Tiropita hoặc tyropita (tiếng Hy Lạp: τυρóπιτα, nghĩa là "bánh pho mát") là một món bánh pastry trong ẩm thực Hy Lạp, được làm từ các lớp bánh filo bơ và chứa đầy hỗn hợp pho mát và trứng.[1] Nó được phục vụ ở dạng gói tự do có kích thước riêng lẻ hoặc dưới dạng một chiếc bánh lớn hơn được chia thành nhiều phần.
Khi được làm bằng pho mát kasseri, nó có thể được gọi là kasseropita (κασερόπιτα).[2]
Theo một số học giả, người ta cho rằng trong nền ẩm thực Hy Lạp cổ đại, bánh placenta (hoặc plakous, πλακοῦς), và hậu duệ của nó trong ẩm thực của Đế quốc Đông La Mã, plakountas tetyromenous (πλακούντας τετυρομένους, "bánh placenta ngập pho mát") và en tyritas plakountas (εν τυρίτας πλακούντας, "bánh placenta kèm pho mát"), đều là tổ tiên của món bánh tiropita ngày nay.[4][5] Một công thức được ghi lại trong cuốn sách De Agri Cultura của Cato Trưởng lão năm 160 TCN mô tả placenta như một món ăn pho mát nhiều lớp ngọt ngào:[4][6]
Định hình placenta như sau: đặt một hàng tracta dọc theo toàn bộ chiều dài của bột cơ bản. Sau đó phủ hỗn hợp [phô mai và mật ong] từ vữa lên. Đặt một hàng tracta khác lên trên và tiếp tục làm như vậy cho đến khi sử dụng hết pho mát và mật ong. Kết thúc bằng một lớp tracta... đặt placenta vào lò nướng và đậy nắp đã làm nóng trước lên trên [...] Khi đã sẵn sàng, mật ong được đổ lên trên placenta.
Các nguồn khác nói rằng nguồn gốc của các món ăn nhiều lớp như tiropita có thể bắt nguồn từ bánh mì chiên nhiều lớp được phát triển bởi người Turk ở Trung Á trước khi họ di cư về phía Tây, tới Tiểu Á cuối thời Trung Cổ.[7]
Tyropatinum cổ đại được mô tả bởi Apicius, mặc dù có tên giống nhau, nhưng là một loại kem sữa trứng ngọt ngào không có vỏ.[8]
^Ozimek, Sarah (1 tháng 2 năm 2017). “TIROPITA (GREEK CHEESE PIES)”. Curious Cuisinière. Truy cập ngày 10 tháng 2 năm 2020. Tiropita (or tyropita) is a Greek pie made from layers of phyllo dough that are filled with a cheese and egg mixture.
Perry, Charles (2000). “6. The Taste for Layered Bread among the Nomadic Turks and the Central Asian Origins of Baklava”. Trong Zubaida, Sami; Tapper, Richard; Roden, Claudia (biên tập). A Taste of Thyme: Culinary Cultures of the Middle East. London and New York: Tauris Parke Paperbacks. tr. 87–92. ISBN1860646034.