Xylitol/ˈzaɪlɪtɒl/ là một rượu đường sử dụng như một chất làm ngọt. Tên gọi của chất này bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp: ξύλον, xyl[on], "wood" + hậu tố - itol, dùng để chỉ các rượu cồn. Xylitol được phân loại như một rượu đa mức hoặc rượu đường (alditol). Nó có công thức CH2OH(CHOH)3CH2OH và là một chiral đồng phân[3] của pentan-1,2,3,4,5-pentol.[4] Nhiều nghiên cứu sử dụng kính hiển vi điện tử đã chỉ ra rằng xylitol có hiệu quả trong việc gây ra tái tạo các lớp sâu hơn của men răng khử khoáng[5]. Có các bằng chứng được phát hiện ra rằng xylitol (như kẹo cao su, viên ngậm, thuốc xịt mũi, vv) giảm tỷ lệ cấp tính viêm tai giữa ở trẻ em khỏe mạnh.[6]
Xylitol được tìm thấy trong tự nhiên ở nồng độ thấp trong các sợi của nhiều trái cây và rau, có thể chiết xuất từ nhiều loại quả mọng, yến mạch và nấm và có thể được sản xuất bằng hoạt động của men trên xylose chứa trong các chất dạng sợi như vỏ ngô và đường mía bắp.[7][8][9] Tuy nhiên, sản xuất công nghiệp bắt đầu từ xylan (một hemicellulose) được chiết xuất từ gỗ cứng[10] hoặc ngô, sau đó được thủy phân thành xylose và hydro hóa (có xúc tác) thành xylitol.
Đối với một số người, việc tiêu thụ xylitol bị giới hạn bởi các vấn đề về dạ dày và ruột, bao gồm đầy hơi, tiêu chảy do thẩm thấu và hội chứng ruột kích thích.[11] Tuy nhiên, đối với nhiều người khác thì những phản ứng phụ không đáng kể. Trong một nghiên cứu, các đối tượng tiêu thụ trung bình 3,3 lbs (1,5 kg) xylitol mỗi tháng, với lượng ăn tối đa hàng ngày trên 400 gram mà không có bất kỳ tác động tiêu cực nào.[12]
Sản xuất
Xylitol được sản xuất bằng cách hydro hóa xylose, chuyển đổi đường (một aldehyde) thành một rượu chính. Một phương pháp khác để sản xuất xylitol là thông qua các quy trình vi sinh vật, bao gồm quá trình lên men và phân huỷ trong vi khuẩn, nấm và tế bào nấm men, tận dụng các quá trình lên men trung gian xylose để sản xuất lượng lớn xylitol.[13] Các tế bào nấm men thông thường được sử dụng hiệu quả trong quá trình lên men và sản xuất xylitol là Candida tropicalis và Candida guilliermondii.[14]
Tính chất
Một gam xylitol chứa 2,43 kilocalories (kcal),[15] so với một gam đường có 3,87 kcal.[16] Xylitol hầu như không có dư vị, và được quảng cáo là "an toàn cho người bị tiểu đường và những người bị tăng đường huyết." Tác dụng thấp hơn của Xylitol đối với đường huyết là một hàm của chỉ số glycemic (GI); chỉ số GI xylitol là 7, so với 100 của glucose.[17]
^“Xylitol”. Chemspider. Truy cập ngày 13 tháng 5 năm 2015.
^Wrolstad, Ronald E. (2012). Food Carbohydrate Chemistry. John Wiley & Sons. tr. 176. ISBN9780813826653. Truy cập ngày 20 tháng 10 năm 2012. Xylitol contains asymmetric carbon atoms, but it is not chiral because the molecule as a whole is symmetrical.
^Steinberg, LM; Odusola, F; Mandel, ID (Sep–Oct 1992). “Remineralizing potential, antiplaque and antigingivitis effects of xylitol and sorbitol sweetened chewing gum”. Clinical preventive dentistry. 14 (5): 31–4. PMID1291185.
^Miake Y, và đồng nghiệp. “Remineralization effects of xylitol on demineralized enamel”. J Electron Microsc (Tokyo). 52: 471–6. doi:10.1093/jmicro/52.5.471. PMID14700079.
^Azarpazhooh, A.; Limeback, H.; Lawrence, H. P.; Shah, P. S. (3 tháng 8 năm 2016). Azarpazhooh, Amir (biên tập). “Xylitol for preventing acute otitis media in children up to 12 years of age”. The Cochrane Library (8): CD007095. doi:10.1002/14651858.CD007095.pub3. PMID27486835.
^Mäkinen, KK (1976). “Long-term tolerance of healthy human subjects to high amounts of xylitol and fructose: general and biochemical findings”. Internationale Zeitschrift für Vitamin und Ernahrungsforschung Beiheft. 15: 92–104. doi:10.1002/14651858.CD010743. PMID783060.
^Barbosa, M.F.S.; de Medeiros, M.B.; de Manchilha, I.M.; Schneider, H.; Lee, H. (1988). “Screening of yeasts for production of xylitol from D-xylose and some factors which affect xylitol yield in Candida guillermondii”. J. Indust. Microbiol. 3: 241–251. doi:10.1007/bf01569582.
^Walters, D. Eric. “Xylitol”. All About Sweeteners. Truy cập ngày 14 tháng 3 năm 2012.
^“Sugars, granulated (sucrose)”. Self Nutrition Data. Truy cập ngày 14 tháng 3 năm 2012. With a serving size of 100 grams, there are 387 calories.