IndustriBahan bangunanDidirikan1665; 358 tahun lalu (1665)Kantor pusatLa Défense, Courbevoie, PrancisWilayah operasiSeluruh duniaTokoh kunciPierre-André de Chalendar (chairman dan CEO)ProdukProduksi dan penjualan bahan konstruksi, kaca, keramik, plastik, ampelas, papan gipsumPendapatan €41,8 milyar (2018)[1]Laba operasi €...

 

Расстройство аутистического спектра

Не следует путать с аутизмом при расстройствах шизофренического спектра — симптомом шизофрении, который характеризуется замкнутостью в себе и отрывом от внешнего мира. Расстройство аутистического спектра МКБ-11 6A02 MeSH D000067877 Расстро́йство аутисти́ческого спе́ктра (с�...

 

Politique en France

Si ce bandeau n'est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus. Cet article doit être recyclé (février 2023). Une réorganisation et une clarification du contenu paraissent nécessaires. Améliorez-le, discutez des points à améliorer ou précisez les sections à recycler en utilisant {{section à recycler}}. Si ce bandeau n'est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus. Cet article contient une ou plusieurs listes (février 2023). Ces listes gagneraient...

Halogen

Group of chemical elements This article is about the chemical series. For other uses, see Halogen (disambiguation). Halogens Hydrogen Helium Lithium Beryllium Boron Carbon Nitrogen Oxygen Fluorine Neon Sodium Magnesium Aluminium Silicon Phosphorus Sulfur Chlorine Argon Potassium Calcium Scandium Titanium Vanadium Chromium Manganese Iron Cobalt Nickel Copper Zinc Gallium Germanium Arsenic Selenium Bromine Krypton Rubidium Strontium Yttrium Zirconium Niobium Molybdenum Technetium Ruthenium Rhod...

 

العصر الجوراسي

العصر الجوراسي قك ك أ س د ف بر ث ج ط ب ن Jurassic الرمز J المقطع النموذجي جورا المستوى الزمني عصر الحقبة الحياة الوسطى -الدهر البشائر علم الطبقات البداية 201.3 ± 0.2 م.س.مضت النهاية ≈145 م.س.مضت المدة 56.3 م.س تقريبا الثلاثي الطباشيري المؤشر الأحفوري الأمونيت(psiloceras spelae) المنخربات الأر�...