Ukrayna Ortodoks Kilisesi – Kiev Patrikhanesi (Ukraynaca: Украї́нська Правосла́вна Це́рква – Ки́ївський Патріарха́т (УПЦ-КП), Ukrayínsʹka Pravoslávna Tsérkva – Kýyivsʹkyy Patriarkhát (UPT-KP)), Ukrayna Ortodoks Kilisesi (Moskova Patrikhanesi) ve Ukrayna Ortodoks Kilisesi'nin yanı sıra Ukrayna'daki üç büyük Ortodoks kilisesinden biridir.[2] Kilise şu anda kanonik Doğu Ortodoks kiliseleri tarafından tanınmamaktadır, ancak şimdi ana kilise olan Ekümenik Patrikhane tek başına otosefal statü verebilir ve Ukrayna Hükûmeti ve halkının kilisenin resmen tanınma talebini ve dilekçesini incelemektedir.[3] 11 Ekim 2018 tarihinde İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi, Kiev Patrikhanesi'nin bağımsızlık isteğinin kabul edildiğini açıklamıştır.[4]
Patrikhane'nin ana kilisesi, Ukrayna'nın başkenti Kiev'deki St. Volodymyr Katedrali'dir. Kilisenin başı, 1995 yılından beri görevini sürdüren Patrik Filaret'tir. Patrik Filaret, 1997 yılında Rus Ortodoks Kilisesi tarafından aforoz edildi, ancak Patrikhane'nin sinod ve sboru bu eylemi tanımaz.[5]
Tarihi
Kuruluş tarihinden itibaren Rum Ortodoks Kilisesi'ne bağlı kalmıştır. Ancak 1051 yılından itibaren İstanbul Patrikhanesi'nden bağımsızlık kazanma girişimlerine başlamıştır. ilk kez 1051 tarihinde İstanbul'dan izin alınmaksızın kilisenin başına başpiskopos seçilmiştir. Kiev Kilisesi, Moskova Kilisesi'nin etkisi altına girmeye 1654 yılından itibaren başlamıştır. 1686 yılında İstanbul Rum Ortodoks Kilisesi'nden ayrılarak Moskova Kilisesi'ne bağlanmıştır. Yıllar içinde özerkliğini kaybederek Rus Ortodoks Kilisesi’ne bağlı piskoposluk haline gelmiştir.[1]
Bu durum 19. yüzyıla kadar devam etmiştir. Ekim Devrimi'nin ardından Kilise bağımsızlığı gündeme getirilmiş ancak bir sonuç elde edilememiştir. Sovyetler Birliği'nin yıkılış sürecinde Kiev Piskoposluğu Rus Ortodoks Kilisesi'ne başvurarak özerklik talebinde bulunmuşlardır. Ekim 1990'da bu istek kabul edilmiştir. Ülkede Ortodoks anlayışı Kiev Patrikhanesi ve Moskova Patrikhanesi olarak ikiye ayrılmıştır.
Kiev ve Tüm Rus'-Ukrayna Patrikleri
- Patrik Mstyslav (1991–1993)
- Patrik Volodymyr (1993–1995)
- Patrik Filaret (1995–2018)
Taraftarları
2000 yılında Kilise'ye bağlılıklarını açıkça tanımlayan %41,2'den, % 21,8'i Kiev Patrikhanesi'ne bağlıydı.[6] Razumkov Center tarafından 2006 yılında yapılan bir ankete göre, Ukrayna nüfusunun %14,9'u Kiev Patrikhanesi'ne bağlı olduklarını açıkladı.[7] 2013 yılında Ukraynalıların %18,3'ü Patrikhane'ye bağlı iken, bu oran Nisan 2014'te %22,4'e çıktı.[8] Kiev Postası, Moskova Patrikhanesi'nin 2014-16 Rusya'nın Ukrayna'ya askerî müdahalesi sırasındaki tutumu sebebiyle bazı Ukraynalıların Kiev Patrikhanesi'ne katılmasına yol açtığını bildirdi.[8]
Ukrayna'daki Kiev Patrikhanesi taraftarları, militanların kontrolü altındaki Donbas'ın parçaları ve Kırım hariç:
Tarih
|
Oran
|
Kaynak
|
Mayıs–Haziran 2016
|
33%
|
[9]
|
Haziran-Temmuz 2017
|
44%
|
[10]
|
Kaynakça