TürkAkım

Türk Akımı
Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya devlet başkanı Vladimir Putin TürkAkım açılış töreninde, 19 Kasım 2018
Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya devlet başkanı Vladimir Putin TürkAkım açılış töreninde, 19 Kasım 2018
Türk Akımı haritası
Yer
ÜlkeRusya
Türkiye
BaşlangıçAnapa, Krasnodar Krai, Rusya yakınında Russkaya kompresör istasyonu
Geçtiği yerKaradeniz
Kıyıköy, Türkiye
BitişLüleburgaz, Kırklareli, Türkiye
Genel bilgi
Türdoğalgaz
PartnerlerGazprom
TaşeronlarAllseas
İnşaat başlama tarihi2017
Teknik bilgi
Uzunluk1.090 km (680 mi)
Maksimum deşarj315×10^9 m3/a (11,1×10^12 cu ft/a)

TürkAkım[1] (resmî duyurudan önceki adıyla Türk Akımı), Rusya'dan başlayıp Karadeniz üzerinden Türkiye'ye aktarılması planlanan doğal gaz boru hattı projesinin adıdır. Projenin önerisi Türkiye'ye yaptığı bir devlet ziyareti sırasında, 1 Aralık 2014 tarihinde Rusya devlet başkanı Vladimir Putin tarafından yapıldı.[2][3] Daha önceden yapılması planlanan "Güney Akım Projesi"nin yerini alan proje 10 Ekim 2016 tarihinde imzalanan Hükümetlerarası Anlaşma ile resmiyet kazanmıştır.[4][5]

Planlama

Boru hattının Anapa yakınlarındaki Russkaya kompresör istasyonundan başlatılması planlanırken, Türkiye'ye nereden giriş yapacağı henüz karara bağlanmamıştır. Hattın Türkiye'deki başlangıç noktasına karar verildiğinde Gazprom'un boru döşeme çalışmalarına hemen başlaması beklenmektedir.[5] Ayrıca iki tane boru döşeme gemisi Karadeniz'de halihazırda beklemektedir.[6]

Boru hattının planlanan tahmini taşıma kapasitesi yılda 31,5 milyar metreküptür.[5] Türkiye'nin bu projeden yılda 15,75 milyar metreküp doğal gaz alması ve geriye kalan 15,75 milyar metreküp gazın Avrupa'ya ihraç edilmesi düşünülmektedir.[4] Ancak, Türk-Yunan sınırından Avrupa'ya aktarılacak doğal gaz hattının bu miktarı taşımak için yeterli kapasite olmadığı yönünde endişeler de vardır.[7] Avrupa Enerji Komisyonu başkanı Maroš Šefčovič ise önerilen boru hattının müşterilerinin taleplerini aştığını belirtmektedir.[8] Sonuç olarak Rusya ile Türkiye arasındaki müzakereler halen tamamlanmış değildir.[9]

Türkiye ve Rusya arasındaki ilk doğrudan doğal gaz boru hattı olan Mavi Akım 2005 yılında devreye girdi. Daha sonra genişletme planı çerçevesinde ismi "Güney Akım" olarak değiştirildi. 2009 yılında Rusya devlet başkanı Putin, Karadeniz'in altından geçerek Samsun'dan Ceyhan'a kadar uzanan ve ayrıca Suriye, Lübnan, İsrail ve Kıbrıs'ı da içeren "Mavi Akım 1" projesini açıkladı.[10]

En az 50 yıl boyunca faaliyet gösterecek şekilde tasarlanan proje için hükûmetler arası anlaşma, dönemin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak ile Rus Enerji Bakanı Aleksandr Novak tarafından 10 Ekim 2016'da imzalanmıştı. Rusya'nın Anapa şehrinden Kıyıköy'e uzanan 930'ar kilometre uzunluğundaki iki deniz hattıyla 142 ve 70 kilometre uzunluğunda iki ayrı kara hattından oluşan TürkAkım Projesi, 31 Aralık 2019 itibarıyla gaz akışına hazır hale getirilmişti. Hattın resmi açılışı ise 8 Ocak 2020'de yapılmıştı. TürkAkım boru hattı üzerinden ilk 1 milyar metreküp doğal gazın sevki, 27 Ocak 2020'de yapılmıştı. Bu gazın yüzde 54'ü Türkiye'ye, yüzde 46'sı Bulgaristan-Türkiye sınırına gönderilmişti. Gazprom'un alt şirketi Gazprom Export'tan 6 Ocak 2022 tarihinde yapılan yazılı açıklamada, Gazprom Export ile BOTAŞ arasında TürkAkım boru hattı üzerinden taşınmak üzere 4 yıl vadeli doğal gaz alım sözleşmesi imzalandığı bildirilmişti. Sözleşme kapsamında TürkAkım doğal gaz boru hattı üzerinden 4 yıl boyunca yıllık 5,75 milyar metreküpe kadar gaz sevkiyatı yapılacak.[11]

Güncel durum

İki hattının her birinde 15,75 milyar metreküp olmak üzere toplam 31,50 milyar metreküp gaz taşıma kapasitesine sahip bulunan TürkAkım'ın ilk hattı Türkiye'ye gaz akışı sağlarken, ikinci hat üzerinden Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ) ve Gazprom'un eşit ortaklığında kurulan TürkAkım Gaz Taşıma AŞ tarafından Avrupa'ya gaz aktarılıyor.[11]

21 ve 28 Haziran 2022 tarihleri arasında akımdan gaz geçisi "Planlanan Yıllık Bakım" nedeni ile durdurulacaktır.[12]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2017. 
  2. ^ "Putin:Russia Cannot Continue South Stream Construction in Current Situation". RIA Novosti. 1 Aralık 2014. 29 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2014. 
  3. ^ "Russia drops South Stream gas pipeline plan". BBC News. 1 Aralık 2014. 1 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2014. 
  4. ^ a b "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Rusya Federasyonu Hükümeti Arasında TürkAkım Gaz Boru Hattı Projesine İlişkin Anlaşmanın Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı (1/788) ve Dışişleri Komisyonu Raporu" (PDF). TBMM. 20 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  5. ^ a b c "Launch date of Turkish Stream not to differ much from South Stream schedule - Gazprom". ITAR-TASS. 16 Ocak 2015. 22 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2015. 
  6. ^ Paul, Amanda (24 Ocak 2015). "Game on for 'Turkish Stream'". Today's Zaman. 25 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2015. 
  7. ^ Panin, Alexander (21 Ocak 2015). "Russia's New Turkish Stream Gas Strategy More Bark Than Bite". The Moscow Times. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2015. 
  8. ^ Panin, Alexander (23 Ocak 2015). "EU Energy Chief Says Russia's Turkish Stream Gas Project Won't Work". The Moscow Times. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2015. 
  9. ^ Reed, Stanley; Arsu, Sebnem (21 Ocak 2015). "Russia Presses Ahead With Plan for Gas Pipeline to Turkey". New York Times. 23 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2015. 
  10. ^ Socor, Vladimir (11 Ağustos 2009). "Gazprom, Turkey Revive and Reconfigure Blue Stream Two". Eurasia Daily Monitor. Jamestown Vakfı. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2009. 
  11. ^ a b "TürkAkım üzerinden 2 yılda Türkiye ve Avrupa'ya 34,8 milyar metreküp gaz taşındı". Anadolu Ajansı. 7 Ocak 2022. 7 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2022. 
  12. ^ VeryansınTv (18 Haziran 2022). "TürkAkım'da gaz sevkiyatı durdurulacak". VeryansınTV. 18 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2022.