Lý Kỳ (hoàng đế)

Đối với các định nghĩa khác, xem Lý Kỳ.
Thành Cung Đô U công
Hoàng đế Trung Hoa
Vua Thành Hán
Trị vì6/12/334 – 338
Tiền nhiệmThành Ai Đế
Kế nhiệmHán Chiêu Văn Đế
Thông tin chung
Sinh314[1][2]
Mất338[1]
Trung Quốc
Thê thiếpDiêm Hoàng hậu
Tên thật
Lý Kì (李期)
Thụy hiệu
U công (幽公)
Phế Đế
Miếu hiệu
Ngọc Hằng (玉恆) 335-338
Triều đạiThành Hán

Lý Kỳ (tiếng Trung: 李期; bính âm: Lǐ Qi) (314–338), tên tự Thế Vận (世運), thụy hiệu Cung Đô U công (邛都幽公), là một Hoàng đế của nước Thành trong lịch sử Trung Quốc. Ông chiếm lấy ngai vàng sau khi anh trai Lý Việt (李越) ám sát người kế vị vua cha Lý Hùng là Lý Ban, cũng là anh họ của cả hai, vào năm 334. Thời kỳ ông trị vì được xem như là một trong những giai đoạn suy đồi từ sau thời gian trị vì của Lý Hùng. Sau đó ông bị người anh em họ của cha là Hán vương Lý Thọ lật đổ vào năm 338. Lý Kỳ tự sát sau khi bị giáng xuống hàng "công". Lý Thọ nắm lấy ngai vàng và chuyển tên nước từ Thành sang Hán, các nhà sử học xem đây như một nước duy nhất.

Đầu đời

Lý Kỳ là con trai thứ tư của Lý Hùng, vị hoàng đế khai quốc của Thành, với một người thiếp của ông, song Lý Kỳ được Nhâm Hoàng hậu nuôi dưỡng. Khi Lý Kỳ còn trẻ, ông là người thông minh và có uy tín. Khi Lý Hùng hỏi các con trai của mình đi tìm người tải giỏi trong nhân dân để ban cho chức quan, Lý Kỳ là người thành công nhất, vì thế nhiều quan lại Thành Hán là những người do Lý Kỳ phát hiện ra.

Lý Hùng phong cho Lý Ban, con trai của Lý Đãng (李蕩), làm thái tử, song sau khi Lý Hùng chết vào năm 334 và Lý Ban lên kế vị, Lý Kỳ cùng với Lý Việt (李越) đã bất mãn, họ bí mật mưu đồ chống lại Lý Ban. Em trai của Lý Ban là Lý Ngọ (李玝) đã nghe thấy tin đồn về âm mưu này nên đã đề nghị Lý Ban gửi Lý Việt và Lý Kỳ khỏi kinh thành, song Lý Ban không muốn làm như vậy trước khi chôn cất Lý Hùng. Thay vào đó, ông cử Lý Ngọ đến để giảm bớt mâu thuẫn. Đến mùa đông, trong một đêm khi Lý Ban đang mặc đồ tang đứng trước quan tài của Lý Hùng, Lý Việt đã ám sát Lý Ban và anh trai ông là Lý Độ (李都), Lý Kỳ được lập làm hoàng đế sau khi giả mạo một chiếu chỉ của Nhâm thái hậu buộc tội Lý Ban.

Trị vì

Lý Kỳ giao phó phần lớn các công việc chính sự cho anh trai Lý Việt, người được phong làm Kiến Ninh vương. Ông cũng tin tưởng Cảnh Khiên (景騫), Diêu Hoa (姚華), Điền Bao (田褒), và hoạn quan Hứa Phù (許涪), hiếm khi tham khảo ý các triều thần khác, mặc dù trong số họ không có ai là đặc biệt tài năng hay trung thực. Trật tự hòa bình mà Lý Hùng thiết lập bắt đầu xấu đi.

Năm 335, thúc phụ của Lý Ban là La Diễn (羅演) và viên quan Thượng Quan Đạm (上官澹) lập kế hoạch ám sát Lý Kỳ và đưa con trai của Lý Ban lên kế vị. Âm mưu bị phát giác, Lý Kỳ không chỉ hành quyết La Diễn và Thượng Quan Đạm mà còn giết cả mẹ của Lý Ban là La phu nhân.

Năm 336, Lý Kỳ ghen tị với tài năng của cháu trai là Ngũ Lĩnh công Lý Tái (李載), đã vu cáo Lý Tái tội phản nghịch và giết chết.

Cả Lý Kỳ và Lý Việt đều lo sợ trước người anh em họ của Lý Hùng là Hán vương Lý Thọ, vị tướng được kính trọng nhất Thành Hán. Lý Thọ nhận thức được điều này và sợ rằng mình sẽ là mục tiêu tiếp theo bị giết, và bất cứ khi nào đến kinh thành Thành Đô, ông đều lệnh cho các thuộc hạ báo cáo sai về việc Hậu Triệu hay Đông Tấn xâm lược để có thể nhanh chóng trở về. Năm 338, theo lời khuyên của ẩn sĩ Cung Tráng (龔壯), ông lập kế hoạch tấn công Thành Đô cùng với các quân sư La Hằng (羅恆) và Giải Tư Minh (解思明), với cam kết sau khi thành công, ông sẽ trở thành chư hầu của Đông Tấn. Ông sau đó giả mạo một bức thư từ người anh rể Nhâm Điều (任調) rằng Lý Kỳ có kế hoạch giết chết Lý Thục và ông đưa lá thư cho binh lính của mình. Binh lính tin vào điều này và họ sau đó đã tấn công Thành Đô, bắt Lý Kỳ. Người kế tự của Lý Thục là Lý Thế, một sĩ quan trong đội lính tại kinh thành, đã mở cổng thành và chào đón quân Lý Thọ. Lý Thọ cho bắt Lý Việt và các viên quan mà Lý Kỳ tin cậy và buộc Lý Kỳ phải ban lệnh giết chết họ. Ông sau đó giả mạo một chỉ dụ từ Nhâm Thái hậu để phế truất Lý Kỳ và giáng ông thành Cung Đô huyện công. Lý Thục sau một số do dự về việc lên ngôi hay trở thành chư hầu của Tấn, cuối cùng đã chọn trở thành hoàng đế và đổi tên nước sang Hán, thể hiện sự đoạn tuyệt với chế độ của Lý Hùng.

Lý Kỳ, trầm cảm trước việc chỉ là một huyện công nhỏ bé nên đã tự sát vào năm 338.

Tham khảo

  1. ^ a b Tư trị thông giám, quyển 96.
  2. ^ Tấn thư, quyển 121.

Read other articles:

Emiten

artikel ini tidak memiliki pranala ke artikel lain. Tidak ada alasan yang diberikan. Bantu kami untuk mengembangkannya dengan memberikan pranala ke artikel lain secukupnya. (Pelajari cara dan kapan saatnya untuk menghapus pesan templat ini) Artikel atau bagian mungkin perlu ditulis ulang agar sesuai dengan standar kualitas Wikipedia. Anda dapat membantu memperbaikinya. Halaman pembicaraan dari artikel ini mungkin berisi beberapa saran. Menurut pasal 1 ayat 6 Undang-Undang Nomor 8 Tahun 1995 t...

 

Blade Man

Blade ManPoster promosi untuk Blade ManGenreRomansa Fantasi Drama KomediDitulis olehKim Kyu-wanSutradaraKim Yong-soo Kim Jong-yeonPemeranLee Dong-wook Shin Se-kyungNegara asalKorea SelatanBahasa asliKoreaJmlh. episode18ProduksiProduser eksekutifBae Kyung-sooProduserIm Se-joonLokasi produksiKoreaRumah produksiiHQ Gazi ContentsRilis asliRilis10 September (2014-09-10) –13 November 2014 (2014-11-13) Blade Man (Hangul: 아이언맨; RR: Aieonmaen; lit. Iron ...

 

Kepolisian Resor Kota Pati

Kepolisian Resor Kota PatiSingkatanPolresta PatiMottoPelindung, Pengayom, dan Pelayan MasyarakatYurisdiksi hukumProvinsi Jawa Tengah Kabupaten PatiMarkas besarJl. A. Yani No. 1 PatiPejabat eksekutifAjun Komisaris Besar Polisi Christian Tobing, S.I.K, M.H, M.Si, KapolrestaKomisaris Polisi Asfauri, S.H., M.H., WakapolrestaSitus web[1] Kepolisian Resor Kota Pati atau Polresta Pati merupakan pelaksana tugas Polri di wilayah Kabupaten Pati. Polresta Pati yang berada di bawah jajaran Polda Jawa Ten...

Erahajj

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Oktober 2022. Erahajj adalah software manajemen travel umrah dan haji yang berisi kumpulan sistem yang dibutuhkan untuk menunjang aktivitas pengelolaan travel umrah dan haji. Erahajj atau disebut juga Erahajj Indonesia diciptakan secara khusus dengan modul-modul yan...

 

الهجمات الإلكترونية على سريلانكا 2020

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (مايو 2021) الهجمات الإلكترونية على سريلانكا 2020 كانت سلسلة من الهجمات الإلكترونية على ما لا يقل عن 5 مواقع وطنية سريلانكية مع نطاقات المستوى الأعلى من .gov - com.[1] يُفترض...

 

Gwendal Peizerat

Pour les articles homonymes, voir Peizerat. Gwendal Peizerat Gwendal Peizerat et Marina Anissina à la Finale du Grand Prix 2001 Biographie Nom Gwendal Peizerat Nationalité France Naissance 21 avril 1972 (51 ans) Lieu Lyon Taille 1,73 m (5′ 8″) Poids 66 kg Parcours Partenaire Marina Anissina Retraite 2002 modifier  Gwendal Peizerat, né le 21 avril 1972 à Bron (Rhône), est un danseur sur glace français, champion du monde en 2000 et champion olympique en danse sur ...

Subaqueous soil

Example of a subaqueous soil landscape map of Ninigret Pond, Charlestown, Rhode Island, US Subaqueous soils are soils formed in sediment found in shallow, permanently flooded environments or soils in any areas permanently covered by water too deep for the growth of rooted plants. The study of subaqueous soils is a relatively new field in Pedology or soil science. The concept that sediments in shallow water environments undergo soil-forming processes, are capable of supporting rooted plants (s...

 

Parti libéral de l'Île-du-Prince-Édouard

Cet article est une ébauche concernant l’Île-du-Prince-Édouard et le libéralisme. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Parti libéral de l'Île-du-Prince-Édouard(en) Liberal Party of Prince Edward Island Logotype officiel. Présentation Chef Sharon Cameron Fondation 1873 Siège 39 Eden StreetCharlottetown (Île-du-Prince-Édouard) Président Scott Barry Positionnement Centre à centre gauche Id...

 

Koyote

Koyote Periode Pleistosen Tengah – sekarang (0,74–0,85 Ma)[1] Canis latrans Koyote gunung (C. l. lestes)Rekaman Status konservasiRisiko rendahIUCN3745 TaksonomiKerajaanAnimaliaFilumChordataKelasMammaliaOrdoCarnivoraFamiliCanidaeGenusCanisSpesiesCanis latrans Say, 1822 Tata namaSinonim takson Daftar Canis andersoni Merriam, 1910 Canis caneloensis Skinner, 1942 Canis clepticus Eliot, 1903 Canis estor Merriam, 1897 Canis frustror Woodhouse, 1851 Canis goldmani Merriam, 1904 Canis hon...

Autistic Self Advocacy Network

Non-profit advocacy organization by and for autistic individuals Autistic Self Advocacy NetworkFoundedNovember 13, 2006; 17 years ago (2006-11-13)[1]FoundersAri Ne'eman and Scott Michael RobertsonTypeNonprofit organizationTax ID no. 26-1270198[2]Legal status501(c)(3)[2]FocusPublic policyHeadquartersWashington, D.C., U.S.MethodPublications, policy advocacyBoard Interim ChairVictoria M. Rodríguez-Roldán[3]Executive DirectorJulia Bascom[4&#...

 

Basilika Bunda dari Buglose, Pouy

Basilika Bunda dari BugloseBasilika Minor Bunda dari Buglosebahasa Prancis: Basilique Notre-Dame de BugloseBasilika Bunda dari BugloseLokasiSaint-Vincent-de-Paul, LandesNegara PrancisDenominasiGereja Katolik RomaArsitekturStatusBasilika minorStatus fungsionalAktif Basilika Bunda dari Buglose (bahasa Prancis: Basilique Notre-Dame de Buglose) adalah sebuah gereja basilika minor Katolik yang terletak di Saint-Vincent-de-Paul, Landes, Prancis. Basilika ini ditetapkan statusnya pada 1...

 

Highway

Public road or other public way on land This article is about public roads. For other uses of highway, see Highway (disambiguation). For high-speed freeways, see Controlled-access highway. A typical Interstate Highway in Chicago, Illinois, United States The Tampere Highway in Vantaa, Finland A highway is any public or private road or other public way on land. It is used for major roads, but also includes other public roads and public tracks. In the United States, it is used as an equivalent t...

Nepenthes aristolochioides

Nepenthes aristolochioides Kantong atas N. aristolochioides Status konservasi Kritis  (IUCN 2.3) Klasifikasi ilmiah Kerajaan: Plantae (tanpa takson): Tracheophyta (tanpa takson): Angiospermae (tanpa takson): Eudikotil (tanpa takson): Inti eudikotil Ordo: Caryophyllales Famili: Nepenthaceae Genus: Nepenthes Spesies: N. aristolochioides Nama binomial Nepenthes aristolochioidesJebb & Cheek (1997)[1] Nepenthes aristolochioides (/[invalid input: 'icon']n[invalid input: 'ɨ']...

 

Elia (entreprise)

Pour les articles homonymes, voir Elia. Elia Création 28 juin 2001 Dates clés Création le 28 juin 2001 Forme juridique Société anonyme Siège social 1000 Bruxelles, Belgique Actionnaires Publi-T 45,08%, Katoen Natie Group 5,20%, Interfin 3,91%, Publipart 2,51%, Belfius Insurance 2,03%, flottant 41,28%[1] Activité Transport d’Électricité à haute tension Filiales 50Hertz Transmission, Eurogrid, Elia Grid International [2] Effectif 1 229 collaborateurs en Belgique et 955 en Alle...

 

Baseball at the 1950 Central American and Caribbean Games

Baseball was contested at the 1950 Central American and Caribbean Games in Guatemala City, Guatemala. Event Gold Silver Bronze Men's baseball  Cuba (CUB)  Mexico (MEX)  Nicaragua (NCA) References Central American and Caribbean Games baseball medalists[usurped] vteBaseball at the Central American and Caribbean Games 1926 1930 1935 1938 1946 1950 1954 1959 1962 1966 1970 1974 1978 1982 1986 1990 1993 1998 2002 2006 2010 2014 2018 2023 This article related to a bas...

Sekolah Tinggi Perikanan Kalinyamat

APRIKAJenisPerguruan Tinggi SwastaDidirikan25 Juni 1987RektorIr. Budi AryonoAlamatJn. H.M. Sulchan Nomor 1, Kriyan, Kalinyamatan,, Jepara, Jawa Tengah, IndonesiaWarnaBiruNama julukanAPRIKASitus webwww.aprika.ac.id Akademi Perikanan Kalinyamat, disingkat APRIKA,[1] adalah sebuah perguruan tinggi di Indonesia. kampus terdapat di daerah Kriyan, Jepara. Kini statusnya telah berubah dari Akademi Perikanan naik menjadi Sekolah Tinggi Ilmu Perikanan, Dulu namanya APRIKA (Akademi Perikanan Ka...

 

Regalo

Regalos debajo de un árbol de Navidad. Pulsera solidaria Un regalo (de regalar),[1]​ obsequio o presente es la entrega de dinero u objetos sin requerir algo a cambio; por extensión se puede llamar regalo a cualquier manifestación de afecto dirigidos a otro. Simbología del regalo Fue Marcel Mauss (1925) el primero que estudió en profundidad el proceso que encierra el regalo, identificándolo con el intercambio de obligaciones mutuas como elemento social inherente a la naturaleza hum...

 

Nahal Oz attack

2023 Hamas attack in Israel Nahal Oz attackPart of the 2023 Hamas attack on IsraelA blood-stained home floor in the aftermath of the attackDate7 October 2023LocationNahal Oz, Southern District, Israel31°28′21″N 34°29′50″E / 31.47250°N 34.49722°E / 31.47250; 34.49722Result Hamas victory[1][2]Belligerents  Hamas  IsraelCommanders and leaders Wissam Farhat Shilo Har-Even †[3]Units involved Shujaiya Battalion[4&#...

Admiral

Highest rank of naval officer For other uses, see Admiral (disambiguation). Comparative military ranks Armies,air forces (non-Commonwealth) Navies, coast guards Air forces(Commonwealth system)Flag commissioned officers Field marshal or Marshal Admiral of the fleet Marshal of the air force General orcolonel general orarmy general Admiral Air chief marshal Lieutenant general orarmy corps general Vice admiral Air marshal Major general ordivisional general Rear admiral or Counter admiral Air vice...

 

National Archives of Estonia

Archives in Tartu, Estonia The main building of the National Archives of Estonia in Tartu The National Archives of Estonia (NAE, Estonian: Rahvusarhiiv) has been the centre of archival administration in Estonia since 1999. Organization NAE collects and preserves records documenting the history, culture, nationhood and social conditions in Estonia independent of the time or place of creation, or character of data medium. NAE is a government agency within the domain of the Ministry of Education...