The Pilot (Friends)

"The Pilot"
Friends bölümü
Bölüm no.1. sezon
1. bölüm
YönetmenJames Burrows
SenaristDavid Crane &
Marta Kauffman
Yayın tarihi22 Eylül 1994
Konuk oyuncular
Bölüm kronolojisi
Friends (1. sezon)
Friends bölümleri

The Pilot[a] (diğer adlarıyla "The One Where It All Began", "The One Where Monica Gets a New Roommate" veya "The First One"), Amerikan durum komedisi dizisi Friends'in NBC'de 22 Eylül 1994'te yayınlanan bölümü. Senaryosu dizinin proje tasarımcıları David Crane ve Marta Kauffman tarafından yazılmış ve bölümün yönetmenliğini James Burrows yapmıştır. Pilot bölüm genel olarak dizininin New York'ta yaşayan altı ana karakterini tanıtır. Monica (Courteney Cox) bir şarap satıcısıyla çıktığı ilk randevudan sonra onunla birlikte olur fakat adamın onunla yatabilmek için yaptığı oyun ortaya çıkınca çok sinirlenir ve hayal kırıklığına uğrar. Monica'nın abisi Ross (David Schwimmer) yeni boşandığı ve lezbiyen olduğunu öğrendiği eski karısı evden mobilyaları götürdüğü için depresyondadır. Monica'nın eski okul arkadaşı Rachel (Jennifer Aniston) düğününü yarıda bırakıp kaçar ve Monica'nın yanına taşınır. Monica ve Ross'un arkadaşları Joey, Chandler ve Phoebe (Matt LeBlanc, Matthew Perry ve Lisa Kudrow) onlara bu sorunlarında destek olup tavsiyede bulunurlar.

Crane ve Kauffman diziyle ilgili ilk tasarıları Aralık 1993'te NBC'ye sundu. NBC fikri beğendi ve senaryonun yazılmasını istedi. Senaryo tamamlanmadan altı ana karakter için oyuncu seçimlerine başlandı ve her rol için 75 oyuncu çağrıldı. Pilot bölüm 4 Mayıs 1994'te Burbank, Kaliforniya'daki Warner Bros. stüdyolarında çekildi. Bölümün montajları tamamlandıktan sonra projenin yönetici yapımcısı Kevin S. Bright 11 Mayıs'ta, NBC'nin yeni dönem yayın takvimini açıklamasından iki gün önce, bölümü kanala sundu. NBC pilot bölümü beğenince ilk sezon için 12 bölüm daha yazılmasını talep etti. Bölüm yaklaşık 22 milyon kişi tarafından izlendi ve o hafta ABD'de en çok izlenen on beşinci televizyon programı oldu. Eleştirmenler dizinin o dönemdeki durum komedileri Seinfeld ve Ellen'la benzer konseptte olduğuna vurgu yaptı ancak onlar kadar iyi olmadığı yorumlarında bulundu. Karakterlerin henüz yeterli şekilde geliştirilip işlenemediğine yönelik endişeler olsa da oyuncular, özellikle Schwimmer, eleştirmenlerden övgüler aldı.

Konusu

Monica, "şarapçı adam" Paul ile randevuya gitmeden önce Central Perk kafede arkadaşları Phoebe, Chandler ve Joey ile oturmaktadır. Monica'nın abisi Ross kafeye gelir, yeni boşandığı ve lezbiyen olduğunu öğrendiği eski karısının evden bazı mobilyaları götürmesinden ve kadın partneriyle yeni bir eve taşınmasından dolayı üzgündür. Grup sohbete devam ederken kafeye aniden gelinlik giymiş bir kadın girer ve Monica onun, liseden en yakın arkadaşı Rachel olduğunu fark eder. Monica gidip onunla konuşur ve arkadaşlarıyla tanıştırır. Rachel son anda nişanlısıyla evlenmek istemediğini fark edip gizlice düğününden kaçmıştır. Rachel'ın babası kızı düğünden kaçtığı için kızgındır ve Rachel'a verdiği tüm maddi desteği keser. Bunun üzerine Monica pek istemese de arkadaşına yardımcı olmak için onun evinde kalmasına izin verir ve böylece beraber yaşamaya başlarlar.

Bu sırada Joey ve Chandler, Ross'a yeni aldığı mobilyaları kurmaya yardım ederken bir yandan da onu biten ilişkisinden dolayı avutmaya çalışırlar. Ross onun için hayatını birlikte geçireceği "doğru kadının" gerçekten olup olmadığı sorgulamaya başlar. Monica, Paul ile randevuya çıkar ve onun nazik, iyi ve saygılı tavırlarından çok etkilenir ve onunla birlikte olur. En sonunda gerçek bir romantik ilişkiye başlayacağını umarken çalıştığı restorandaki meslektaşından Paul'ün kadınlarla birlikte olmak için hep aynı numaraları yaptığını, onun uzun süreli bir ilişki değil yalnızca zamparalık peşinde olduğunu öğrenip hayal kırıklığına uğrar. Ross, Rachel'ın onun için yeni bir umut olacağını fark eder ve ona bir ara beraber vakit geçirmeyi teklif eder.

Son sahnede Rachel, garson olarak çalışmaya başladığı Central Perk'te gruba kahve servis eder.

Yapım

Konsept

Dizinin proje tasarımcı ve senaristleri David Crane ve Marta Kauffman, televizyon sektöründe ilk olarak Dream On adlı dizide birlikte çalışmıştı. Ekibin ikinci ortak dizileri Family Album, 1993 sonbaharında CBS'de yayımlanmaya başladı; fakat altı bölüm sonra yayından kaldırıldı.[1] Kasım 1993'te, 1994 sonbahar yayın dönemi için Warner Bros. Television'daki ofislerinde üç yeni proje üzerinde çalışmaya başladılar.[1][2] Aralık 1993'te Dream On'un onlara piyasada kazandırdığı şöhrete güvenip geliştirdikleri projelerden biri olan New York'ta yaşayan altı arkadaşın hayatını anlatan Insomnia Cafe'nin[a] yedi sayfalık taslağını NBC'ye sunmaya karar verdiler.[1][3]

"Bu dizi seks, aşk, ilişkiler, kariyer yani hayatınızda her şeyin mümkün olduğu zaman hakkında. Aynı zamanda arkadaşlık hakkında çünkü bir şehirde tek başınaysanız arkadaşlarınız sizin aileniz olur."

— Crane, Kauffman ve Bright'ın projeyi NBC'ye sunarken kullandıkları tanıtım cümleleri.[3]

NBC senaryoyu put pilot olarak satın aldı, yani bölüm çekilmezse kanal stüdyoya bir miktar ceza ödeyecekti. Kauffman, karakterlerin özelliklerinin ve davranışlarının nasıl olacağına yönelik fikirler elde edebilmek için çocuklarının yirmili yaşlardaki bakıcılarıyla görüşmeler yaptı.[1] Crane'le beraber senaryoyu üç günde yazdılar.[4] Yönetmen James Burrows'tan bölümün yönetmenliğini yapması istendi. Orijinal senaryoda Chandler'la benzer özelliklere sahip Joey'nin biraz daha aptal bir karaktere dönüştürülmesini istemesi dışında, Burrows senaryoyu beğendi.[1][5] Senaryo Mart 1994'te tamamen bitirilmeden önce oyuncu seçimleri için senaryodaki karakterlerin özelliklerinin belirgin şekilde görülebildiği bazı bölümler Los Angeles, New York ve Chicago'daki ajanslara gönderildi.[6]

Oyuncu seçimleri

Diziye 1000'in üzerinde oyuncu başvurdu ancak her rol için sadece 75 tanesi oyuncu yönetmeniyle senaryo okumalarına çağrıldı. Kabul edip gelenler Crane, Kauffman ve onların yapım ortağı Kevin S. Bright'ın önünde tekrar okuma yaptı. Mart'ın sonlarına doğru her rol için seçilebilecek potansiyel 3-4 oyuncu Warner Bros. Television'ın başkanı Les Moonves önünde bir kez daha performans sergiledi.[6] David Schwimmer kadroya giren ilk oyuncu oldu.[7] Schwimmer, Chicago'da Usta ile Margarita romanının tiyatro adaptasyonunda çalışırken bağlı olduğu ajans ona dizinin seçmelerine katılmasını önerdi. Daha önce oynadığı Monty dizisinin başarısızlığından ötürü yeni bir televizyon dizisi teklifine sıcak bakmasa da dizinin ansambl bir senaryoya sahip olması fikrini değiştirmesine sebep oldu.[8] O bunu bilmese de Crane ve Kauffman, Schwimmer'ı daha önceki projelerinin seçmelerinden hatırlıyordu ve henüz yazım aşamasındayken Ross karakterini oynaması için akıllarında Schwimmer vardı.[7] Eric McCormack de bu rol için birkaç defa seçmelere katılmış ancak seçilememiştir. İlerleyen yıllarda ise durum komedisi dizisi Will & Grace'te başrol olmuştur.[9]

Courteney Cox

Önceleri Courteney Cox'ın Rachel karakterini oynaması düşünülüyordu fakat Cox senaryoyu okuyunca kendisinin Monica için daha uygun olduğuna karar verdi. Seçmelerde Rachel yerine Monica'yı oynayıp rolü aldı.[10] Nancy McKeon da bu rol için seçmelere katılanlar arasındaydı.[11] Jennifer Aniston da başlangıçta Monica için düşünülse de seçmelerde Rachel'ı oynadı. Aniston, Friends'in seçmelerinden önce CBS dizisi Muddling Through'la kontrat imzalamıştı ve kontrat gereği başka bir dizide ancak yardımcı bir karakteri oynayabilirdi. CBS'in dizisinin yeni yayın döneminde yayımlanıp yayımlanmayacağı 1994'ün ortalarına kadar kesinlik kazanmadı ancak NBC, Friends'i kesin olarak yayımlayacağını açıkladı ve eğer Muddling Through yüksek reyting alır ve CBS Aniston'ın kontratını devam ettirmek isterse Rachel karakteri için yeniden oyuncu seçmeleri yapılmak zorunda kalınacaktı. Bu ihtimale rağmen üç gün süren seçmelerin ardından Aniston Friends'te role seçildi[12][13] çünkü NBC Entertainment başkanı Warren Littlefield Muddling Through'un tutmayıp yayından kaldırılacağından emindi.[14] Crane ve Kauffman, Joey'nin, kadınları, sporu ve New York'u seven tipik sığ bir erkek olmasını istiyordu. Seçmeler için oyuncular pilot bölümdeki Joey'nin Ross'u tek bir kadına bağlı kalmayı bırakmasını ve ulaşabileceği her kadınla birlikte olmasına dair konuşma yaptığı sahneyi canlandırdılar, pek çoğu karaktere uygun olacağını düşünüp seçmelere yakası, göğsü epey gösterecek şekilde, açık gömlekler giyip geldi.[6][15] Joey senaryoda pek işlenmemiş bir karakterdi, Matt LeBlanc seçmelerde Vinny and Bobby dizisinde oynadığı "kafası pek basmayan İtalyan" adam rolündeki deneyimleriyle Joey'yi canlandırmaya çalıştı.[16] Rolü alabilmek için en az sekiz seçmeye girdi ve son performansını da Aniston ve Cox'la beraber yaptı.[17]

Chandler ve Phoebe ilk başta yardımcı karakterler olarak düşünülüyordu fakat seçmeler tamamlanınca onların da diğer dörtlüyle beraber ana karakter olmasına karar verildi.[18][19] Crane en kolay seçimlerin tuhaf, komik bir tip olarak tanımladığı Chandler rolü için olacağını düşünse de seçmeler düşündüğünden daha zor oldu.[6][20] Matthew Perry daha önceden Dream On dizisinin bir bölümünde Kauffman ve Crane'le çalışmıştı ve kendisini Chandler'la yakın bulunca rol için seçmelere katılmayı istedi. Ancak Perry'nin LAX 2194 adlı, gelecekte geçen, havalimanında çalışan bir bagaj görevlisiyle ilgili bir projede oynaması planlanıyordu. Friends'in yapımcıları LAX 2194'u görünce konunun bir dizi için uygun olmayacağına karar verdi ve Perry'nin seçmelere katılmasını kesinleştirdi.[18] Oyuncu seçimlerinin sonuna gelindiği bir zamanda seçmelere katıldı ve bir haftadan kısa bir sürede rolü aldı.[21] Perry kadroya alınmadan önce rol için Craig Bierko düşünülüyordu. Bierko Perry'nin bir arkadaşıydı ve seçmelere hazırlanırken Perry onun Chandler rolüne hazırlanmasına yardım etmişti.[7] Jon Cryer da bu rol için seçmelere katılanlar arasındaydı. Rol için Londra'daki ekibin önünde performans sergiledi fakat videosu vaktinde Warner Bros.'a ulaşmadığı için seçmelerde değerlendirilemedi.[22]

Phoebe rolü için seçmelere katılan pek çok oyuncu düşük bel pantolon, kalın tabanlı ve topuklu ayakkabı giyip burunlarında halka piercing takarak sahne aldı.[6] Kathy Griffin ve Jane Lynch bu rol için seçmelere katılanlar arasındaydı. Yapımcılar Lisa Kudrow'u Mad About You dizisinde oynadığı Ursula karakterinde beğendikleri için rolü ona verdi.[15][b] Schwimmer'ın dizi için imza atmasından yaklaşık bir ay sonra, kesinleşen ikinci karakter olarak, kadroya dâhil oldu.[7] Moonves'e göre seçmelerdeki pek çok oyuncu "aşırı tiyatral" bir komedi performansı gerçekleştirmişti,[6] Crane seçtikleri bu altı başarılı oyuncunun her birinin, oynadıkları rolün tam anlamıyla hakkından gelen tek kişi olduklarını söyledi.[20] Altı oyuncu ilk kez 28 Nisan 1994'te senaryo okumasında bir araya geldi.[23][24] John Allen Nelson ve Clea Lewis sırasıyla Paul (Monica'nın randevuya çıktığı adam) ve Franny (Monica'nın iş arkadaşı) rolleriyle konuk oyuncu olarak bölüme dâhil oldu.[25] Cynthia Mann de Central Perk'te garson olarak göründü.[c]

Çekimler

Bölümde pek çok sahnenin geçtiği Central Perk setinden bir görüntü.

Çekimlerden iki gün önce 2 Mayıs'ta kostümlü prova yapıldı. Provaları izleyen NBC yöneticileri Monica'nın Paul'den ilk randevunun ardından onunla birlikte olacak kadar hoşlanmış görünmediğinden endişeliydi. NBC West Coast başkanı Don Ohlmeyer izleyicilerin onu bir "sürtük" olarak göreceğini düşünüyordu.[26] Crane, Kauffman ve Warner Bros. yöneticileriyse onlarla aynı fikirde değildi ve senaryonun olduğu gibi kalması için provaları izleyen diğer kişilerle de bu konuyu konuştu.[26][27] Diğer izleyicilerin de onlarla aynı fikirde olmasına rağmen kanala bunu kabul ettiremediler ve senaryoya Monica'nın Paul'ü önemsediğine, ona değer verdiğine dair demeçler eklemek zorunda kaldılar. Bunun dışında NBC kanalın yayın protokollerine uygun olmadığını öne sürerek Monica'ya iktidarsız olduğundan bahseden Paul'ün ereksiyon olduğu sahnenin kaldırılmasını istedi. Crane ve Kauffman sahneyi yeniden yazdı ve yeni versiyonun sahneyi daha "akıllıca ve ince düşünülmüş" gösterdiğini fark etti. Kanal ve senaristler arasında birkaç anlaşmazlık daha yaşandı. NBC bölümdeki üç ana hikâyeden ikisinin alt konu olarak işlenmesini istedi fakat senaristler katı bir duruşla bölümde üç hikâyenin de eşit derecede işlenmesinde ısrar etti. Kanalın çıkarmak istemesine rağmen "Mr. Potato Head" ile ilgili repliğin de senaryoda kalmasını sağladılar. Senaryonun düzenlemeleri 3 Mayıs'ta bitti.[27]

Bölüm 4 Mayıs'ta Warner Bros.'un Burbank, Kaliforniya'daki stüdyolarında çekildi.[27][28] Toplam sekiz saat süren çekimler (Bunun iki saatinde dört kamera aynı anda çekim yaptı.) Bright'ın denetimde montajlanıp 22 dakikaya indirildi.[27] Bright bölümü 10 Mayıs'ta yeni dönem yayın takviminin açıklanmasından 72 saat önce NBC'ye teslim etti. NBC Bright'tan birkaç düzenleme daha yapmasını istedi ve 11 Mayıs'ta bölüm tekrar kanala sunuldu. 12 Mayıs'ta NBC, bölümü odak grubuna izletti ve olumlu ama istediği kadar net olmayan reaksiyonlar aldı.[29] Kanal, 13 Mayıs'ta yeni dönem yayın takvimini açıkladı ve Friends'in ilk sezonu için 12 bölüm sipariş etti. Crane ve Kauffman hemen dizide çalışmak isteyen senarist ajanslarından telefonlar almaya başladı.[29][30]

Tepkiler

Bölüm, 22 Eylül 1994'te 20.30-21.00 (EST) saatleri arasında NBC'de yayımlandı.[28] Nielsen reytinglerinde 14,7/23 alarak ve yaklaşık 22 milyon kişi tarafından izlenerek haftanın en çok izlenen 15. televizyon programı oldu.[3][31]

David Schwimmer'ın bölümdeki oyunculuk performansından övgüyle söz edilmiştir.

Eleştirmenler diziyi Seinfeld ve Ellen'a benzetti; The Plain Dealer'dan Tom Feran "Seinfeld'ın tarzında ama ondan daha başarısız ve net değil" diye yazarken[32] Houston Chronicle'dan Ann Hodges da "Yeni Seinfeld özentisi fakat asla onun kadar komik olamayacak. Hatta Seinfeld'ın eski kadar komik olmayan şu anki halinden bile." yorumunda bulundu.[33] Hodges dizideki sosyal çevreyi "boğucu şekilde sıkıcı" buldu.[33] Pittsburgh Post-Gazette'den Robert Bianco bölümdeki "sürekli gerçek hayatta duyulması pek mümkün olmayan karikatür ayarındaki şakaların insanı sıktığını" yazdı ve neden bu altı karakterin romantik ilişkileri hakkında konuşacak bu kadar boş zamanı olduğunu sordu.[34] Dizinin sonraki iki bölümünü de izleyen Los Angeles Daily News'ten Ray Richmond, kadroyu iyi bir kimya yakalamış, sempatik genç bir grup olarak nitelendirdi. Ayrıca Friends'i "yeni sezonun en parlak komedilerinden biri" olarak görürken ilk bölümün diziye "çok zayıf" kaldığı yazdı.[35] Austin American-Statesman'dan Diane Holloway "Bir adamın rüyasında penisinin telefona dönüştüğünü görmesinin nesi sofistike?" diye yazarak "sofistike komedi" olarak lanse edilen Friends'in bu özelliğine dair iğneleme yaptı. Bölümün gerçekten komik bulduğu pek çok sahnesi olduğunu da söyleyen Holloway, Monica'ın Paul'un kendi hakkında yalan söylediğini öğrendiği kısmı bölümün en az komik sahnesi seçti.[36] The San Diego Union-Tribune'den Robert P. Laurence hakkında "[Bölümde] Çok şey oluyor ama siz yine de sanki Friends'i daha önceden izlemiş gibi hissediyorsunuz." yazdığı dizi için "Seinfeld Artı 2 ya da Ellen Artı 5" diyerek adı geçen dizilerden daha iyi olduğuna vurgu yaptı.[37] Chicago Sun-Times'tan Ginny Holbert bölüme üç yıldız verdi ve "Akıllıca bir dizi [...] başrollerde sizin arkadaşlarınızdan daha iyi görünümlü ve komik, çekici bir grup oyuncu var" yazdı fakat Joey ve Rachel'ın karakterlerinin geliştirilmemiş bulduğunu belirtti.[38]

Los Angeles Times Friends'in "çok net yeni sezonun en iyi komedi dizisi" olduğunu yazdı.[39] Variety'den Tony Scott konuyu beğendiğini ama Dream On'un senaristlerinin yazdığı diyalogların daha akıcı olması gerektiğini belirtti. Scott, Monica'nın hikâyesinin önüne gelen her kişiyle birlikte olmayı normalleştirdiğini ve bunun genç izleyicilere kötü bir örnek olduğundan endişe ettiğini yazdı. Son olarak, Cox ve Schwimmer'ı kadrodaki en iyi oyuncular olarak seçti.[28] Robert Bianco, Schwimmer'ın oyunculuğu çok beğendi. Kadrodaki kadın oyunculardan da övgüyle bahsetse de Perry'nin Chandler rolünün "tanımlanmamış" olduğunu, LeBlanc'in ise "daha ilk iki denemesinde bile sıkmaya başlayan rutin aptal zampara tavırlara fazla güvendiğini" düşünüyordu.[34] Entertainment Weekly bölüme B+ verdi ve "22 dakikanın ardından bu altı insanın inandırıcı gözüken bir dostluk kurduğunu" belirtti. Ross'un "'Billy, kahraman olma'[d] sözü sizin için bir anlam ifade etmiyor mu?" repliğini bölümün en iyisi seçti.[40] Friends Like Us: The Unofficial Guide to Friends kitabının yazarları bölümü dizi için "iyi ve ayakları yere sağlam basan bir başlangıç" olarak görse de "oyuncuların (özellikle Perry ve Schwimmer'ın) çok kasıntı durduğunu" düşünüyordu.[41] Schwimmer, Ross'un üzerinden gelişen fiziksel şakaları, özellikle Ross, Rachel'la tokalaşmak için ayağa kalktığında elinde tuttuğu şemsiyenin Rachel'a doğru açılmasını, sevdiği belirtti.[42]

Bölümün televizyondaki ilk tekrarı 21 Eylül 1998'de yayınlandı. Bölüme daha önceden silinmiş birkaç sahne eklendi ve süresi 37 dakikaya çıktı. Bölümün tekrarı 5,8/10 reyting alarak Friends'i Home Improvement ve Seinfeld'ın ardından yayınlandığı dönemde tekrar bölümü en çok reyting alan üçüncü durum komedisi yaptı.[43]

Dipnotlar

A. ^ Bu yedi sayfalık taslağın adı Insomnia Cafe'ydi.[3] Proje için ilk olarak Friends Like Us düşünülmüştü fakat o dönemde These Friends of Mine adında bir dizi olduğundan onunla karışmaması için ismi Six of One'a çevrildi.[27] En sonunda Friends adında karar kılındı.[29] Pilot bölümün alternatif isimleri "The One Where Monica Gets a Roommate", "The One Where It All Began" ve "The First One"dır.[25]
B. ^ "The One with Two Parts, Part 1" adlı bölümde Ursula, Phoebe'nin ikiz kardeşi olarak diziye dahil edildi.[44]
C. ^ "The One with the Dozen Lasagnas" bölümünde, Mann, Phoebe'nin masör çalışma arkadaşı Jasmine rolünde görünür. Bazı kaynaklar oyuncunun pilot bölümde de Jasmine'i oynadığını söylese de jenerikte adı Jasmine olarak değil yalnızca garson olarak geçer.[25]
D. ^ Bu söz Paper Lace grubunun "Billy Don't Be a Hero" adlı şarkısına bir göndermedir.

Kaynakça

Videolar
  • Hacopian, Christina (yapımcı) (2004). Friends: Final Thoughts [DVD]. New Wave Entertainment DVD and Warner Home Entertainment.
  • King, Larry (host) (10 Mart 1997). Larry King Live [Television broadcast]. CNN.
Kitaplar
Özel
  1. ^ a b c d e Kolbert, Elizabeth (8 Mart 1994). "Birth of a TV Show: A Drama All Its Own". The New York Times: s. C15. 12 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2016. 
  2. ^ Wild 2004, s. 206.
  3. ^ a b c d Lauer, Matt (4 Mayıs 2005). "Friends creators share show's beginnings". Dateline NBC (MSNBC Interactive). 12 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2008. 
  4. ^ Wild 2004, s. 215.
  5. ^ Stallings, Penny (2000). The Ultimate Friends Companion (İngilizce). Londra: Channel 4 Books. ss. 102-103. ISBN 0752272314. 
  6. ^ a b c d e f {Kolbert, Elizabeth (6 Nisan 1994). "Finding the Absolutely Perfect Actor: The High-Stress Business of Casting". The New York Times: s. C13. 12 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ a b c d Wild 2004, s. 209.
  8. ^ Wild 2004, s. 177.
  9. ^ McLean, Gareth (9 Haziran 2003). "Whatever you Will". The Guardian: s. 16 (G2 bölümü). 15 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2016. 
  10. ^ Cox Arquette, Courteney, Friends: Final Thoughts
  11. ^ Wild 2004, s. 53.
  12. ^ Brownfield, Paul; Dana Calvo (8 Mayıs 2002). "Nervous Time for the TV Set". Los Angeles Times. 11 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2016. 
  13. ^ Aniston, Jennifer, Larry King Live
  14. ^ Buchanan, Kyle (7 Ağustos 2013). "The Four TV Shows Jennifer Aniston Was on Before Friends". Vulture.com. 4 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2013. 
  15. ^ a b Bright, Kevin S., Friends: Final Thoughts
  16. ^ Wild 2004, s. 115.
  17. ^ LeBlanc, Matt, Friends: Final Thoughts
  18. ^ a b Wild 2004, s. 146.
  19. ^ Kauffman, Marta, Friends: Final Thoughts
  20. ^ a b Crane, David, Friends: Final Thoughts
  21. ^ Perry, Matthew, Larry King Live
  22. ^ Ross, Dalton (24 Ekim 2003). "They're Baaack". Entertainment Weekly. 12 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2007. 
  23. ^ Kudrow, Lisa, Friends: Final Thoughts
  24. ^ Staff (6 Mayıs 2004). "Friends' timeline". The Hollywood Reporter. 14 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2016. 
  25. ^ a b c Sangster & Bailey 2000, s. 11.
  26. ^ a b Wild 2004, s. 16.
  27. ^ a b c d e Kolbert, Elizabeth (9 Mayıs 1994). "The Conception and Delivery of a Sitcom: Everyone's a Critic". The New York Times: s. C11. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2016. 
  28. ^ a b c Scott, Tony (22 Eylül 1994). "Friends (Thurs. (22), 8:30-9 p.m., NBC)". Variety. 24 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2016. 
  29. ^ a b c Kolbert, Elizabeth (23 Mayıs 1994). "A Sitcom Is Born: Only Time Will Tell The Road To Prime Time". The New York Times: s. C11. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2016. 
  30. ^ Kolbert, Elizabeth (14 Mayıs 1994). "9 New Shows For NBC-TV In the Fall". The New York Times: s. 149. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2016. 
  31. ^ Carmody, John (26 Eylül 1994). "The TV Column". The Washington Post (İngilizce). 
  32. ^ Feran, Tom (22 Eylül 1994). "New Series Softens Dabney Coleman—A Little". The Plain Dealer (İngilizce). 
  33. ^ a b Hodges, Ann (22 Eylül 1994). "NBC sitcoms make Thursday less funny". Houston Chronicle (İngilizce). 
  34. ^ a b Bianco, Robert (22 Eylül 1994). "Six 'Friends' Sittin' Around, Talking". Pittsburgh Post-Gazette (PG Publishing Co): s. C-1. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2016. 
  35. ^ Richmond, Ray (22 Eylül 1994). "Season Premiere of 'Friends' Leaves Room to Grow". Los Angeles Daily News (İngilizce). 
  36. ^ Holloway, Diane (22 Eylül 1994). "NBC's 6 new 'Friends' are twentysometimes funny". Austin American-Statesman (İngilizce). ss. B14. 
  37. ^ Laurence, Robert P. (22 Eylül 1994). "Two sitcoms: One good, one not". The San Diego Union-Tribune]] (İngilizce). s. 36. 
  38. ^ Holbert, Ginny (22 Eylül 1994). "X Marks Spot For 'Friends' On Thursday". Chicago Sun-Times (İngilizce). s. 43. 
  39. ^ Rosenberg, Howard (22 Eylül 1994). "NBC's Strongest Evening of the Week Has Its Weak Spot". Los Angeles Times: s. F1.
  40. ^ Staff (15 Eylül 2001). "Review: Season 1 (1994-1995)". Entertainment Weekly. 3 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2007. 
  41. ^ Sangster & Bailey 2000, s. 14.
  42. ^ Schwimmer, David, Friends: Final Thoughts
  43. ^ Time Warner (22 Eylül 1998). "Viewers Make Friends in Off-Network Debut". Press release. 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2007. 
  44. ^ "The One with Two Parts, Part 1". Kauffman, Marta; David Crane (senaristler), Michael Lembeck (yönetmen). Friends. NBC. 23 Şubat 1995. No. 16, sezon 1.

Dış bağlantılar