Çocuklara Yardım Bürosu (Azerice: Uşaqlara Yardım Bürosu) Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti döneminde faaliyet gösteren bir sivil toplum yardım kuruluşudur. Örgüt, Mart soykırımından sonra yalnız kalan çocuklara ve ayrıca ülkede yardıma ihtiyacı olan diğer çocuklara yardım etmek amacıyla kuruldu.
Büronun emrinde birkaç çocuk yurdu vardı. Azerbaycan Cumhuriyeti ile birlikte ülkede yaşayan iş adamı hayırseverler de büronun faaliyetlerine destek verdiler.
Eylül 1918'de, Mart soykırımından sonra evsiz kalan çocuklara ve aynı zamanda soykırımdan zarar görenlere yardım etmek amacıyla, o dönemde faaliyet gösteren en büyük hayır kurumu olan Merkezi Ev Komitesi'ne bağlı Çocuklara Yardım Bürosu kuruldu.[1][2] Büronun başkanı Yevsey Gindes onun yardımcısı ise Liza Muhtarova'dır.[3]
Birkaç iş adamı da büronun faaliyetine ve binalarının inşasına destek verdi. Bunlar arasında Hacı Zeynalabdin Tağıyev, Ağa Musa Nağiyev, Şemsi Asadullayev de var. Bunun dışında bireysel kişiler de ofise bağışta bulundular. Bu hayırseverler arasında İsabey Sadıxbeyov, Hanifa Zeynalabdin oğlu Tağiyev, Müslüman Hayırseverler Derneği Başkanı Kasım Kasımov, Taği Nağiyev, Zeynep Hanim Salimhanova ve diğerleri var.[3]
Faaliyeti
Asıl amacı sokağa atılan öksüz çocuklara yardım etmek olan büro, faaliyete geçtiği ilk günlerde ağırlıklı olarak yetimhaneler düzenlemeye çalışmıştı. Ancak, kaynak yetersizliği nedeniyle zorluklar ortaya çıktı. Bu nedenle, devlet yapıları nüfusa büronun çalışmalarını desteklemeye çağırdı. O dönemde yayınlanan Azerbaycan gazetesinde şunlar yazıyordu:[3]
“
Çocuklara verilen en sıradan oyuncağın bile büyük bir anlamı vardı... Bu çocuklar toplumu terk etmişti ve topluma döneceklerdi, dolayısıyla toplumun yardım ve yardımlarına tam hakları vardı...
”
Azerbaycan Cumhuriyeti Halk Sağlığı Bakanı Yevsey Gindes
Başlangıçta, büronun bine kadar çocuğu barındırabilecek 5 yurdu vardı. Yetimhanelerden biri, Aralık ayında Liza Muhtarova'nın yardımıyla açılan "Körpeler evi" idi. Bu çocuk yurdu, 1895'ten 1917'ye kadar faaliyet gösteren "Körpeler evi"nin temelinde açılmıştır. O zaman başkan Dr. Gindes, finansörü Hacı Zeynalabdin Tağıyev'di. H.Z. Tağıyev daha sonra büronun onursal üyesi seçildi. Bu "Çocuk Evi"nin inşaatına 1898 yılında başlanmıştır. Ancak kaynak yetersizliği nedeniyle inşaat yarım kaldı. Daha sonra Ağamusa Nağiyev ve Shemsi Esedullayev yetimhanenin yapımı için para ayırarak inşaatı tamamladılar. 19. yüzyıldan kalma bu yapı, Süleyman Rüstem ve Mikayil Rafili caddelerinin kesiştiği noktada yer almaktadır.[3]
Kendi çocuğu olmayan Liza Muhtarova, eğitim ve öğretim çalışmalarında aktiftir. Özel mülkünde (şimdi Saadet Sarayı) bir pansiyon düzenledi ve ebeveynlerini kaybeden yoksul ailelerin kızlarına baktı.[3]
Çalışmayı genişletmek için 26 Kasım 1918'de yerel kamu ve ulusal kuruluşların büyük bir toplantısı yapıldı. Burada bir meslek grubu oluşturulur, üyeler tüm ulusal, kamu ve hayır kurumlarından seçilir. A. Leontovich, Y. Gindes, Merkezi Ev Komitesi'nden G. Bron, Rus Hayır Kurumundan Krylova ve mühendis Krivoshein, Yahudi Milli Komitesi'nden Y. Varshavsky, Müslüman Yardım Derneği'nden Liza Muhtarova, Müslüman sığınağından Vasilyevskaya, "Körpeler evin" den Radzinskaya, "Çocuk evleri Koritskaya ve diğerleri büronun üyeleri seçildi. Dr. Allahverdiyev ise çocukların sağlığının korunmasını üstleniyor.[3]
Musa Bey Rafiyev başkanlığındaki Sosyal Koruma Bakanlığı, gıda bölümünü finanse etti. Bakan Yardımcısı Rüstem Han Hoyski, Bakü, Surakhani, Sabunçu ve Ramana'nın dağlık kesimlerinde yaşayan Müslüman nüfusa, özellikle de gıda istasyonlarına gelemeyen kadınlara, kuru gıda dağıtım noktalarının açılmasında yardımcı oldu. Öğle yemeği çoğunlukla ücretsiz ya da bir ya da iki kuruştu.[4]
Büro, Müslüman çocuk sığınma evine yardım sağladı. Yardım etkinlikleri de düzenlendi: ucuz beyaz ekmek pişirildi ve satışından elde edilen gelir, milliyeti ne olursa olsun yetimhanelere bağışlandı. Yaz boyunca, Büro "Nina" mavnasını kiraladı ve 130 tüberkülozlu çocuğun sağlıklarını iyileştirmelerine yardımcı oldu. 1918'in sonunda - 1919'un başında Bakü'deki tahtakurusu salgını sırasında, Büro şehrin işçi sınıfı mahallelerinde çocuklar için gündüz evleri açtı. O evlerde 08:00-18:00 saatleri arasında çocuklara yemek verilir, hastalandıklarında onlara tıbbi yardım gösteriliyordu.[3]
