Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Lý Khuê

Lý Khuê
李奎
Lý Lãng công
Thông tin cá nhân
Giới tínhnam
Thời kỳLoạn 12 sứ quân
Đình Dương Đanh, Dương Xá là nơi thờ sứ quân Lý Khuê

Lý Khuê (chữ Hán: 李奎; ? - 968), hiệu Lý Lãng công (李郞公) là một thủ lĩnh thời loạn 12 sứ quân trong lịch sử Việt Nam thế kỷ 10. Ông vốn là một hào trưởng, nhân thời loạn lập ấp và cai quản vùng Siêu Loại (giáp ranh Bắc Ninh - Hưng Yên), phía nam sông Đuống ngày nay. Năm 968 ông bị tướng Lưu Cơ của Đinh Bộ LĩnhHoa Lư đánh dẹp, chấm dứt tình trạng cát cứ để lập ra nhà nước Đại Cồ Việt trong lịch sử.

Sứ quân vùng Siêu Loại

Theo thần tích các đình Yên Bình, đình Dương Đanh ở xã Dương Xá, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội thì Lý Khuê vốn là người làng Đại Trạch thuộc tổng Đình Tổ (nay thuộc xã Đình Tổ, thị xã Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh). Lý Khuê là một bậc Hào trưởng, văn võ kiêm toàn, đức độ, được nhân dân trong vùng mến mộ, tin tưởng.[1]

Sau khi Dương Tam Kha cướp ngôi nhà Ngô, các nơi không chịu thuần phục, các thủ lĩnh nổi lên cát cứ một vùng và đem quân đánh chiếm lẫn nhau, sử gọi là loạn 12 sứ quân. Năm 965, Ngô Xương Văn đi đánh thôn Đường và thôn Nguyễn bị phục binh bắn nỏ chết. Trong giai đoạn này, Lý Khuê đóng quân ở Siêu Loại (Thuận Thành), chiếm giữ vùng đất phía Nam sông Đuống của tỉnh Bắc Ninh (gồm các huyện Thuận Thành, Lương Tài, Gia Bình; một phần các huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên); một phần huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội ngày nay

Căn cứ vào thần tích và di vật còn ở Siêu Loại, Lý Khuê từng cho sửa lại thành Luy Lâu làm đại bản doanh. Nhưng thực chất chỉ là cái bẫy cho đối phương. Sự thật, ông đã bí mật cho đại quân kéo về ấp Cồi, nay thuộc làng Thư Đôi, xã Nguyệt Đức, huyện Thuận Thành xây dựng căn cứ chính.[2] Tại đây, Lý Khuê đã cho xây dựng ấp thành căn cứ quân sự: Đào ao toàn bộ xung quanh ấp, đắp lũy cao, rồi trồng tre gai thật dầy. Cả ấp chỉ để hai cổng ra vào. Riêng cổng ở Ngõ Dưới hướng lên phía bắc, ông cho xây dựng rất kiên cố. Bên ngoài cổng cho đắp một cái bãi hình mũi mác chĩa ra đường cái, gọi là Bãi Mác. Cạnh đấy, ông còn cho xây một đồn canh có hình thù rất kỳ dị và độc đáo: Đồn nửa chìm nửa nổi, phần nổi có hình như một cái bụng người nên gọi là Đồn Bụng. Riêng Đồn Bụng sau này đã bị quân Minh tàn phá nên đổi tên gọi là Vườn Bụng ở giữa ngõ Ngoài và ngõ Giữa. Còn bên trong cho đắp những gò đống để khi bí thế thì rút quân vào đấy. Chỗ này gọi là Tầm Bùi. Ông còn cho đào một cái ao khá lớn, xung quanh cũng trồng tre gai dày đặc, dưới ao cũng thả rau muống, rau ngổ cho lên cao tốt. Ở giữa ao cho đắp một cái gò khá rộng để họp bộ chỉ huy. Chỗ này gọi là Vườn Phủ.

Những ghi chép cho thấy, địa bàn hoạt động của sứ quân Lý Khuê nằm ở bờ nam sông Đuống thuộc tỉnh Bắc Ninh và một phần nhỏ ở Gia Lâm, Hà Nội ngày nay. Ông không xâm chiếm lãnh địa của các sứ quân khác mà hành động theo kế "Tọa sơn quan hổ đấu", tức là ngồi trên núi xem hổ đánh nhau chứ chưa thực sự nổi dậy, tranh hùng và mở rộng lãnh thổ.

Theo thần tích ở một số xã thuộc Thuận Thành, Bắc Ninh thì Lý Khuê đánh nhau với lực lượng của Đinh Bộ Lĩnh bị thua và mất ở làng Dương Xá (nay thuộc xã Dương Xá, Gia Lâm, Hà Nội).

Thần tích đền thờ Lưu Cơ ở làng Đại Từ, xã Đại Đồng, tỉnh Hưng Yên cho biết nơi đây cũng thuộc đất Siêu Loại cũ và là địa điểm tướng Lưu Cơ của Đinh Tiên Hoàng đóng quân để đánh dẹp sứ quân Lý Khuê.

Đền thờ

Sứ quân Lý Khuê được thờ ở đình Yên Bình, thôn Yên Bình và đình Dương Đanh thôn Dương Đanh là hai thôn liền nhau thuộc xã Dương Xá, Gia Lâm, Hà Nội. Theo thần tích, Lãng Khuê công (Lý Lãng Công) là một trong 12 sứ quân chia cắt đất nước cuối thế kỷ X. Sứ quân này chiếm cứ vùng Siêu Loại, bị Đinh Bộ Lĩnh đánh tan và tử trận tại Dương Đanh ngày 30 tháng 4 năm Mậu Thìn (968) nên được dân thôn thờ.

Tại đình Yên Bình, Lý Khuê đã được sắc phong là Ngô Thông Thượng Đẳng phúc thần. Dân làng Yên Bình đã tôn Lý Lãng Công làm thành hoàng làng sau khi ông mất và thờ ở đình làng. Bên cạnh đình, cách một cái ao rộng là đền thờ Đức Thánh Bà Phu Nhân của Lý Lãng Công tạo thành một tổng thể hài hoà trong quần thể kiến trúc đình - đền – chùa Yên Bình. Lai lịch của Đức Thánh Bà cũng không có tài liệu nào nhắc đến, chỉ biết bà là người ở thôn Yên Bình, nổi tiếng tài sắc hiền thục. Dân làng Yên Bình lập đền thờ Bà, nhưng cũng chính là thờ Mẫu – những thần linh của cư dân nông nghiệp cầu cho mưa thuận gió hòa.[3]

Xét trên lợi ích quốc gia, việc cát cứ của các sứ quân Lý Khuê đi ngược lại nguyện vọng thống nhất của dân tộc. Nhưng có thể thấy trong bối cảnh đất nước rơi vào tình trạng vô chủ, việc ông cùng các vị hào trưởng khác có thế lực quân sự mạnh, thiết lập chính quyền, duy trì trật tự tại địa phương để nhân dân có thể sống yên bình trong vùng đất của họ là điều cần thiết và thuận lòng dân, dù việc này không có tính toàn cục và chỉ diễn ra trong một thời đoạn ngắn, điều đó lý giải vì sao các sứ quân vẫn được nhân dân trong vùng chiếm đóng lập đền thờ.

Xem thêm

Chú thích

  1. ^ “Lễ đón nhận Bằng xếp hạng di tích lịch sử văn hóa Đình thôn Dương Đanh, xã Dương Xá”. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 9 năm 2016. Truy cập ngày 15 tháng 9 năm 2016.
  2. ^ “Lý Khuê - Một vị sứ quân thắm tình dân nghĩa nước”. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 4 năm 2018. Truy cập ngày 31 tháng 3 năm 2018.
  3. ^ Đình Yên Bình

This information is adapted from Wikipedia which is publicly available.

Read other articles:

Fictional comic vehicle This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article may be in need of reorganization to comply with Wikipedia's layout guidelines. Please help by editing the article to make improvements to the overall structure. (April 2023) (Learn how and when to remove this template message) This article may be confusing or unclear to readers. Please help clarify the artic…

Argentine writer (1914–1984) Cortázar redirects here. For other uses, see Cortázar (disambiguation). Julio CortázarCortázar in 1967Born26 August 1914 (1914-08-26)Ixelles, BelgiumDied12 February 1984(1984-02-12) (aged 69)Paris, FranceResting placeMontparnasse Cemetery, ParisOccupationWriter, translatorNationalityArgentine, FrenchGenreShort story, poetry, novelLiterary movementLatin American BoomNotable worksHopscotchBlow-up and Other StoriesNotable awardsPrix Médicis (France, 197…

ЛейвіллерLeyviller   Країна  Франція Регіон Гранд-Ест  Департамент Мозель  Округ Форбак-Буле-Мозель Кантон Гростенкен Код INSEE 57398 Поштові індекси 57660 Координати 49°01′57″ пн. ш. 6°50′10″ сх. д.H G O Висота 224 - 291 м.н.р.м. Площа 7,25 км² Населення 506 (01-2020[1]) Густота 63,0…

Fulgence Bienvenüe Información personalNombre de nacimiento Fulgence Marie Auguste BienvenüeNacimiento 27 de enero de 1852 Uzel (Francia) Fallecimiento 3 de agosto de 1936 (84 años)París (Francia) Sepultura Cementerio del Père-Lachaise y Grave of Bienvenüe Nacionalidad FrancesaEducaciónEducado en Escuela Politécnica (1870-1872)Escuela Nacional de Puentes y Caminos (1872-1875) Información profesionalOcupación Ingeniero de puentes y caminos, ingeniero civil, ingeniero y arquit…

Pour les articles homonymes, voir Charles Ier. Ne doit pas être confondu avec Charles-Alexandre de Wurtemberg. Charles Ier Charles Ier de Wurtemberg. Titre Roi de Wurtemberg 25 juin 1864 – 6 octobre 1891(27 ans, 3 mois et 11 jours) Prédécesseur Guillaume Ier Successeur Guillaume II Biographie Dynastie Maison de Wurtemberg Nom de naissance Karl Friedrich Alexander von Württemberg Date de naissance 6 mars 1823 Lieu de naissance Stuttgart (Wurtemberg) Date de décès 6 octobre …

Europees kampioenschap voetbal mannen onder 19 – 2008 Mistrovství Evropy ve fotbale hráčů do 19 let 2008 Toernooi-informatie Gastland  Tsjechië Organisator UEFA Editie 57e Datum 14–26 juli 2008 Teams 8 (van 1 confederatie) Stadions 6 (in 6 gaststeden) Winnaar  Duitsland (2e titel) Toernooistatistieken Wedstrijden 15 Doelpunten 37  (2,47 per wedstrijd) Navigatie Vorige     Volgende Portaal    Voetbal Het Europees kampioenschap voetbal mannen o…

Este artículo o sección necesita referencias que aparezcan en una publicación acreditada.Este aviso fue puesto el 14 de agosto de 2018. Herbert von Karajan. Director de orquesta. La dirección de orquesta consiste en la aplicación de formas artísticas de determinadas técnicas gestuales, de ensayo y psicológicas para conseguir que una orquesta recree la obra de un compositor de la forma más adecuada según cada director. Entre compositor y director (intérprete se da un proceso de comunic…

Municipality in Southeast, BrazilSão Sebastião do OesteMunicipalitySão Sebastião do OesteLocation in BrazilCoordinates: 20°16′33″S 45°00′18″W / 20.27583°S 45.00500°W / -20.27583; -45.00500Country BrazilRegionSoutheastStateMinas GeraisMesoregionOeste de MinasPopulation (2020 [1]) • Total6,863Time zoneUTC−3 (BRT) São Sebastião do Oeste is a municipality in the state of Minas Gerais in the Southeast region of Brazil.[…

Attempting to convert others to a religion Proselytism (/ˈprɒsəlɪtɪzəm/) is the policy of attempting to convert people's religious or political beliefs.[1][2][3] Carrying out attempts to instill beliefs can be called proselytization.[4] Sally Sledge discusses religious proselytization as the marketing of religious messages.[5] Proselytism is illegal in some countries.[6] Some draw distinctions between evangelism (or da'wah in Islamic terminol…

Bunga MawarDesaNegara IndonesiaProvinsiKalimantan TengahKabupatenKapuasKecamatanPulau PetakKode Kemendagri62.03.06.2002 Luas20 km²Jumlah penduduk2.742Kepadatan137,10 jiwa/km² Bunga Mawar adalah nama desa di wilayah Kecamatan Pulau Petak, Kabupaten Kapuas, Provinsi Kalimantan Tengah, Indonesia. Pranala luar (Indonesia) Keputusan Menteri Dalam Negeri Nomor 050-145 Tahun 2022 tentang Pemberian dan Pemutakhiran Kode, Data Wilayah Administrasi Pemerintahan, dan Pulau tahun 2021 (Indonesia) Per…

Ла-Жаррі-ОдуенLa Jarrie-Audouin   Країна  Франція Регіон Нова Аквітанія  Департамент Приморська Шаранта  Округ Сен-Жан-д'Анжелі Кантон Луле Код INSEE 17195 Поштові індекси 17330 Координати 46°01′46″ пн. ш. 0°29′16″ зх. д.H G O Висота 34 - 89 м.н.р.м. Площа 8,41 км² Населення 278 (01-2020&#…

Relazioni tra Georgia e Italia Mappa che indica l'ubicazione di Georgia e Italia      Georgia     Italia Le relazioni bilaterali tra Italia e Georgia fanno riferimento ai rapporti diplomatici fra la Repubblica Italiana e la Georgia, istituiti per la prima volta l'11 maggio 1992. L'Italia ha un'ambasciata a Tbilisi, la Georgia ha un'ambasciata a Roma. Entrambi i paesi sono membri del Consiglio d'Europa. Indice 1 Nel 2008 2 Note 3 Vo…

Place in Styria, SloveniaKuretnoKuretnoLocation in SloveniaCoordinates: 46°9′20.64″N 15°12′29.48″E / 46.1557333°N 15.2081889°E / 46.1557333; 15.2081889Country SloveniaTraditional regionStyriaStatistical regionSavinjaMunicipalityLaškoArea • Total1.96 km2 (0.76 sq mi)Elevation419.1 m (1,375.0 ft)Population (2002) • Total39[1] Kuretno (pronounced [ˈkuːɾɛtnɔ]) is a settlement in the Munici…

Greek prince (1872–1938) For the son of Constantine II of Greece, see Prince Nikolaos of Greece and Denmark. This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Prince Nicholas of Greece and Denmark – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (December 2009) (Learn how and when to remove this template message) …

Eropa digambarkan oleh kartografer Antwerpen Abraham Ortelius pada tahun 1595 Peta menunjukkan ekspansi Neolitik dari tahun 7000 hingga 5000 SM, termasuk Kebudayaan Cardium dalam warna biru. Parthenon, sebuah Kuil Athena kuno di Akropolis (kota puncak bukit), jatuh ke tangan Roma pada tahun 176 SM Sejarah Eropa dimulai dari sejak manusia pertama menghuni daratan Eropa pada zaman prasejarah hingga saat ini. Untuk prasejarah Eropa, manusia mulai masuk ke Eropa pada Zaman Batu Tua (Paleolitikum). P…

Wakil Bupati TambrauwLambang Kabupaten TambrauwPetahanaTidak adasejak 23 Mei 2022Masa jabatan5 tahunPejabat perdanaYohanes YembraDibentuk29 Oktober 2011Nama takresmiWabup TambrauwSitus webtambrauwkab.go.id Berikut ini adalah daftar Wakil Bupati Tambrauw dari masa ke masa. No. Wakil Bupati Awal Menjabat Akhir Menjabat Periode Bupati Ket. 1 Yohanes Yembra 29 Oktober 2011 29 Oktober 2016 1 Gabriel Asem [1] — lowong 29 Oktober 2016 31 Oktober 2016 — tidak diketahui (Plh.) [Ket. …

Former administrative units of Pakistanپاکستان کی سابقہ انتظامی اکائیاںপাকিস্তানের প্রাক্তন প্রশাসনিক বিভাগসমূহSubdivision of Pakistan14 August 1947–1975Map of Pakistan with Former administrative units of Pakistan highlightedCapitalKarachiIslamabadArea • 947,940 km2 (366,000 sq mi)HistoryHistory • Established 14 August 1947• Disestablished 1975 Thi…

Overview of the technology available in the fictional universe of Star Wars The space-opera blockbuster, Star Wars franchise has borrowed many real-life scientific and technological concepts in its settings. In turn, Star Wars has depicted, inspired, and influenced several futuristic technologies, some of which are in existence and others under development. In the introduction of the Return of the Jedi novelization, George Lucas wrote: Star Wars is also very much concerned with the tension betwe…

Ten artykuł od 2009-06 wymaga zweryfikowania podanych informacji.Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych.Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • RCIN • Intern…

Form of Christianity Part of a series onChristianity JesusChrist Nativity Baptism Ministry Crucifixion Resurrection Ascension BibleFoundations Old Testament New Testament Gospel Canon Church Creed New Covenant Theology God Trinity Father Son Holy Spirit Apologetics Baptism Christology History of theology Mission Salvation Universalism HistoryTradition Apostles Peter Paul Mary Early Christianity Church Fathers Constantine Councils Augustine Ignatius East–West Schism Crusades Aquinas Reformation…

Kembali kehalaman sebelumnya

Lokasi Pengunjung: 3.137.223.23