Yörüngesel uzay uçuşu

Uluslararası Uzay İstasyonu'nun Ağustos 2005'te Dünya yörüngesinde iken çekilmiş bir pozu.

Yörüngesel uzay uçuşu (veya Yörünge uçuşu), bir uzay aracı içinde aracı kalkış noktasından başlayarak yerçekimine karşı hareket ederek çizilen eğmeçli bir gidiş yönünde dış uzayda gezegen çevresi üzerinde eliptik bir yörüngeye yerleştirmek için yapılan uçuştur.[1]

Dünya'nın çevresinde bunu yapmak için, aracın 100 kilometreden (62 mil) (atmosferin katmanları gereÄŸi) yukarıda (yakın bir yaklaşım irtifa) yerberi rakımda olan bir serbest yörünge üzerinde olması gerekir. Bu yükseklikte yörüngede kalabilmek için 7.8 km/s yörünge hızı gerekir. Ancak, daha yüksek yörüngelere ulaÅŸmak için yüksek delta-v hesaplaması gerekir.

Yörüngesel uzay uçuşu ifadesi, çoğunlukla bir uzay aracının yüksek bir irtifaya çıkması durumunu bir uçağın yörünge altı uçuşundan ayırmak için kullanılır.

Yörüngeye fırlatma

Yörüngesel uzay uçuÅŸu, uzay aracının yer yüzeyinden ve bununla birlikte yer çekiminden kurtulması için ancak yüksek etkili roket motorlarıyla gerçekleÅŸebilmiÅŸtir. Yörüngeye ulaÅŸmak için, roketin devinmesi boyunca çizdiÄŸi yolda yükünün yaklaşık 9,3–10 km/s delta-v olması gerekir. Bu rakam esas olarak yatay ivmede (~ 7.8 km/s) yörünge hızına ulaÅŸmak için gereklidir, ama atmosferik sürüklemeye (Balistik katsayısı yaklaşık 20 m uzunluÄŸunda yoÄŸun yakıtlı bir araç ile 300 m/s) (geçen süre içinde yörünge ve fırlatma aracı ayrıntılarına) baÄŸlı olarak ağırlık kayıpları oluÅŸur ve irtifa kazanır. Esas teknik, ilk süreçte dikey bir fırlatmayla daha sonra kademeli olarak 170 km'den baÅŸlayarak (roketin yerçekimini yenme süresi içinde) yörünge hızı elde edilinceye kadar 5-8 dakika kadar yanarak (yukarı açılı olan yatay bir yörünge üzerinde) ve hızlanarak hareket eder.

Gereken delta-v için 2-4 bölümden oluşan çok bölümlü roketlere gereksinim vardır.

Fırlatma döngü kullanımı gibi diğer teknikler roketsiz fırlatmalar için ortaya atılmıştır. Bu teknikler hiçbir girişimde yörüngeye bir araç yerleştirmek için kullanılmamıştır.

Kararlılık

Uluslararası Uzay İstasyonu, 2001 yılında Dünya yörüngesindeki inşası sırasında. Yörüngesini koruyabilmek için periyodik olarak yeniden yükseltilmesi gerekmektedir.

Bir cisim yörünge içinde yaklaşık 200 km irtifada atmosferik sürükleme nedeniyle kararsız kabul edilir. Bir uydunun kararlı bir yörüngede (yani daha birkaç ay için sürdürülebilir) olması için en az alçak Dünya yörüngesi sınırı kabul edilen 350 km'de olması gerekir. ÖrneÄŸin 31 Ocak 1958'de fırlatılan Explorer 1 uydusu için yörünge sınırı yerden 358 km (222 mil) olarak belirlenmiÅŸtir.[2] Büyük Okyanus üzerinde atmosfere tekrar girip yok olmadan önce 12 yıldan fazla yörüngede kaldı ve dünyaya bilgi yolladı. Ancak, yörüngedeki nesnelerin kesin davranışı yüksekliÄŸe baÄŸlıdır. Uzay havası ve üst atmosfer koÅŸulları kendi balistik katsayısı ve detayları dahilinde bulunan cisimleri etkileyebilir.

Yörüngeler

Alçak yer yörüngesi (low Earth orbit (LEO)), orta yer yörüngesi (medium Earth orbit (MEO)) ve Jeostatik yörünge (geostationary orbit (GEO)) olmak üzere üç ana yörünge kuşağı belirlenmiştir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "ingilizce Vikipedi'de yer alan Orbital spaceflight sayfası". 24 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 12 Aralık 2010. 
  2. ^ "Explorer 1 Description (NSSDC ID: 1958-001A)". NASA. 6 Mart 2013 tarihinde kaynağından arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 12 Aralık 2010. 

Dış bağlantılar