Tutsak Güneş

Yazar	Ayşe Kulin
Ülke	Türkiye
Tür	Distopik roman
Yayım	Ekim 2015
Yayımcı	Everest Yayınları
Sayfa	440
ISBN	9786051419336

Tutsak Güneş, Ayşe Kulin'in 2015 yılında yayınlanan romanıdır.

Roman, Büyük Saray'da oturan “Uluhan” isimli bir diktatör eliyle, polislerin ve din adamlarının esaretine girmiş Ramanis Cumhuriyeti adlı hayali ülkede yaşananları konu eder. Kadınların toplum içinde yerinin ev kadını ve anne olmaya indirgendiği; insanların en adaletsiz, en vahşi koşulları bile kendi yararına görerek kabullendiği bir dünyayı gözler önüne serer.^[1]

Kitap, doğuramayanların boşanmasının uygun görüldüğü ülkede, tek çocuğunu doğurduktan sonra doğum yetisini yitirdiği için kocası tarafından boşanmış, boşandıktan sonra yarım bıraktığı üniversite eğitimini tamamlayarak ödüllü bir bilim insanı olmuş Profesör Yuna Otis adlı karakterin ağzından yazılmıştır.

Yazar, içinde bir distopya ürettiği kitabı, Gezi Parkı direnişini takip eden günlerde yaşadığı hayal kırıklığının eseri olarak nitelemiştir.^[2]

Kitap çevre sorunlarıyla da ilgilidir. Yazar, Ayşe Arman'a verdiği bir röportajında, kadının ezilmişliğini ve doğanın sömürülmesini birlikte sorgulayan, aralarında bağlantı bulan düşünce akımı olan ekofeminizme yakın olduğunu belirtmiştir.^[1]

Ramanis Cumhuriyeti’nin güneşi, araya giren bir gökcismi yüzünden solmuştur. Teknolojik olarak çok gelişmiş olan ülke, din ulemaları ve polis güçlerinin kontrolü altındadır. Halk sınıflara ayrılmış; yiyeceklerine bazı katkılar konularak orta yaştakilere geçmiş unutturulmuş ve özgürlükleri ellerinden alınmıştır.

Tek çocuklu ve boşanmış bir kadın olan Yuna, ülkede çalışan kadınlar küçümsense de boşandıktan sonra üniversite eğitimini tamamlayıp bir bilim insanı olmayı başarmıştır. Yuna, bilimsel araştırmalarıyla meşgul olmakta ve kendince özgür bir hayat yaşamaktadır. Ülkenin diğer gençleri gibi tarih bilincinden yoksundur. Şikayetçi olduğu uykusuzluğuna bir çare ararken ülkenin en önde gelen muhaliflerinden biriyle ilişkiye girer ve o zamana kadar gözünü kapadığı sorunlarını fark ederek muhalefetle tehlikeli bir işbirliğine girer.

Bir düğmeyle istenilen renge bürünebilen kumaşlardan dikilmiş elbiseler, hem üşümeyi hem terlemeyi engelleyen özel tekstil ürünleri, sokaklardaki buzda kaymayı önleyen manyetik botlar, daha akıllı robotlar, hem karada hem suda seyahat edebilen ve otomatik pilota alınabilen arabalar, hava taksileri, her tür yiyeceğin devlet kurumları tarafından en "sağlıklı" biçimde pişirilip toz haline getirilip paketlenerek satışa sunulması, hologramın günlük hayata girmesi gibi çok sayıda hayatı kolaylaştırıcı buluş yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak seyahat özgürlüğüne getirilen kısıtlar, başta kadınlara yönelik olmak üzere sosyal hayata katılım ve yaşam biçimleri üzerine getirilmiş baskılar, iki nesil geçtikten sonra çoğu Ramanis vatandaşı için sıradan ve doğal hale gelmiştir. Polis devletine kolaylık sağlayacak biçimde vatandaşlık numarası olmaksızın telefon görüşmesi yapılamaması, TV yayınlarının, kitapların ve internetin katı bir sansüre tabi tutulması, hayatı, özellikle siyasi hayatı monotonlaştırmıştır. Yine öncelikle kadın olmak üzere birey toplum içinde ötelenir, koyunlaştırılır, en adaletsiz, en vahşi koşulları bile kendi yararına görerek kabullenir. Yine de bazı insanlar sorgulayabilmiş ve muhalif hale gelmişlerdir.^[2]