La bàn

La bàn (La bàn từ)

La bàn (cũng gọi là Từ kế hay Kim chỉ Nam) là dụng cụ dùng để xác định phương hướng địa lý ở một khu vực nhất định.

La bàn được ứng dụng nhiều trong các hoạt động đi biển, vào rừng, sa mạc, hướng bay của máy bay, tàu thủy, tàu ngầm, tên lửa, tàu vũ trụ,...

La bàn từ hoạt động dựa theo từ trường Trái Đất thì dùng cho xác định các hướng Bắc (N), Nam (S), Đông (E), Tây (W) ở trên mặt Trái Đất. Trên các phi thuyền bay trong vũ trụ thì phải dùng la bàn không từ tính, để định hướng theo một đối tượng chỉ hướng nào đó, ví dụ hướng về phía Mặt Trời.

Ở chính giữa các cặp hướng chính là các hướng phụ (hướng trung gian): Đông Bắc (NE), Đông Nam (SE), Tây Bắc (NW) và Tây Nam (SW).

La bàn 16 hoa gió còn có thêm 8 hướng phụ thứ cấp ở chính giữa các cặp hướng chính-phụ: Bắc Đông Bắc (NNE), Đông Đông Bắc (ENE), Đông Đông Nam (ESE), Nam Đông Nam (SSE), Nam Tây Nam (SSW), Tây Tây Nam (WSW), Tây Tây Bắc (WNW) và Bắc Tây Bắc (NNW).

Từ nguyên

Từ kế là một từ Hán - Việt nguồn gốc từ 磁計. La bàn là một từ Hán - Việt nguồn gốc từ 羅盤. Kim chỉ Nam là một từ Hán - Việt nguồn gốc từ 針南指. Ở Triều Tiên cũng gọi là Nachimban (tiếng Hàn나침반; Hanja羅針盤; Hán-Việt: "la châm bàn"). Ở Nhật Bản thì gọi phức tạp hơn là Hōījishin (Kanji: 方位磁針, Kana: ほういじしん; Hán-Việt: phương vị từ châm).

Lịch sử

La bàn ra đời ở Trung Quốc từ khoảng hơn 1000 năm TCN gắn với Chu Công và nhà Chu cho đến thời Chiến Quốc (Tức cách ngày nay khoảng từ 3000 đến 2500 năm). Vào khoảng thời nhà Hán, do Tổ Xung Chi phát minh lúc đầu dùng xác định hướng Nam trên một hình nhân chỉ về hướng Nam tuy rằng ban đầu nó được dùng trong các nghi thức bói toán chứ không phải đề chỉ hướng. Đến thời nhà Đường thì hoàn chỉnh; Về sau La bàn được ứng dụng rộng rãi trong ngành hàng hải ở thời nhà Tống để chỉ hướng, việc mà trước đó thường dựa vào việc xem thiên văn. Loại la bàn quen thuộc với thủy thủ được phát minh tại châu Âu vào khoảng năm 1190[1]

Cấu tạo

La bàn từ

La bàn từ hay La bàn theo cách gọi thông thường, dùng kim nam châm đặt trên trụ xoay để nam châm định hướng được trong từ trường Trái Đất. Tất cả được đặt trong vỏ hay hộp đựng ngoài.

  • Vỏ hay hộp đựng kim xoay hình tròn, được phân chia theo ly giác (6400 ly giác) - hay độ (360 độ) - Miếng kim loại có từ tính, được mài giũa thành hình lá, dẹt, mỏng, nhẹ, hình dạng như cây kim ở 2 đầu. Chính giữa hơi to hơn, có khoan một phần ở trung tâm cây kim cho lõm vào. Trung tâm của vỏ hộp đựng có một cây kim ngắn cố định. Trên cây kim cố định này của vỏ hộp - kim la bàn xoay và kim xoay theo một hướng nhất định là BẮC NAM - Hướng BẮC thường được đánh dấu bằng sơn màu đỏ. Hướng NAM đánh dấu sơn màu xanh (hoặc màu trắng).
  • Mặt kính của hộp đựng kim La Bàn.
  • Các phụ kiện khác để cầm La bàn và dây ngắm với khe và tiêu điểm được thiết kế bên ngoài mặt kính, giúp cho việc đo - ngắm và tính toán được nhanh chóng, dễ dàng hơn.

La bàn con vụ

La bàn con vụ
Ảnh cận cảnh của một la bàn địa chất (geological compass)

La bàn con vụ (Gyrocompass) và Con quay hồi chuyển (Gyroscope) là la bàn không dùng từ trường mà duy trì định hướng bằng con quay theo hiệu ứng con vụ. Nó giữ định hướng trục con quay kể từ khi bắt đầu quay và chưa chịu lực nào đó tác động vào. Nhược điểm là luôn phải cấp điện năng để con vụ duy trì sự quay. Nếu ngừng quay thì định hướng bị phá bỏ không khôi phục được.

Nó được sử dụng trong các tàu bay (quân sự), tàu ngầm, tên lửa, tàu vũ trụ,...

La bàn GPS

La bàn GPS hoạt động dựa trên Hệ thống Định vị Toàn cầu (Global Positioning System, GPS), và là một menu sử dụng của máy thu GPS. Nhờ đạt được độ chính xác định vị tọa độ cao mà máy thu GPS có thể tính được tốc độ và phương vị di chuyển.

Nó chỉ ra hướng bắc thật (bắc địa lý, True north). Các máy thu GPS hiện có ở dạng máy cầm tay trang bị cho cá nhân, hoặc dạng lắp trong các điện thoại di động cấp cao. Để hoạt động được thì vị trí đo phải nhận được sóng từ ít nhất 3 vệ tinh của Hệ thống Định vị Toàn cầu, và người sử dụng phải di chuyển. Nó bị lỗi nếu ở trong nhà, trong rừng rậm,...

Tham khảo

  1. ^ “101 gadgets that changed the world”. Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 9 năm 2015. Truy cập ngày 29 tháng 3 năm 2008.

Liên kết ngoài

Read other articles:

Mondokaki Mondokaki Klasifikasi ilmiah Kerajaan: Plantae (tanpa takson): Angiospermae (tanpa takson): Eudikotil (tanpa takson): Asteridae Ordo: Gentianales Famili: Apocynaceae Subfamili: Rauvolfioideae Genus: Tabernaemontana Spesies: T. divaricata Nama binomial Tabernaemontana divaricataR. Br. Sinonim Daftar sumber:[1] Ervatamia coronaria Stapf. E. divaricata [L.] Burk. T. coronaria Willd. Mondokaki (Tabernaemontana divaricata) adalah flora yang berasal dari India yang tersebar ...

 

Cari artikel bahasa  Cari berdasarkan kode ISO 639 (Uji coba)  Kolom pencarian ini hanya didukung oleh beberapa antarmuka Halaman bahasa acak Bahasa Man y Ghaelg, y Ghailck Pengucapanəˈɣɪlk, əˈɣɪlɡDituturkan diPulau ManEtnisOrang ManKepunahanPunah sebagai bahasa ibu pada tahun 1974 setelah kematian Ned Maddrell.[1]KebangkitanTerdapat seratus orang menuturkan bahasa ini. Rincian data penutur Jumlah penutur beserta (jika ada) metode pengambilan, jenis, tanggal, d...

 

Kementerian Dalam NegeriRepublik IndonesiaLambang Kementerian Dalam NegeriBendera Kementerian Dalam NegeriGambaran umumDibentuk19 Agustus 1945; 78 tahun lalu (1945-08-19)Dasar hukum pendirian Undang-Undang Dasar Negara Republik Indonesia Tahun 1945 Peraturan Presiden Nomor 114 Tahun 2021 Bidang tugasPemerintahan dalam negeriPegawai4.938 orang (2014)[1]Alokasi APBNRp7.240,9 milyar (APBN 2015)[2] Susunan organisasiMenteriJenderal Polisi (Purn.) Tito KarnavianWakil MenteriJo...

Pompa angin diganti dengan pompa bertenaga surya di lubang air di Taman Nasional Air Terjun Augrabies.[Notes 1] Pompa air tenaga surya dapat mencapai hingga 3,7 kW yang bermanfaat bagi para petani. Pompa bertenaga surya beroperasi dengan listrik yang dihasilkan oleh panel fotovoltaik atau energi panas terpancar yang tersedia dari sinar matahari yang dikumpulkan bertolak belakang dari listrik jaringan atau pompa air diesel.[1] Pengoperasian pompa bertenaga surya lebih ekon...

 

Об экономическом термине см. Первородный грех (экономика). ХристианствоБиблия Ветхий Завет Новый Завет Евангелие Десять заповедей Нагорная проповедь Апокрифы Бог, Троица Бог Отец Иисус Христос Святой Дух История христианства Апостолы Хронология христианства Ран�...

 

Lateral parts of occipital boneHuman skull seen from above (parietal bones removed.) Lateral parts of occipital bone shown in red.Occipital bone, inner surface. Lateral parts shown in red.DetailsIdentifiersLatinPars lateralis ossis occipitalisTA98A02.1.04.009TA2556FMA52859Anatomical terms of bone[edit on Wikidata] The lateral parts of the occipital bone (also called the exoccipitals) are situated at the sides of the foramen magnum; on their under surfaces are the condyles for articulation...

مقاطعة سبزوار     الإحداثيات 36°12′00″N 57°35′00″E / 36.2°N 57.583333333333°E / 36.2; 57.583333333333   [1] تقسيم إداري  البلد إيران[2]  التقسيم الأعلى خراسان رضوي[3]  العاصمة سبزوار  عدد السكان  عدد السكان 306310 (2016)[3]   عدد الأسر 95553 (2016)[3]  رمز �...

 

Indonesian Movie Awards ke-5Tanggal10 Mei 2011TempatTennis Indoor Senayan, JakartaPembawa acara Okky Lukman Choky Sitohang PenyelenggaraRCTISorotanFilm Terbaik: Pilihan pemirsa3 Hati Dua Dunia, Satu CintaAktor TerbaikReza Rahardian(3 Hati Dua Dunia, Satu Cinta)Aktris TerbaikTiti Sjuman(Minggu Pagi di Victoria Park)Liputan televisiSaluranRCTI ← 2010 Indonesian Movie Awards 2012 → Indonesian Movie Awards 2011 adalah penghargaan film Indonesian Movie Awards yang diadakan un...

 

Jon Kyl Photographie officielle de Jon Kyl en 2018 Fonctions Minority whip au Sénat 19 décembre 2007 – 3 janvier 2013(5 ans et 15 jours) Législature 110e, 111e et 112e Prédécesseur Trent Lott Successeur John Cornyn Sénateur des États-Unis 5 septembre – 31 décembre 2018(3 mois et 26 jours) Circonscription Arizona Législature 115e Groupe politique Républicain Prédécesseur John McCain Successeur Martha McSally 3 janvier 1995 – 3 janvier 2013(18 ans) É...

LavabitURLlavabit.comTipeSurat webBahasa pemrogramanC PemilikLadar Levison[1]PembuatLadar Levison (en) Service entry (en)2004NegaraAmerika Serikat Peringkat Alexa 31.640 (November 2013[update])[2]Alamat IP72.249.41.52KeadaanDihentikan Lavabit adalah layanan surat web terenkripsi yang dibuat pada tahun 2004. Layanan ini dihentikan pada 8 Agustus 2013 setelah pemerintah Amerika Serikat meminta Lavabit menyerahkan kunci pribadi Secure Sockets Layer-nya (SSL). Lavabit dimi...

 

YouSingle by Robin Stjernbergfrom the album Pieces Released24 February 2013Recorded2013GenrePopLength3:04LabelLionheart Music GroupSongwriter(s)Robin Stjernberg, Linnea Deb, Joy Deb, Joakim Harestad HaukaasRobin Stjernberg singles chronology Scars (2012) You (2013) Crime (2013) Eurovision Song Contest 2013 entryCountrySwedenArtist(s)Robin StjernbergLanguageEnglishComposer(s)Joakim Harestad HaukaasRobin StjernbergLinnea DebJoy DebLyricist(s)Joakim Harestad HaukaasRobin StjernbergLinnea DebJoy ...

 

Italian legal philosopher (1878–1970) This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Giorgio Del Vecchio – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (...

Latin American music awards (est. 2013) MTV MIAW AwardsCurrent: 2023 MTV MIAW AwardsTrophy of the ceremony since 2013.Awarded forthe best of the millennial generationCountryMexicoPresented byMTV Latin AmericaFirst awardedJuly 16, 2013; 10 years ago (2013-07-16)Websitemiaw.mtvla.com← MTV Latin America Awards The MTV MIAW Awards (formerly MTV Millennial Awards) is an annual program of Latin American music awards, presented by the cable channel MTV Latin America to h...

 

L'area metropolitana di Waco, come viene definita dallo United States Census Bureau, è un'area che comprende due contee del Texas centrale, nello Stato del Texas, con capoluogo la città di Waco. Al censimento del 1º aprile 2010, l'area metropolitana possedeva una popolazione di 234.906 abitanti (anche se una stima del 2016, che include la contea di Falls, già aggiunta all'area metropolitana di Waco nel 2013, vi erano 265.207 abitanti[1]). Indice 1 Contee 2 Comunità 2.1 Località ...

 

Line of workstation computers KayakHP Kayak XAs, dual Pentium II workstationDeveloperHewlett-PackardTypeWorkstationRelease dateSeptember 1997 (1997-09)Discontinued2002 (2002)Operating systemWindows NTCPUPentium IIPentium II XeonPentium IIIPentium III XeonPentium 4 Kayak was a line of x86-based, optionally dual-processor workstation computers released by Hewlett-Packard from 1997 until the acquisition of Compaq in 2002. The Kayak line was aimed at the scientific computing and pr...

River in North Karelia, Finland This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Pielisjoki – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (February 2017) (Learn how and when to remove this message) Pielisjoki (River Pielinen)[1] is a 67-kilometre (42 mi) long river in Eastern Finland. It is the s...

 

Methodist University of São PauloUniversidade Metodista de São Paulo (UMESP)Logo of Methodist University of São Paulo.Other nameInstituto Metodista de Ensino Superior (IMS)Established1938 (1938)Religious affiliationMethodismLocationSão Bernardo do Campo, São Paulo, BrazilWebsitemetodista.br The Universidade Metodista de São Paulo (Methodist University of São Paulo), also known as UMESP or simply Metodista, is a private university based in the city of São Bernardo do Campo, in the...

 

Guido MantegaMinister of FinanceIn office27 March 2006 – 1 January 2015PresidentLuiz Inácio Lula da Silva Dilma RousseffPreceded byAntonio PalocciSucceeded byJoaquim LevyCEO of the Brazilian Development BankIn office22 November 2004 – 27 March 2006PresidentLuiz Inácio Lula da SilvaPreceded byCarlos LessaSucceeded byDemian FioccaMinister of Planning, Budget and ManagementIn office1 January 2003 – 18 November 2004PresidentLuiz Inácio Lula da SilvaPreceded byG...

This article uses bare URLs, which are uninformative and vulnerable to link rot. Please consider converting them to full citations to ensure the article remains verifiable and maintains a consistent citation style. Several templates and tools are available to assist in formatting, such as reFill (documentation) and Citation bot (documentation). (August 2022) (Learn how and when to remove this message) Hewlett-Packard logo A welcome sign at the main entrance of the HP headquarters in Palo Alt...

 

Walter Lantz Productions Tipo estudio de animaciónIndustria industria cinematográficaFundación 16 de noviembre de 1935Fundador Walter LantzDisolución 1972 y 1984Sede central Universal City (Estados Unidos)Personas clave Walter LantzLaverne HardingShamus CulhaneDick LundyPaul SmithProductos Pájaro LocoAndy PandaChilly WillyOswald el conejo afortunadoPropietario Universal PicturesEmpresa matriz Universal Studios[editar datos en Wikidata] Walter Lantz Productions fue un estudio de...