Trọng Bằng sinh ra tại Cao Bằng, tuy nhiên quê hương ông lại là Gia Lâm, Hà Nội. Xuất thân của người nhạc sĩ này là một gia đình mà người cha là một công chức ngành xây dựng biết chơi thành thạo đàn bầu và đàn tranh. Trọng Bằng là em trai của nhạc sĩ Trọng Loan.
Kháng chiến chống Mỹ
Năm 1956, ông được cử đi du học tại Liên Xô cũ. Môn học mà ông học ở đây đó là chỉ huy một dàn nhạc giao hưởng. Trọng Bằng đã trở thành người Việt Nam đầu tiên tốt nghiệp Nhạc viện Tchaikovsky với tấm bằng đỏ. Tiếp theo, ông trở về đất nước, trở thành giảng viên của Trường Âm nhạc Việt Nam và nhạc trưởng của nhiều dàn nhạc giao hưởng ở Hà Nội. Năm 1969, một lần nữa nhạc sĩ Hà Nội được cử đi Liên Xô để hoàn thành chương trình nghiên cứu sinh ở chính Nhạc viện Tchaikovsky. Trong các năm 1972-1978, ông chính thức trở thành người nhạc trưởng của Nhà hát Giao hưởng – Hợp xướng – Nhạc Vũ Kịch Việt Nam. Cũng tại đây, ông trở thành phó giám đốc kiêm chỉ đạo nghệ thuật vào năm 1975.
Sau khi đất nước thống nhất
Trong các năm 1978 – 1984, Trọng Bằng là phó giám đốcNhạc viện Hà Nội, đồng thời là giám đốc của một dàn nhạc giao hưởng do chính ông thành lập với sự ủy nhiệm của Bô Văn hóa. Tiếp theo, từ năm 1984 đến năm 1996, ông trở thành giám đốc của Nhạc viện Hà Nội. Với sự cố gắng của mình, ông đưa nhạc viện trở thành một trong những trung tâm đào tạo về âm nhạc có uy tín ở trong và ngoài nước. Năm 1995, nhạc sĩ trở thành tổng thư ký của Hội Nhạc sĩ Việt Nam khóa V và khóa VI.
Ông qua đời ngày 21 tháng 11 năm 2022 tại Hà Nội, hưởng thọ 91 tuổi.[4][5]
Phong cách âm nhạc
Ca khúc
Với các tác phẩm này, đặc biệt là với các tác phẩm được sáng tác trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, Trọng Bằng luôn bám sát các đề tài về sản xuất và chiến đấu. Các ca khúc thể hiện sự đa phong cách. Nếu như Tây Bắc sáng lại mang một không khí trong sáng, tươi vui thì Tình quê hương lại là một bài hát trữ tình. Nếu như Đế quốc Mỹ là cái thân con ruồi mang đến sự hài hước thì sự sâu lắng là điều có thể thấy trong Bài hát bên cầu phao. Và nếu như chất hùng mạnh thể hiện rõ trong Những dũng sĩNúi Thành thì trầm hùng, tha thiết, trữ tình là những điều có thể nói về Cả nước hướng về Hà Nội.
Nhạc kinh điển
Trọng Bằng là một trong những người có đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và phát triển nền âm nhạc bác học-chuyên nghiệp của nước nhà.
Không chỉ với vai trò là một nhạc trưởng mà với vai trò là một nhạc sĩ, Trọng Bằng cũng có những đóng góp đáng chú ý cho thể loại này. Một số tác phẩm khí nhạc của ông đã được in ấn hoặc thu thanh và biểu diễn nhiều nơi ở trong và ngoài nước. Có thể kể đến những tác phẩm sau đây:
