Yeni Azerbaycan Partisi'nin Bakü'deki Genel Merkezi.
Yeni Azerbaycan Partisi (kısaca YAP) (Azerice: Yeni Azərbaycan Partiyası), Azerbaycan'da 91'lerin talebiyle 21 Kasım 1992 tarihinde Haydar Aliyev'in liderliği ile 550 kişilik kurucu üyenin katılımıyla gerçekleşen Kuruluş Kurultayı ile kurulan, 18 Aralık 1992 tarihinde Adalet Bakanlığınca resmi kayda alınan siyasi parti.
Kuruluşundan bu yana YAP tüm seçimlere katılmıştır.
16 Ekim 1992 tarihinde 91 aydının oluşturduğu ve daha sonra 91'ler olarak anılacak bir grup Haydar Aliyev'i cumhurbaşkanı olması için mücadeleye davet etti. Haydar Aliyev bu daveti kabul ederek 1992'de 91'ler de dahil olmak üzere 550 kişilik kurucu kadroyla 21 Kasım 1992 tarihinde Elçibey hükûmetine muhalif olan Yeni Azerbaycan Partisi'ni kurdu. YAP 18 Aralık 1992 tarihinde resmi devlet kaydına alındı.
1995 Azerbaycan genel seçimlerinden 2,228,435 (%62,7) oy alarak birinci parti olarak YAP 53 milletvekili çıkarmayı başardı. Lakin çoğunluk hükûmet için gereken % 50+1 ve kanun kabulü için gereken 63 (bazı durumlarda 83) milletvekiline sahip olamadı. YAP parlamentoya seçilen bağımsız milletvekillerinin desteğini alarak hükûmet kurdu.
12 Aralık 2003 tarihinde genel başkan Haydar Aliyev tedavi aldığı hastanede ölmüştür.
İlham Aliyev dönemi (2003-)
Haydar Aliyev'in vefatı üzerine vekaleten genel başkanlık görevini İlham Aliyev yürüttü. 26 Mart 2005 tarihinde düzenlenen 3. Olağan Kurultayda İlham Aliyev YAP Genel Başkanı seçildi.
2012 tarihinde dönemin Ana Vatan Partisi Genel Başkan Yardımcısı Zahid Oruç tarafından AVP ve YAP'ın tek çatı altında birleştirilmesi teklifi sunuldu. Lakin daha önce de aynı teklife olumsuz cevap almış AVP'ye yine birleşmenin mümkün olmadığı cevabı verildi.[5]
1 Mart 2021 tarihinde Azerbaycan Yurttaş Partisi, 2 Mart 2021 tarihinde Azerbaycan Demokratik Girişimciler Partisi, 3 Mart 2021 tarihinde Millî Kurtuluş Partisi (5. Olağan) ve Azerbaycan Halk Demokratik Partisi kurultaylarını düzenlediler ve Kurultaylarda partilerin Yeni Azerbaycan Partisi'ne birleşme kararı alındı.
5 Mart 2021 tarihinde Yeni Azerbaycan Partisi'nin Olağanüstü, sayca 7. Kurultayı düzenlendi. COVİD-19 pandemisi nedeniyle kısıtlı sayıda kurultay delegesi kurultaya katılmıştır. Kurultayda Yeni Azerbaycan Partisi'ne birleşme talebiyle başvuran 6 siyasi partinin: Azerbaycan Demokratik Girişimciler Partisi[a]Azerbaycan Halk Demokratik Partisi [b], Azerbaycan Köylü Partisi [c], Azerbaycan Millî Hareket Partisi [d], Azerbaycan Yurttaş Partisi [e] ve Millî Kurtuluş Partisinin [f] talepleri kabul edildi ve birleşme gerçekleşti. Ayrıca Kurultayda Siyasi Şûra feshedilerek yerine Kıdemliler Şûrası kuruldu. Yönetim Kurulu üyelerinin sayı 20'den 40'a yükseltilmiştir. YAP Genel Başkanı İlham Aliyev yeniden Genel Başkan seçildi. Partinin yeni tüzüğü kabul edildi, yeni programı için çalışmalar başlatıldı. Mihriban Aliyeva yeni tüzüğe uygun olarak Parti Genel Başkanı İlham Aliyev tarafından 2. makam olan Genel Başkan Vekili, Ali Ahmedov ve Tahir Budagov ise Genel Başkan Yardımcıları olarak atandı. Ayrıca partinin Genel Sekreterliği feshedildi, Merkez Yürütme Kurulu oluşturuldu ve Tahir Budagov MYK Başkanı olarak atandı.
Önceleri 20 üyeden oluşan Yönetim Kurulunun 5 Mart 2021 tarihinde düzenlenen olağanüstü kurultayda yapılan değişiklilerle üyesi sayısı 40'a yükseltilmiştir.
5 Mart 2021 tarihinde düzenlenen olağanüstü kurultayda 85 kişilik Siyasi Şûrasının feshedilmesiyle oluşturulan kurum. Başkanı Arif Rehimzade, başkan yardımcısı ise Sadakat Kurbanova seçilmiştir. Şura 35 kişiden oluşmaktadır.
1995 tarihinde kurulan YAP Gençlik Kolları resmi olarak "YAP Gençler Birliği" adlanmaktadır. 11 Mart 2021 tarihinde düzenlenen toplantıda Bahtiyar İslamov YAP Gençler Birliği Başkanı seçilmiştir.
Kadın Kolları
1995 tarihinde kurulan YAP Kadın Kolları resmi olarak "YAP Kadınlar Şurası" adlanmaktadır. 5 Mart 2021 tarihinde Kadın Kolları feshedilmiştir. YAP KŞ yerine Merkez Yönetim Kuruluna bağlı Gender Siyaseti Başkanlığı kurulmuştur.
^ADGP Mahmut Mammadov liderliğinde 23 Nisan 1994 tarihinde kurulmuş, 17 Mayıs 1994 tarihinde resmî devlet kaydına alınmış ve 1995 Azerbaycan genel seçimlerinde 1 milletvekili çıkarmıştır. Daha sonra 1 milletvekili de transfer etmiştir. Son genel başkanı Kasım Kasımov Şamahı Vali Yardımcısı görevini taşımaktadır.
^1966 tarihinde ilk ve tek genel başkanı olan Refik Turabhanoğlu tarafından kurulan Bütünazerbaycan Çalışkan İşçi Köylü Partisinin 1967'de ismini değişmesiyle kurulmuştur. Resmî olarak 11 Temmuz 1992 tarihinde kayda alınmıştır.
^AKP 19 Nisan 1992 tarihinde düzenlenen 1. Kurultayında eski geçici Başbakan Feyruz Mustafayev başkanlığında kuruldu, 23 Eylül 1992 tarihinde resmî devlet kaydına alındı. 7 Temmuz 2018 tarihinde Feyruz Mustafayev’in vefatı üzerine Mammad Mammadov geçici genel başkan oldu.
^Samir Caferov (Turan) başkanlığında 5 Aralık 1992 tarihinde kurulmuş ve 2 Mart 1994 tarihinde resmî devlet kaydına alınmıştır
^Mais Seferli tarafından 27 Şubat 1993 tarihinde kurulmuş ve 12 Mart 1993 tarihinde resmî devlet kaydına alınmıştır. 2001 Azerbaycan ara genel seçimlerinde 1 milletvekili çıkarmıştır. 7 Aralık 2020 tarihinde Mais Seferli’nin ölümü üzerine kardeşi Gülaye Seferova genel başkan seçildi.
^3 Mart 1993 tarihinde Muhammet Hatemi tarafından kuruldu ve 12 Mart 1993 tarihinde resmî devlet kaydına alındı. 2008 tarihinde resmî devlet kaydı olmayan ve 1998 tarihinde Vügar Oruç tarafından kurulan Türk Milletçi Partisi MKP’ye birleşti. Birleştirici Kurultayda Vügar Oruç MKP Genel Başkanı seçildi.
^Merkezî Seçim Komisyonu'nun açıkladığı verilere göre Yeni Azerbaycan Partisi tarafından aday gösterilen 10.290 kişi belediye üyesi seçilmiştir. Bununla beraber parti tarafından aday gösterilmeyen üyeler de eklenince Yeni Azerbaycan Partisi üyesi olan toplamda 10.431 kişi belediye üyesi seçilmiştir.
