Yokuşdibi, Ardahan

Yokuşdibi
Köy
Harita
Ardahan'ın konumu
Ardahan'ın konumu
Ardahan üzerinde Yokuşdibi
Yokuşdibi
Yokuşdibi
Yokuşdibi'nin Ardahan'daki konumu
ÜlkeTürkiye Türkiye
İlArdahan
İlçeMerkez
Coğrafi bölgeDoğu Anadolu Bölgesi
İdare
 • YöneticiMuhtar[3]
İhtiyar heyeti[3]
Rakım1846 m
Nüfus
 (2022)
 • Toplam120
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0478
İl plaka kodu75
Posta kodu75110

Yokuşdibi, Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

Tarihçe

Yokuşdibi köyünün eski adı Lori'dir. 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterinde de Lori (لوری) olarak kaydedilmiştir. Osmanlıların Gürcülerden ele geçirdiği bu yerleşimin adı Türkçeye Gürcüceden (ლორი) girmiş olmalıdır. Bu defterde Guguba köyü yakınında terk edilmiş bir köy de Lori (لوری) adını taşıyordu.[4] Gürcüce "lori" (ლორი) tuzlanmış et anlamına gelir.[5] Bununla birlikte köyün adının bu kelimeyle ilişkili olup olmadığı bilinmemektedir.

Lori, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Artaani'de yer alıyordu. Nitekim osmanlı Devleti bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirdi. Bununla birlikte Yokuşdibi köyünün sınırları içindeki megalit yapı kalıntısı buranın ilk çağlardan itibaren bir yerleşme alanı olduğunu göstermektedir.[6]

Lori, Osmanlı idaresinde, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan Osmanlı mufassal deftere göre, Ardahan-i Büzürg livasının Güney nahiyesine bağlıydı ve nüfusu 20 Hristiyan haneden oluşuyordu. İspenç vergisi mükellefi hane resileri ile babalarının adları (Maharebel, Mahara, Gogiça, İona, Misela, Teodore, Lazare, Gabriel) üzerinden Lori'nin nüfusunun çoğunluğunun Gürcülerden oluştuğu söylenebilir.[7] Köyün Hristiyan dönemine ait köy kilisesinin (8,9 × 4,7 m) günümüze kalıntıları ulaşmıştır.[6]

Lori, 93 Harbi'nin ardından 1878'de imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinde köy Ardahan sancağının Ardahan kazasına bağlıydı ve nüfusu 116 kişiden oluşuyordu. Bu nüfus içinde 106 kişi Türk, 10 kişi Kürt olarak kaydedilmiştir.[8] Köyün 1595 yılında demografik yapısının zaman içinde tamamen değişmiş olduğu bu tespitten anlaşılmaktadır. Köyün nüfusu 1896 yılında 168 kişi, 1906 yılında 193 kişi olarak tespit edilmiştir.[9]

Lori köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre fiilen Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Lori Türkiye'ye bırakıldı.[10]

Lori köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Lori (لوری) adıyla Kars vilayetinin Ardahan kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[11] 1940 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 323 kişiden oluşuyordu.[12] Lori Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Yokuşdibi olarak değiştirilmiştir.[13] 1965 genel nüfus sayımında Yokuşdibi köyünün nüfusu 444 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde sadece 76 kişi okuma yazma biliyordu.[14]

Coğrafya

Köy, Ardahan il merkezine 15 km uzaklıktadır.[15]

Nüfus

Yıllara göre köy nüfus verileri
2022 120[2]
2021 122[2]
2020 126[2]
2019 131[2]
2018 139[2]
2017 132[2]
2016 143[2]
2015 164[2]
2014 163[2]
2013 165[2]
2012 162[2]
2011 169[2]
2010 166[2]
2009 156[2]
2008 156[2]
2007 154[2]
2000 159[15]
1990 240[15]
1985 387[15]

Kaynakça

  1. ^ "Yokusdibi, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 11 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Merkez Yokuşdibi Köy Nüfusu". Nufusune.com. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020. 
  3. ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024. Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir. 
  4. ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. cilt (1958): s. 430, 508". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020. 
  5. ^ ""ლორი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt, ISBN 978-0-9535878-3". 4 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  6. ^ a b 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2015, s. 98 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5
  7. ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 410, III. cilt (1958): s. 508". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020. 
  8. ^ ""Ardahan kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2020. 
  9. ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 111, ISBN 9786052100271.
  10. ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022. 
  11. ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 759.
  12. ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 348.
  13. ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 715". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  14. ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 355.
  15. ^ a b c d "Yokuşdibi". YerelNet.org.tr. 5 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020. 

Dış bağlantılar