Torna, (en. lathe) kendi ekseni etrafında dönmekte olan metal bir iş parçası üzerinden doğrusal hareket eden bir kesici takım yardımıyla talaş kaldırma işlemine tornalama, bu işin yapıldığı tezgâha ise torna tezgâhı veya kısaca torna denir.[1]
Torna tezgahları ağaç tornalama, metal işleme, metal sıvama, termal püskürtme, parça ıslahı ve cam işlemede kullanılır.
Torna tezgahının en iyi bilinen tasarımı çanak çömlek yapımında çömlek çamurunu şekillendirmek için kullanılan çömlekçi çarkı’dır.
En uygun şekilde donatılmış tornalar aynı zamanda katı malzemeleri döndürerek düz silindirik yüzeylerin yapımında ve vida dişleri açmada veya helis yüzeyler yapımında da kullanılır.
Çıtalarla inanılmaz karmaşıklıkta üç boyutlu katılar yapılabilir.
İş parçası genellikle bir veya iki punta tarafından tutulur ve bunlardan en az biri farklı iş parçası uzunluklarına uyum sağlamak için genelde yatay hareket ettirilir. İş parçası torna aynası veya pens kullanılarak veya kelepçelerle veya dog clutch’ı kullanılıp sabitlenerek de dönme ekseni etrafında döndürülebilir.
Ağaç işleme tornası en eski torna çeşididir. Diğer tüm çeşitler bu basit torna tezgahlarından türetilmiştir. Malzeme ile operatör arasında ayarlanabilir bir yatay metal ray (alet dayanağı) genellikle elde tutulan şekillendirme aletlerinin konumlandırılmasını sağlar. Şekillendirmeden sonra metal şekillendirme aletleriyle yapılan yüzeyi düzleştirmek için hala dönmekte olan nesneye zımpara kağıdını bastırma ve kaydırma da uygulanır. Operatörlerin ellerinin dönen ahşapla arasına girmesi güvensiz olabileceğinden alet desteği genellikle zımparalama sırasında çıkarılır.
Kase ve tabak gibi cisimler yapmak için ağaç işleme tornası kullanılır. Kase veya plakanın torna tezgahının bir tarafından altta tutulması gerekir. Genellikle mile tutturulan metal bir alın plakasına tutturulur. Birçok torna tezgahında bu işlem rayların olmadığı ve dolayısıyla daha fazla açıklığın olduğu fener milinin sol tarafında gerçekleşir. Bu biçimde parça içte ve dışta şekillendirilebilir. İç kısımları şekillendirirken aletleri desteklemek için belirli kavisi olan alet desteği kullanılır.
Çoğu ağaç tornası 200 - 1,400 (devir/dakika) arası hızda çalışacak şekilde tasarlanır; bu tür çalışmaların çoğunda ve daha az hız gerektiren büyük iş parçalarıyla 1000 (devir/dakika)’nın biraz üzeri optimum kabul edilir.[3]
