Thiên hà Chong Chóng

Thiên hà Chong Chóng
M101 - Thiên hà Chong Chóng. Ảnh của: NASA/ESA
Dữ liệu quan sát (Kỷ nguyên J2000)
Chòm saoĐại Hùng[1]
Xích kinh14h 03m 12.6s[2]
Xích vĩ+54° 20′ 57″[2]
Dịch chuyển đỏ241 ± 2 km/s[2]
Khoảng cách27 Mly[3]
Cấp sao biểu kiến (V)7.86[4][5]
Đặc tính
KiểuSAB(rs)cd[2]
Kích thước biểu kiến (V)28′.8 × 26′.9[2]
Tên gọi khác
Messier 101,[2] NGC 5457,[2] UGC 8981,[2] PGC 50063,[2] Arp 26[2]

Thiên hà Chong Chóng (còn gọi là Messier 101, M101 hay NGC 5457) là một thiên hà xoắn ốc trung gian vì có thể thấy những nhánh xoắn ốc mở rộng ra ngoài. Thiên hà cách Trái Đất khoảng 27 triệu năm ánh sáng trong chòm sao Đại Hùng.

Nó được nhà thiên văn người Pháp Pierre Méchain phát hiện ra vào ngày 27/3/1781, và sau đó ông liên lạc với Charles Messier về phát hiện này, Charles Messier đã xác nhận vị trí của nó và thêm vào danh lục của ông như là một trong những thiên thể cuối cùng của danh lục này.

Vào ngày 28/2/2006, NASA và ESA công bố một bức ảnh chi tiết của thiên hà Chong Chóng, và cũng là bức ảnh lớn nhất và chi tiết nhất về một thiên hà của kính viễn vọng không gian Hubble tại thời điểm đó.[6] Bức ảnh là tổ hợp của 51 lần chụp phơi sáng của Hubble, và một số ảnh của các đài quan sát mặt đất.

Lịch sử

Vị trí của M101 trong Đại Hùng.

Pierre Méchain, người khám phá ra NGC 5457, miêu tả nó là "một tinh vân không có ngôi sao, rất tối và đẹp, đường kính rộng khoảng 6' đến 7', nằm giữa tay trái của Mục Phu và đuôi của Đại Hùng. Nó rất khó phân biệt dưới ánh sáng của đường phố."[7]

William Herschel ghi chú trong năm 1784 rằng " NGC 5457 trong kính viễn vọng phản xạ 7, 10, và 20 feet của tôi hiện lên một vết vằn giống của tinh vân; vì vậy tôi mong kính viễn vọng hiện tại của tôi có lẽ sẽ phân biệt được các ngôi sao nhìn thấy mà tôi cho rằng chúng nằm trong."[7]

Huân tước Rosse quan sát NGC 5457 qua kính thiên văn phản xạ Newton 72-inch trong nửa cuối thế kỉ 19. Và lần đầu tiên ông đã chú ý đến cấu trúc xoắn ốc của M101 và vẽ phác họa một số hình ảnh về nó.[7]

Để quan sát được cấu trúc xoắn ốc trong các dụng cụ hiện đại đòi hỏi chúng phải khá lớn, quan sát trong bầu trời tối với một kính mắt nhỏ định hướng.

Cấu trúc và đặc trưng

Thiên hà Chong Chóng. Ảnh của: Scott Anttila.

NGC 5457 là một thiên hà tương đối lớn so với Ngân Hà. Với đường kính vào khoảng 170.000 năm ánh sáng, kích thước của nó gần bằng hai lần kích thước của Ngân Hà. Khối lượng của đĩa thiên hà vào khoảng 100 tỷ lần khối lượng Mặt Trời, cùng với một chỗ phình nhỏ bằng khoảng 3 tỷ lần khối lượng Mặt Trời.[8]

Một đặc điểm khác nổi bật của thiên hà này là nó chứa nhiều vùng H II rất lớn và rất sáng, với tổng số khoảng 3.000 trên các ảnh chụp. Những vùng H II thường kèm theo các đám mây khồng lồ với mật độ cao các phân tử hydro tập trung lại dưới ảnh hưởng của lực hấp dẫn nơi sẽ hình thành các ngôi sao mới. Và các vùng H II bị ion hóa bởi rất nhiều các ngôi sao trẻ cực nóng và sáng.

Trên các bức ảnh chụp NGC 5457 chúng ta có thể nhìn thấy sự không cân xứng về một phía. Có thể do trong quá khứ gần đây (nói theo ngôn ngữ của thiên hà) M101 đã trải qua một và chạm với một thiên hà gần và do ảnh hưởng của lực thủy triều làm cho thiên hà mất đi sự đối xứng. Thêm vào đó, sự va chạm này cũng làm tăng biên độ các sóng mật độ trong các nhánh của M101. Sự tăng biên độ của những sóng này dẫn đến sự nến các khí hydro giữa các ngôi sao, và do vậy tạo điều kiện cho hoạt động hình thành các ngôi sao mới.

Các thiên hà đồng hành

M101 có năm thiên hà đồng hành nổi bật: NGC 5204, NGC 5474, NGC 5477, NGC 5585, và Holmberg IV.[9] Như đã nói ở trên, tương tác hấp dẫn giữa NGC 5457 và các vệ tinh của nó có thể kích hoạt sự hình thành cấu trúc và hình dạng lớn của NGC 5457. NGC 5457 có thể cũng bị xáo trộn bởi thiên hà đồng hành NGC 5474.[9] NGC 5457 và các thiên hà đồng hành tạo thành nhóm thiên hà M101.[10][11][12][13]

Siêu tân tinh

Siêu tân tinh loại Ia SN 2011fe (mũi tên).

Ngày 24 tháng 8 năm 2011, siêu tân tinh loại Ia, SN 2011fe, ban đầu được ký hiệu là PTF 11kly, được phát hiện trong thiên hà M101. Đây là siêu tân tinh được phát hiện sớm chỉ sau 11 tiếng xảy ra vụ nổ bởi một kính thiên văn robot và cũng là siêu tân tinh loại Ia nằm gần Trái Đất nhất trong nhiều năm qua. Độ sáng biểu kiến của nó tại thời điểm phát hiện bằng +17,2 và đạt cực đại bằng +9,9 vào ngày 9 hoặc 10 tháng 9. Nhờ sớm phát hiện và nằm gần Trái Đất, cho nên việc nghiên cứu siêu tân tinh giúp các nhà thiên văn lần đầu tiên có đủ dữ liệu để suy luận ra được nguồn gốc của nó bao gồm sao lùn trắng cũng như phân loại sao đồng hành.[14][15][16]

Xem thêm

  • Messier 74 - một thiên hà xoắn ốc đối diện mặt
  • Messier 83 - một thiên hà xoắn ốc đối diện mặt mà còn được gọi là thiên hà Chong Chóng Phương Nam
  • Messier 99 - một thiên hà xoắn ốc đối diện mặt
  • Thiên hà Tam Giác - một thiên hà xoắn ốc đối diện mặt khác thỉnh thoảng được gọi là thiên hà Chong Chóng

Tham khảo

  1. ^ R. W. Sinnott, editor (1988). The Complete New General Catalogue and Index Catalogue of Nebulae and Star Clusters by J. L. E. Dreyer. Sky Publishing Corporation and Cambridge University Press. ISBN 0-933-34651-4.
  2. ^ a b c d e f g h i j “NASA/IPAC Extragalactic Database”. Results for NGC 5457. Truy cập ngày 6 tháng 12 năm 2006.
  3. ^ NASA/IPAC Extragalactic Database
  4. ^ “SIMBAD-M101”. SIMBAD Astronomical Database. Truy cập ngày 29 tháng 11 năm 2009.
  5. ^ Gil de Paz Armando; Boissier; Madore; Seibert; Boselli (2007). “The GALEX Ultraviolet Atlas of Nearby Galaxies”. Astrophysical Journal (ApJS). 173: 185–255. doi:10.1086/516636. Truy cập ngày 29 tháng 11 năm 2009.Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả (liên kết)
  6. ^ HubbleSite - NewsCenter - Hubble's Largest Galaxy Portrait Offers a New High-Definition View (02/28/2006) - Introduction
  7. ^ a b c SEDS Historical Notes
  8. ^ Comte, G., Monnet, G., & Rosado, M. "An optical study of the galaxy M 101 - Derivation of a mass model from the kinematic of the gas," 1979, Astronomy & Astrophysics, 72, 73-81 ([1])
  9. ^ a b A. Sandage, J. Bedke (1994). Carnegie Atlas of Galaxies. Washington, D.C.: Carnegie Institution of Washington. ISBN 0-87279-667-1.
  10. ^ R. B. Tully (1988). Nearby Galaxies Catalog. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-35299-1.
  11. ^ P. Fouque, E. Gourgoulhon, P. Chamaraux, G. Paturel (1992). “Groups of galaxies within 80 Mpc. II - The catalogue of groups and group members”. Astronomy and Astrophysics Supplement. 93: 211–233.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết)
  12. ^ A. Garcia (1993). “General study of group membership. II - Determination of nearby groups”. Astronomy and Astrophysics Supplement. 100: 47–90.
  13. ^ G. Giuricin, C. Marinoni, L. Ceriani, A. Pisani (2000). “Nearby Optical Galaxies: Selection of the Sample and Identification of Groups”. Astrophysical Journal. 543: 178–194. doi:10.1086/317070.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết)
  14. ^ Nugent, Peter (ngày 24 tháng 8 năm 2011). “Young Type Ia Supernova PTF11kly in M101”. The Astronomer's Telegram. Truy cập ngày 25 tháng 8 năm 2011.
  15. ^ Nugent, Peter. “Supernova Caught in the Act”. Truy cập ngày 7 tháng 9 năm 2011.
  16. ^ Hartmut Frommert and Christine Kronberg (15 tháng 9 năm 2011). “Supernova 2011fe in M101”. Truy cập ngày 17 tháng 9 năm 2011. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |access-date= (trợ giúp)

Liên kết ngoài

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Thiên hà Chong Chóng.

Read other articles:

Gwendolyne

Pour les articles homonymes, voir Gwendoline. Cet article est une ébauche concernant une chanson, le Concours Eurovision de la chanson et l’Espagne. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Gwendolyne Julio Iglesias interprète Gwendolyne représentant l'Espagne au Concours Eurovision de la chanson 1970 à Amsterdam. Chanson de Julio Iglesias auConcours Eurovision de la chanson 1970 Sortie 1970 La...

 

Nabila Ellisa

Nabila EllisaLahirEllisa Salsanabila23 Agustus 2001 (umur 22)Takengon, Aceh Tengah, AcehKebangsaanIndonesiaNama lainNabila LIDAAlmamaterUniversitas Esa UnggulPekerjaanPenyanyiPemeranDikenal atas5 besar Liga Dangdut Indonesia 2018Kota asalTakengon, Aceh Tengah, Aceh, IndonesiaSuami/istriIlyas Bachtiar ​(m. 2022)​Orang tuaalm. Mukhlis Mungkur (bapak)Elvina Wati Arifna (ibu)KeluargaGista Dwi Pesona (adik perempuan)Karier musikGenreDangdutpopInstrumenV...

 

Women's football in Brunei

Women's football in Brunei Darussalam Women's football in BruneiPrincess Muneerah playing football in 2023CountryBrunei DarussalamGoverning bodyFootball Association of Brunei DarussalamNational team(s)Women's national teamNickname(s)Dragonfly FC[1] Under the current Sharia law, women's football in Brunei Darussalam is prohibited.[2] Though women were banned from playing, football was the second most popular sport in the country for women.[3] There are no registered fem...

Robert Wilkie

Robert Wilkie Menteri Urusan Veteran Amerika Serikat ke-10Masa jabatan30 Juli 2018 – 20 Januari 2021PresidenDonald TrumpWakilJames ByrnePamela J. Powers (pelaksana tugas) PendahuluDavid ShulkinPenggantiDenis McDonoughMasa jabatan28 Maret 2018 – 29 Mei 2018Pelaksana tugasPresidenDonald TrumpWakilThomas G. Bowman PendahuluDavid ShulkinPenggantiPeter O'Rourke (pelaksana tugas)Menteri Tingkat Rendah Pertahanan untuk Personil dan Kesiapan ke-8Masa jabatan30 November 2017 ...

 

Синелобый амазон

Синелобый амазон Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:ЖивотныеПодцарство:ЭуметазоиБез ранга:Двусторонне-симметричныеБез ранга:ВторичноротыеТип:ХордовыеПодтип:ПозвоночныеИнфратип:ЧелюстноротыеНадкласс:ЧетвероногиеКлада:АмниотыКлада:ЗавропсидыКласс:Пт�...

 

Koningshuis

Royal palace in Rhenen, the Netherlands The Koningshuis at Rhenen by Jan de Beijer The front facade of the Koningshuis Plan of the first floor of the Koningshuis Plan of the Koningshuis and its surrounding gardens The Koningshuis with the Cunera church in the back The Koningshuis (Dutch: Kings Home) was a royal palace in Rhenen, the Netherlands. It was the summer residence of the winter king Frederick V of the Palatinate. It was demolished in 1812. History Frederick V (1596-1632) was the Elec...

Madhan Karky

Indian lyricist (born 1980) This article may have been created or edited in return for undisclosed payments, a violation of Wikipedia's terms of use. It may require cleanup to comply with Wikipedia's content policies, particularly neutral point of view. (June 2019) This article includes a list of general references, but it lacks sufficient corresponding inline citations. Please help to improve this article by introducing more precise citations. (May 2020) (Learn how and when to remove this te...

 

Salemi

Disambiguazione – Se stai cercando altri significati, vedi Salemi (disambigua). Salemicomune Salemi – Veduta LocalizzazioneStato Italia Regione Sicilia Libero consorzio comunale Trapani AmministrazioneSindacoDomenico Venuti (lista civica) dal 28-5-2014 (2º mandato dal 30-4-2019) TerritorioCoordinate37°49′N 12°48′E / 37.816667°N 12.8°E37.816667; 12.8Coordinate: 37°49′N 12°48′E / 37.816667°N 12.8°E37.816667; ...

 

List of courts in Scotland

Flow chart of Scotland's court system Part of a series onScots law Administration Justice and Communities Directorate of the Scottish Government Cabinet Secretary for Justice Judicial Appointments Board Judicial Complaints Reviewer Parole Board for Scotland Legal Aid Board Courts & Tribunals Service College of Justice Office of the Public Guardian Scottish Sentencing Council Law Commission Criminal Cases Review Commission Prison Service Civil courts Court of Session Lord President Lord J...

سقوط ينبع

سقوط ينبع جزء من الحرب السعودية العثمانية معلومات عامة التاريخ 1811م البلد السعودية  الموقع ينبع ، السعودية النتيجة استسلام بدون مقاومة وضم ينبع للدولة العثمانية المتحاربون الدولة السعودية الأولى الدولة العثمانية القادة جابر بن جباره طوسون باشا القوة 300 مقاتل 10.000 مقاتل...

 

Allied Irish Banks

Artikel ini bukan mengenai Anglo Irish Bank. Allied Irish Banks p.l.c.JenisMilik negara parsialDidirikan1966KantorpusatDublin, IrlandiaTokohkunciDavid Hodgkinson, Ketua David Duffy, Chief Executive Officer[1]ProdukProduk perbankanLaba operasi €68.000.000 (2011)Laba bersih €2.300.000.000 (2011)[2]Karyawan24.000 (2004)Situs webwww.aib.ie AIB di Dermaga Dublin Allied Irish Banks adalah sebuah bank komersial di Republik Irlandia, yang merupakan salah satu bank Irlandia 'Empat ...

 

List of United Kingdom locations: Cos-Cou

vteLists of United Kingdom locations Aa-Ak Al Am-Ar As-Az Bab-Bal Bam-Bap Bar Bas-Baz Bea-Bem Ben-Bez Bi Bla-Blac Blad-Bly Boa-Bot Bou-Boz Bra Bre-Bri Bro-Bron Broo-Brt Bru-Bun Bur-Bz Ca-Cap Car-Cd Ce-Chap Char-Che Chi-Ck Cl-Cn Co-Col Com-Cor Cos-Cou Cov-Coy Cra Cre-Croc Croe-Cros Crot-Croz Cru-Cu Cw-Cz Da-Dam Dan-Ddu De-Dee Deo-Dn Do-Dor Dos-Doz Dr Ds-Dz Ea-Eass East A-D East E-L East M-Y Eat-Ee Ef-El Em-Ez Fa-Fe Ff-Fn Fo Fr-Fz Gab-Gan Gao-Gar Gas-Gaz Ge-Gl Gm-Gq Gr-Gred Gree-Gz Ha-Ham Han-...

The News Building (London)

Office building in London, England South side of The News Building The News Building is a 17-storey office block in the London Bridge area of London that forms part of the Shard Quarter development. It houses all of News UK's London operations, including The Times, The Sunday Times, The Sun, The Wall Street Journal, Dow Jones, talkSPORT, TalkRADIO, Times Radio, Virgin Radio, and the book publisher HarperCollins. It was designed by the Italian architect Renzo Piano, who also designed The Shard...

 

11th United States Congress

1809-1811 meeting of U.S. legislature 11th United States Congress10th ←→ 12thUnited States Capitol (1800)March 4, 1809 – March 4, 1811Members34 senators142 representatives3 non-voting delegatesSenate majorityDemocratic-RepublicanSenate PresidentGeorge Clinton (DR)House majorityDemocratic-RepublicanHouse SpeakerJoseph Bradley Varnum (DR)SessionsSpecial: March 4, 1809 – March 7, 18091st: May 22, 1809 – June 28, 18092nd: November 27, 1809 – May 1, 18103rd: December 3, ...

 

Dean Baquet

American journalist (born 1956) Dean BaquetBorn (1956-09-21) September 21, 1956 (age 67)New Orleans, Louisiana, U.S.EducationColumbia University (did not graduate)Occupation(s)Journalist; EditorNotable credit(s)The New York Times; Los Angeles Times; Chicago TribuneSpouse Dylan Landis ​(m. 1986)​Children1ParentEdward Baquet (father) Dean P. Baquet[1] (/bæˈkeɪ/;[2] born September 21, 1956[3]) is an American journalist. He served as th...

سفارة دولة فلسطين لدى التشيك

سفارة دولة فلسطين لدى التشيك فلسطين جمهورية التشيك الإحداثيات 50°08′06″N 14°22′45″E / 50.1349719°N 14.3790594°E / 50.1349719; 14.3790594   البلد جمهورية التشيك  المكان براغ الاختصاص جمهورية التشيك  السَفير خالد الأطرش الموقع الالكتروني الموقع الرسمي  تعديل مصدري - تعديل   ...

 

Beiyang government

Government of the early Republic of China Government of the Chinese Republic redirects here. For other uses, see Republic of China (disambiguation). This article includes a list of general references, but it lacks sufficient corresponding inline citations. Please help to improve this article by introducing more precise citations. (June 2015) (Learn how and when to remove this message) Republic of China中華民國Zhōnghuá Mínguó1912–1928 Flag National Emblem Anthem:  Various 五族...

 

WFLA-TV

NBC affiliate in Tampa, Florida WFLA-TVTampa–St. Petersburg, FloridaUnited StatesCityTampa, FloridaChannelsDigital: 9 (VHF), shared with WTTAVirtual: 8BrandingNewsChannel 8ProgrammingAffiliations8.1: NBC8.2: Charge!8.3: Antenna TV[1]OwnershipOwnerNexstar Media Group(Nexstar Media Inc.)Sister stationsWTTA, WSNN-LDHistoryFirst air dateFebruary 14, 1955 (69 years ago) (1955-02-14)Former call signsWXFL (1983–1988)Former channel number(s)Analog: 8 (VHF, 1955–2009)Digita...

Tutchone language

Athabaskan language spoken in the YukonIt has been suggested that this article should be split into articles titled Northern Tutchtone language and Southern Tutchtone language. (discuss) (July 2024)TutchoneDän kʼè (Southern)Dän kʼí (Northern)Native toCanadaRegionYukonEthnicity2,500 (1,100 Northern Tutchone, 1,400 Southern Tutchone; 2007)Native speakers360 (2016 census)[1]Language familyDené–Yeniseian? Na-DenéAthabaskan–EyakAthabaskanNorthern AthabaskanTutchoneLan...

 

Prodromus Systematis Naturalis Regni Vegetabilis

17-volume treatise on botany initiated by Augustin Pyramus de Candolle Half-title of Volume 1 Prodromus Systematis Naturalis Regni Vegetabilis (1824–1873),[1] also known by its standard botanical abbreviation Prodr. (DC.), is a 17-volume treatise on botany initiated by Augustin Pyramus de Candolle. De Candolle intended it as a summary of all known seed plants, encompassing taxonomy, ecology, evolution and biogeography. He authored seven volumes between 1824 and 1839, but died in 184...