Nguyễn Thiện Dương

Nguyễn Thiện Dương
Binh nghiệp
Chủ quânHàm Nghi
Chủ tướngNguyễn Thiện Thuật
Chỉ huyNghĩa quân Bãi Sậy
Tham chiến
Thông tin cá nhân
Sinh
Ngày sinh
không rõ
Nơi sinh
Hưng Yên
Mất
Ngày mất
1888
Nơi mất
Bần Yên Nhân
Giới tínhnam
Quốc tịchnhà Nguyễn

Nguyễn Thiện Dương (?-1888), còn gọi là Lãnh Giang, là 1 thủ lĩnh nghĩa quân chống Pháp của khởi nghĩa Bãi Sậy trong phong trào Cần Vương.

Thân thế

Năm sinh của ông không rõ. Chỉ biết ông là người làng Xuân Dục, huyện Đường Hào (nay là làng Xuân Đào, xã Xuân Dục, thị xã Mỹ Hào), tỉnh Hưng Yên, thuộc dòng họ hậu duệ của Nguyễn Trãi[1]. Cha ông là Nguyễn Tuy, làm nghề dạy học, từng đỗ Tú tài. Các anh của ông là Nguyễn Thiện Thuật, Nguyễn Thiện Kế, Nguyễn Thiện Hiển về sau đều là thủ lĩnh trong Khởi nghĩa Bãi Sậy.[2]

Ông là em trai thứ 4 trong gia đình. Thời trẻ, ông có tiếng là người đức độ, võ nghệ siêu quần. Ông cùng các anh Nguyễn Thiện Kế, Nguyễn Thiện Hiển theo giúp việc quân cho Nguyễn Thiện Thuật khi Nguyễn Thiện Thuật nhận chức Sơn phòng Chánh sứ Hưng Hoá, kiêm Tán tương Quân thứ Sơn Tây.

Cùng anh chiến đấu chống Pháp

Ngày 10 tháng 7 năm Quý Mùi (tức 9 tháng 8 năm 1883), quân Pháp do Đại úy Briolval chỉ huy hạ thành Hải Dương. Triều đình cử Nguyễn Thiện Thuật làm Tổng đốc Hải Yên[3], đồng thời làm Phó nguyên súy Đạo binh Đông Bắc dưới quyền Tiết chế Bắc Kỳ quân vụ[4] Hoàng Tá Viêm, ông cũng theo anh về giúp việc quân.

Ngày 20 tháng 8 năm 1883, Đại Nam ký với Pháp Hiệp ước Harmand. Triều đình ra lệnh cho các quân thứ Bắc Kỳ: "Phải lập tức triệt binh dũng lui để tỏ điều tin đối với nước Đại Pháp", yêu cầu "quan lại đang đánh Pháp ở Bắc Kỳ về Kinh đợi chỉ". Ông cùng Nguyễn Thiện Kế một lòng ủng hộ Nguyễn Thiện Thuật từ quan để phản đối chỉ dụ bãi binh của vua Tự Đức về Đông Triều, Chí Linh chiêu mộ anh hùng hào kiệt chống Pháp. Năm 1885, thành Lạng Sơn thất thủ, Nguyễn Thiện Thuật phải lánh sang Long Châu (Trung Quốc). Ông cùng anh là Nguyễn Thiện Kế ở lại quốc nội, hô hào nhân dân các phủ, huyện ở tỉnh Hải Dương bất cộng tác với Pháp, lên án triều đình chủ trương đầu hàng.

Tháng 7 năm Ất Dậu (1885), Nguyễn Thiện Thuật được tin vua Hàm Nghi ra Sơn phòng Quảng Bình, đã về nước gặp Lễ bộ thượng thư Nguyễn Quang Bích được vua Hàm Nghi giao cho chủ trương chống Pháp ở Bắc Kỳ rồi lãnh trách nhiệm phục hồi cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy vì Đổng Quế[5] ốm nặng, phong trào đang sa sút. Tháng 9 năm Ất Dậu, Nguyễn Thiện Thuật tổ chức lễ Tế cờ khởi nghĩa ở Văn chỉ Bình Dân. Nguyễn Thiện Dương được phong chức Lãnh binh và giao cho phụ trách vùng Đáp Cầu (nay thuộc thành phố Bắc Ninh), phía thượng lưu, hạ lưu sông Cầu và vùng phụ cận. Ngoài nhiệm vụ xây dựng lực lượng và tổ chức tác chiến, ông còn lãnh trách nhiệm bảo vệ con đường bí mật chuyên chở vũ khí từ vùng biên giới Đông Bắc do Lưu Kỳ mua và vận chuyển về căn cứ Đáp Cầu.

Trong năm 1887, ông chỉ huy nghĩa quân hoạt động mạnh mẽ ở vùng Bắc và Tây Hải Dương, Nam Bắc Ninh, Bắc Hưng Yên. Về tài thao lược của Lãnh Giang, người Pháp phải thừa nhận: "Tán Thuật có hai tướng giúp việc là anh em của ông là Lãnh Giang và Hai Kế. Hai người này thực sự là những chỉ huy có tài đã khiến cho cuộc nổi dậy này phải khó khăn và lâu dài mới đàn áp nổi"[6]. Tháng 1 năm 1887, Lãnh Giang, Đốc Khoát, Đội Văn, Đề Quý phối hợp với nghĩa quân Ba Báo thành một đạo quân lớn tấn công các hạm tàu, xà lúp của quân Pháp vận chuyển quân lính, khí tài, lương thực, thư từ trên sông Luộc. Kết quả ba chiếc xà lúc trên sông Luộc bị tấn công, một chiếc tất cả thủy thủ sợ hãi bỏ trốn, nghĩa quân trèo xuồng ra thu hết vũ khí, quân trang, lương thực, đốt phá xà lúc. Người Pháp phải thừa nhận: "Năm 1887 trong thời gian chờ đợi công cuộc bình định chỉ được tiến những bước yếu ớt. Từ tháng 1 năm 1887 Lãnh Giang lại trở về trong tỉnh và liên kết với Khoát, Ba Báo, Quý. Kết quả của việc này chẳng bao lâu đã thấy rõ. Vụ nọ tiếp vụ kia, ba tàu buôn nhỏ bị tấn công trên sông Luộc. Một tàu bị bỏ lại và bị cướp. Trong những cuộc truy lùng địch, các đội lính Khố đỏ và Khố xanh của chúng ta luôn luôn xung đột với các đám giặc đương đầu với họ, có một bốt suýt nữa bị họ chiếm".[7]

Tựu nghĩa tại Bần Yên Nhân

Ngày 9 tháng 2 năm 1888, ông cùng 15 binh sĩ từ căn cứ về Bãi Sậy họp. Trên đường, đến Bần Yên Nhân thì trời sẩm tối, ông cùng các binh sĩ nghỉ trong một ngôi chùa. Bất ngờ, toán tuần tiễu Pháp do viên đội người Pháp là Trung sĩ Fillipe, chỉ huy đồn Ghênh, cùng 15 lính khố đỏ từ Kẻ Sặt về đồn Ghềnh, khi qua Bần Yên Nhân thì phát hiện ra toán của Lãnh Giang liền bao vây tấn công.

Tuy nhiên, người Pháp đã đánh giá sai đối thủ. Mặc dù có lợi thế công sự bao vây, toán quân Pháp bị quân Lãnh Giang chống trả kịch liệt, làm tiêu sao sinh lực. Sau nhờ tiếp viện của hai toán tuần tra khác do 2 viên quản (Thượng sĩ) Soler và Sumaran chỉ huy nghe tiếng súng liền tới tiếp viện. Lãng Giang chỉ huy quân sĩ nhiều lần đánh bật quân Pháp ra xa ngôi chùa, tuy nhiên ông lại trúng đạn tử trận. Các binh sĩ mở đường máu đưa xác ông vào trong làng, được nhân dân giấu trong đống rơm, quân Pháp không tìm ra. Khi quân Pháp rút, nghĩa quân đưa xác ông về Bãi Sậy.[8]

Sau khi đưa thi hài ông về đến căn cứ Bãi Sậy, một tang lễ được cử hành trọng thể, có đông đủ các tướng lĩnh, nghĩa quân, nhân dân đến để tang. Lửa đốt suốt đêm, sáng rực cả một vùng. Quân Pháp và Hoàng Cao Khải ở các đồn xung quanh biết nhưng không dám đem quân đến đánh. Mộ ông đắp to trên một khu đất cao tại căn cứ. Về sau lại thiên đi nơi khác, cuối cùng con cháu ông mới đưa về táng tại khu Mả Quan xã Xuân Dục.

Chú thích

  1. ^ “Bài Nguyễn Thiện Thuật trên web site của tỉnh Hưng Yên”. Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 2 năm 2009. Truy cập ngày 19 tháng 9 năm 2012.
  2. ^ Vũ Thanh Sơn, "Khởi nghĩa Bãi Sậy", Nhà xuất bản Văn hóa thông tin, 2009
  3. ^ Gồm cả Hải Dương, Hải Phòng, Quảng Ninh ngày nay.
  4. ^ Chức vụ quân sự cao cấp nhất tại Bắc Kỳ.
  5. ^ Tức Đinh Gia Quế, tự xưng là Đổng Quân vụ.
  6. ^ A de Miribel: La Province de Hưng Yên, 1901.
  7. ^ Dulleman, "Nhiệm vụ bình định và cuộc chiến đấu chống cướp bóc". Hải Dương, tháng 12 năm 1932. Nguyễn Luận dịch bản đánh máy, Thư viện Hải Dương (phòng Địa chí).
  8. ^ "Bảo an binh Đông Dương từ ngày thành lập đến nay" cuốn 1: "Lịch sử quân sự xứ Đông Dương" viết: "Mùa xuân năm Kỷ Mùi (9 tháng 2 năm 1889) một toán quân Pháp bị Lãnh Giang chỉ huy 300 quân vây đánh ở Bần Yên Nhân xung quanh đồn Đoàn Thượng 3 giờ liền, sau nhờ hai toán quân Pháp đến cứu…". Bài "Dòng họ Nguyễn Trãi - Nguyễn Thiện Thuật trong phong trào chống Pháp cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX" của Phó giáo sư, Phó tiến sĩ Nguyễn Văn Khánh đăng trên Tạp chí Quân sự số 1 năm 1991 viết: "Tháng 2 năm 1889 trong một trận kịch chiến với quân Pháp tại Yên Phú, Mỹ Hào (Hải Dương) Nguyễn Thiện Dương hy sinh anh dũng" là chưa đúng - Miribel viết trong quyển Notice được Trịnh Như Tấu trích trong Hưng Yên địa chí về trận đánh này như sau: "… Em Tán Thuật là Lãnh Giang tử trận ở xã Yên Nhân. Viên đội Filippe cùng 15 lính khố đỏ ở Kẻ Sặt đi lại, vừa ra khỏi làng Yên Nhân thì gặp toán quân Lãnh Giang đóng ở chùa, đổ ra đánh. Viên đội Filippe vì ít người, thế yếu phải nấp sau những cái mộ cao vài thước tây để chống lại với quân địch, cho đến khi các viên quan khố xanh Silor và Samaran nghe tiếng súng đem binh lại cứu viện. Chính trong trận này Lãnh Giang tử trận".

Tham khảo

  • Lê Minh Quốc, "Danh nhân quân sự Việt Nam", Phần 3, Nhà xuất bản Trẻ 2006 tr 101
  • Vũ Thanh Sơn, "Khởi nghĩa Bãi Sậy", Nhà xuất bản Văn hóa thông tin, 2009
  • Vũ Thanh Sơn, "284 anh hùng hào kiệt của Việt Nam", Tập 3, Nhà xuất bản Công an nhân dân, 2009

Read other articles:

Supermarine Seafire

Supermarine SeafireUn Supermarine Seafire Mk XV della Royal Canadian NavyDescrizioneTipocaccia imbarcato Equipaggio1 Costruttore Supermarine Data entrata in servizio1942 Utilizzatore principale Regno Unito Altri utilizzatori Francia libera Francia Canada Irlanda Esemplari2 334 Sviluppato dalSupermarine Spitfire Dimensioni e pesiTavole prospettiche Lunghezza9,21 m (30 ft 2½ in) Apertura alare11,23 m (36 ft 10 in) Altezza3,40 m Superficie alare22,48 m² (241,97 ft...

 

Lima Hari Milan

Lima Hari MilanBagian dari Perang Kemerdekaan Italia PertamaIlustrasi Lima Hari Milan karya Baldassare Verazzi (1819-1886)Tanggal18–22 Maret 1848LokasiMilan, Kerajaan Lombardia–VenesiaHasil Kemenangan orang Milan[1]Pihak terlibat Pemberontak Milan[1] Kekaisaran Austria[2]Tokoh dan pemimpin Carlo CattaneoGabrio Casati[3][4][5] Marsekal RadetzkyGraf Ferencz Gyulai[6][7]Kekuatan 1.700 barikade 12.000-13.000Korban 409-424 tewas 1...

 

Franky Sibarani

Artikel biografi ini ditulis menyerupai resume atau daftar riwayat hidup (Curriculum Vitae). Tolong bantu perbaiki agar netral dan ensiklopedis. Ini adalah nama Batak Toba, marganya adalah Sibarani. FRANCISCUS MARIA AGUSTINUS (FRANKY) SIBARANI Kepala Badan Koordinasi Penanaman Modal ke-17Masa jabatan27 November 2014 – 27 Juli 2016PresidenJoko Widodo PendahuluMahendra SiregarPenggantiThomas Lembong Informasi pribadiLahirIndonesiaPartai politikIndependenSuami/istriEndah DewayaniA...

Lingen

Lingen (Ems) Kota tua Lambang kebesaranLetak Lingen (Ems) di Emsland NegaraJermanNegara bagianLower SaxonyKreisEmslandPemerintahan • MayorDieter KroneLuas • Total176,15 km2 (6,801 sq mi)Ketinggian24 m (79 ft)Populasi (2013-12-31)[1] • Total52.158 • Kepadatan3,0/km2 (7,7/sq mi)Zona waktuWET/WMPET (UTC+1/+2)Pelat kendaraanELSitus weblingen.de Lingen adalah kota kecil di negara bagian Lower Saxony (Nieders...

 

Alpha-2A adrenergic receptor

Protein-coding gene in the species Homo sapiens ADRA2AAvailable structuresPDBOrtholog search: PDBe RCSB List of PDB id codes1HLL, 1HO9, 1HOD, 1HOFIdentifiersAliasesADRA2A, ADRA2, ADRA2R, ADRAR, ALPHA2AAR, ZNF32, adrenoceptor alpha 2AExternal IDsOMIM: 104210 MGI: 87934 HomoloGene: 47944 GeneCards: ADRA2A Gene location (Human)Chr.Chromosome 10 (human)[1]Band10q25.2Start111,077,029 bp[1]End111,080,907 bp[1]Gene location (Mouse)Chr.Chromosome 19 (mouse)[2]Band19 D2...

 

Christa Williams

Pour les articles homonymes, voir Williams. Christa Williams Données clés Nom de naissance Christa Bojarzin Naissance 5 février 1926Königsberg, Empire allemand Décès 28 juillet 2012 (à 86 ans)Munich, Allemagne Activité principale Chanteuse Activités annexes Actrice Genre musical Schlager Années actives 1956-1968 Labels Decca Records, Ariola Influences Ella Fitzgerald modifier Christa Williams (de son vrai nom Christa Bojarzin, née le 5 février 1926 à Königsberg, morte le 2...

2007 Football League Two play-off final

Football match2007 Football League Two play-off FinalRickie Lambert taking a free kick in the final Bristol Rovers Shrewsbury Town 3 1 Date26 May 2007VenueWembley Stadium, LondonRefereeMike JonesAttendance61,589← 2006 2008 → The 2007 Football League Two play-off Final was an association football match which was on 26 May 2007 at Wembley Stadium, London, between Bristol Rovers and Shrewsbury Town to determine the fourth and final team to gain promotion from Football League Two to ...

 

豪栄道豪太郎

豪栄道 豪太郎 場所入りする豪栄道基礎情報四股名 澤井 豪太郎→豪栄道 豪太郎本名 澤井 豪太郎愛称 ゴウタロウ、豪ちゃん、GAD[1][2]生年月日 (1986-04-06) 1986年4月6日（38歳）出身 大阪府寝屋川市身長 183cm体重 160kgBMI 47.26所属部屋 境川部屋得意技 右四つ・出し投げ・切り返し・外掛け・首投げ・右下手投げ成績現在の番付 引退最高位 東大関生涯戦歴 696勝493敗...

 

西遊記大結局之仙履奇緣

本條目存在以下問題，請協助改善本條目或在討論頁針對議題發表看法。 此條目需要編修，以確保文法、用詞、语气、格式、標點等使用恰当。 (2013年8月6日)請按照校對指引，幫助编辑這個條目。（幫助、討論） 此條目剧情、虛構用語或人物介紹过长过细，需清理无关故事主轴的细节、用語和角色介紹。 (2020年10月6日)劇情、用語和人物介紹都只是用於了解故事主軸，輔助�...

Carlo Pinsoglio

Carlo Pinsoglio Pinsoglio bermain untuk Modena pada tahun 2015Informasi pribadiNama lengkap Carlo PinsoglioTanggal lahir 16 Maret 1990 (umur 34)Tempat lahir Moncalieri, ItaliaTinggi 1,94 m (6 ft 4+1⁄2 in)[1]Posisi bermain Penjaga gawangInformasi klubKlub saat ini JuventusNomor 31Karier junior2000–2010 JuventusKarier senior*Tahun Tim Tampil (Gol)2010–2012 Juventus 0 (0)2010–2011 → Viareggio (pinjaman) 25 (0)2011–2012 → Pescara (pinjaman) 5 (0)2012...

 

Medak Fort

Medak FortLocationMedak, Telangana, India pin code 502110 Medak Fort is situated in Medak district in the Indian state of Telangana, about 100 kilometres from the state capital, Hyderabad.[1] Medak fort was constructed by the Kakatiya Kings. The fort lies to the north of the city and can be reached by road. It is a citadel built on a hillock that provided as a vantage point for the Kakatiya rulers in medieval India. The fort was built sometime around the 12th century and during the r...

 

Adrian Smith (statistician)

British statistician (born 1946) Sir Adrian SmithPRS63rd President of the Royal SocietyIncumbentAssumed office 30 November 2020Preceded byVenki Ramakrishnan Personal detailsBornAdrian Frederick Melhuish Smith (1946-09-09) 9 September 1946 (age 77)Dawlish, Devon, EnglandResidenceUKAlma materUniversity of CambridgeUniversity College LondonAwardsGuy Medal (Bronze, 1977) (Silver, 1993) (Gold, 2016)Scientific careerFieldsStatisticsInstitutionsImperial College London Queen Mary, U...

Raymond Poincaré

President of France from 1913 to 1920 Raymond PoincaréOfficial portrait, 191310th President of FranceIn office18 February 1913 – 18 February 1920Prime MinisterAristide BriandLouis BarthouGaston DoumergueAlexandre RibotRené VivianiPaul PainlevéGeorges ClemenceauAlexandre MillerandPreceded byArmand FallièresSucceeded byPaul DeschanelPrime Minister of FranceIn office23 July 1926 – 29 July 1929PresidentGaston DoumerguePreceded byÉdouard HerriotSucceeded byAristide Brian...

 

Bob Mizer

American photographer and filmmaker Bob MizerMizer at 20BornRobert Henry Mizer(1922-03-27)March 27, 1922Hailey, Idaho, U.S.DiedMay 12, 1992(1992-05-12) (aged 70)Los Angeles, California, U.S.Known forPhotography, filmWebsitebobmizer.org Robert Henry Mizer (March 27, 1922 – May 12, 1992)[1] was an American photographer and filmmaker, known for pushing boundaries of depicting male homoerotic content with his work in the mid 20th century.[2] Biography Bob Mizer's earli...

 

Primera B Nacional 2012-2013

Primera B Nacional 2012-2013 Competizione Primera B Nacional Sport Calcio Edizione 27ª Organizzatore AFA Date dal 10 agosto 2012al 17 giugno 2013 Luogo  Argentina Partecipanti 20 Formula Girone all'italiana Risultati Vincitore  Rosario Central(1º titolo) Promozioni  Rosario Central Gimnasia (LP) Olimpo Retrocessioni  Nueva Chicago Deportivo Merlo Statistiche Miglior marcatore Luis Rodríguez (20) Incontri disputati 380 Gol segnati 775 (2...

Página/12

Cet article est une ébauche concernant la presse écrite et l’Argentine. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Página/12 Pays Argentine Langue Espagnol Périodicité Quotidien Genre Généraliste Date de fondation 26 mai 1987 Ville d’édition Buenos Aires Site web www.pagina12.com.ar modifier  Página/12 est un quotidien publié à Buenos Aires, qui a été créé le 26 mai 1987 par le journ...

 

Marek Kolbowicz

Polish rower Marek KolbowiczKolbowicz in 2013Personal informationFull nameMarek Antoni KolbowiczBorn11 June 1971 (1971-06-11) (age 53)Szczecin, Poland Medal record Men's rowing Representing  Poland Olympic Games 2008 Beijing Quad sculls World Championships 2005 Gifu Quad sculls 2006 Eton Quad sculls 2007 Munich Quad sculls 2009 Poznan Quad sculls 2002 Seville Quad sculls 1998 Cologne Double sculls 2003 Milan Quad sculls European Championships 2010 Montemor-o-Velho Quad scu...

 

Naskah-naskah Elefantin

Salah satu dari naskah-naskah Elefantin, memohon izin pembangunan rumah ibadah Yahudi di Elefantin. Naskah-naskah Elefantin adalah kumpulan naskah berupa akta, kontrak, dan surat yang ditemukan di Elefantin pada akhir abad ke-5.[1] Elefantin merupakan tempat pemukiman bangsa Yahudi yang ada di satu pulau kecil di Sungai Nil.[1] Letaknya di perbatasan sebelah selatan Mesir.[1] Naskah-naskah ini dituliskan di atas papirus dengan memakai bahasa Aram.[1][2]...

NGC 2506

Open cluster in the constellation Monoceros NGC 2506An image of NGC 2506Observation data (J2000 epoch)Right ascension08h 00m 01.0s[1]Declination−10° 46′ 12″[1]Distance12.7 ± 1.4 kly (3.88 ± 0.42 kpc)[2]Apparent magnitude (V)7.6[3]Apparent dimensions (V)12′[4]Physical characteristicsRadius18.5 ly[4]Estimated age2.09±0.14 Gyr[2]Other designationsC...

 

Hugh Trenchard, 1st Viscount Trenchard

Royal Flying Corps commander and first Royal Air Force Chief of the Air Staff (1873–1956) Trenchard redirects here. For other uses, see Trenchard (disambiguation). Marshal of the Royal Air ForceThe Right HonourableThe Viscount TrenchardGCB OM GCVO DSOTrenchard in RAF full dress c. 1930Born(1873-02-03)3 February 1873Taunton, EnglandDied10 February 1956(1956-02-10) (aged 83)London, EnglandBuriedRAF Chapel, Westminster AbbeyAllegianceUnited KingdomService/branchBritish Army (1...