Sakız Adası

Sakız Adası
Χίος
Hios
Harita
Coğrafya
Koordinatlar38°24′K 26°01′D / 38.400°K 26.017°D / 38.400; 26.017
DeniziEge Denizi
İklimAkdeniz iklimi
Yüzölçümü&0000000000000904.000000904 km2
Siyasi
Adadaki ülke(ler)
Demografi
Nüfus&0000000000053817.00000053.817
Nüfus yoğunluğu59,532 kişi/km2

Sakız Adası (YunancaΧίος, romanizeHios), Yunanistan'ın Ege Denizi'nde yer alan bir adasıdır. Ülkenin Kuzey Ege bölgesine bağlı olan ada, Türkiye'den Sakız Boğazı ile ayrılır. Sakız ağaçları ve bu ağaçlardan elde edilen damla sakızı ile ünlüdür. Turistik yerleri arasında Orta Çağ köyleri ve 11. yüzyıldan kalma Nea Moni Manastırı bulunmaktadır.

Bu adayı ve yakınındaki birkaç küçük adayı içeren bölgesel birimin ve adanın en büyük yerleşimi ve idari bölgenin merkezi olan şehrin ismi de Sakız'dır. Şehir için Hora adı da kullanılır. 1822'den önce ada nüfusu 43.000 ila 110.000 arasında tahmin ediliyordu.

Tarihçe

Ceneviz dönemi

1346'da Sakız Adası ve hemen yakınındaki Foça limanı, Cenevizlilere ait bir maona tarafından yönetilmekteydi. Maona, kısa sürede Sakız'da yerleşimci olan Giustiniani ailesine satılmış, onlar da adayı Osmanlı'nın fethine dek yönetmişti.[1]

Osmanlı dönemi

Ağustos 1910 tarihli Resimli Kitab dergisinde Sakız Adası İttihat Kulübü Mensupları

Sakız Adası, Osmanlı egemenliğine girdiği 1566 yılından, Yunanistan'ın eline geçtiği 1913 yılına dek yaklaşık 347 yıl Osmanlı Devleti egemenliğinde kalmıştır.[2]

Fatih Sultan Mehmed dönemimden başlayarak Osmanılara vergi vermeleri nedeniyle Cenovalıların yönetimde bağımsızlığını korumuştur. Kanuni Sultan Süleyman'ın vefatından çok kısa bir süre önce, 15 Nisan 1566'da Kaptan-ı derya Piyale Paşa tarafından fethedilmiştir.[2]

Evliya Çelebi, Sakız adasının fethedilme sebebini şöyle anlatmıştır: “Ceneviz kâfirleri Osmanlı ile görünürde dost idi. Ama gizlice gelen geçen tüccar, hacı ve yolcu gemilerini alıp insanları zincire bağlı esir ettikleri Cem haşmetli padişahın kulağına gidince Sakız Adası’nın fethini Piyale Paşa’ya emreder. O da 300 parça kadırga ile her sene deniz üstünde avlanmak için gezdiği gibi gezerek, düşmanlara tavşan uykusu vererek bir gün alışkanlığı üzere Sakız Adası’nın 18 mil doğusu karşısında, daha önce özellikleri yazılan Hoşâbâd, yani Çeşme Kalesi limanında 300 parça yelkenle demir atıp yattı.

Beri Sakız’dan kâfirler donanma-yı hümâyûnun alışkanlıkları üzere gelip yattıklarını görünce Sakız’dan tüm kâfir ileri gelenleri ve balyoz prenslerinin seçkinleri firkate firkate hediyelerini alıp tüm kâfirin söz sahipleri töreleri üzere Piyale Paşa’ya gelip baştardada buluştular. Tüm hediyelerini arz edip bağlılıklarını sunup yere kapanıp baş eğerek serdarın ayaklarını öpüp nice konuşmalardan sonra hemen Piyale Paşa, “Bak-a, kefereler! Niçin barışta görünüp perde arkasından bu kadar kalleşlik edip hacılarımızın ve tüccarımız gemilerini alıp bu kadar insanı esir edip yol kesicilik edersiz? İmdi padişahımızın muradı sizden bu kaleyi cebren ve kahren pazu kuvvetiyle ele geçirmek murat edinmişlerdir. İmdi size canınız gerek ise bu an bu kaleyi bize teslim edesiz. Yohsa bu saat cümlenizi kılıçtan geçiririm” dediğinde onlar da, “Her bir parçamızı kulağımız kadar etsen bu adanın bir taşma bin baş verip bu kaleyi vermeziz. No no” diye inat edip saçlarını yoldular.

Derhâl tüm kâfirleri baştardada bağlayıp orsa flandra dikip bir haber topu atıp salpa demir deyip Osmanlı davullarına darbeler vurulup çeng-i harbîler çalınıp avanti Sakız deyip limandan uzak yerde demir atıldı. Derhâl derya gibi askeri silâhlarıyla birlikte diğer mühimmatları taşra dökmeye başladılar. Kalede olan kâfirlere ağalarından bir elçi gönderip, “Hepinizi kılıç yemi ederim. Ve bizde esir olan önderlerinizi de bu an katlederim. Elbette kaleyi padişahıma teslim edip yine bu adada sakin olasız” diye haber varınca içinde olan kötü renkli Frenk’in cenge iktidarları olmayıp bildiler ki bu gelişten kurtuluş yoktur ve akıllı, iş görmüş önderleri Kaptan Paşa’da mahpustur.

Sonunda kalede olan kâfirler aman isteyip bir yere toplanıp danıştılar ki, “Sulh ile kaleyi verelim ve çoluk çocuğumuzu malımızı manalımızı kurtaralım. Yine bu adada kalalım ve kale içindeki kiliselerimiz kadar taşra varoşta kilise yapalım, bağ, bahçe ve haneler yapalım. Adam başına her sene birer altın haraç verelim ve ruhbanlarımızı Muhammed şeriatı üzere haraçtan muaf edelim” diye 120 madde üzere danışmalarını bir yere koyup Piyale Paşa'ya rica mektupları ile arzların arz eylediler. Ricaları kabul olunup şartlar imzalanıp hamd olsun savaş edilmeden İslâm askerinin heybeti korkusundan kale fethedildi. Bütün yere gelesi kâfirler götürebilecekleri kadar eşyaları yüklenip kaleden küçük büyük 73 bin kâfir değerli metaları ile kaleden çıkıp taşra varoşta yeni bir sığınak kurdular.

Diğer eşyalarını devlet tarafından kale içinde zapt edip İslâm ordusu ile kale içi dolup ganimet mallarına boğuldu. Kalenin burçlarında fetih ezanları okundu. Hamd olsun cenksiz cidalsiz kale fethedilip diğer İslâm beldelerine eklendiğinin tarihidir kim yazıldı:

Ehl-i küfrün Sakız’ın çekdi Piyale Paşa. Sene 973 [3]

1681'de bir Fransız filonun saldırısına uğrayan kent büyük hasar gördü. Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları'nın bir parçası olan Mora Savaşı'nda (1684-1699) Venediklilerin eline geçti (1694). Sonrasında Mezomorta Hüseyin Paşa, Koyun Adaları Muharbesi'nde Venediklileri yenilgiye uğratınca ada, yeniden Osmanlı topraklarına katıldı (1695).[2]

Ada, Yunan İsyanı sırasında da zarar gördü. 1822'de adaya çıkan Sisamlı milisler, kaleye sığınan Türkleri kuşattılar. Kaptan-ı derya Nasuhzade Ali Paşa komutasındaki donanmanın müdahalesi sonucu katliam yaşandı ve Sisamlı milisler adadan çıkarıldı. Balkan Savaşları sırasında Yunan deniz kuvvetleri tarafından işgal edildi ve 1913'te Londra Konferansı ve Antlaşması ile Yunanistan'a bırakıldı.[2]

Bağımsız Yunanistan'da

Sakız Adası, Birinci Balkan Savaşı'ndan (1912) sonra bağımsız Yunanistan'ın geri kalanına katıldı. Yunan Donanması Kasım 1912'de Sakız Adası'na çıktı ve bir aydan fazla süren çatışmaların ardından adanın kontrolünü ele geçirdi. Osmanlı İmparatorluğu, Londra Antlaşması'nı (1913) imzalayarak Yunanistan'ın Sakız Adası ve diğer Ege adalarını ilhakını tanıdı.

Yunanistan resmi olarak tarafsız olmasına rağmen ada, 17 Şubat 1916'da I. Dünya Savaşı sırasında İngilizler tarafından işgal edilmiştir. Bunun nedeni adanın Osmanlı Devleti'ne ve özellikle İzmir şehrine yakınlığı olabilir.[4]

Aynı zamanda, 1919-1922 Yunan-Türk Savaşı'ndan sonra gelen Yunan mültecilerin Kastro'ya (daha önce bir Türk mahallesi) ve Sakız Adası kasabasının güneyinde aceleyle inşa edilen yeni yerleşim yerlerine yerleşmesiyle meydana gelen nüfus mübadelesinden de etkilendi.

Yakın tarih

Ada, Yunan İç Savaşı sırasında komşuyu komşuya karşı kışkırtan bazı yerel şiddet olaylarına tanık oldu. Bu durum, son komünist savaşçı grubunun Kampos'un meyve bahçelerinde mahsur kalması ve öldürülmesi ve cesetlerinin bir kamyonun arkasında ana kasabaya götürülmesiyle sona erdi. Mart 1948'de ada, Sakız Adası kenti yakınlarındaki askeri kışlalarda barındırılan kadın siyasi tutuklular (komünistler veya gerilla akrabaları) ve çocukları için bir toplama kampı olarak kullanıldı. Kampın kapatıldığı ve kamp sakinlerinin Trikeri'ye taşındığı Mart 1949'a kadar 1.300 kadar kadın ve 50 çocuk sıkışık ve aşağılayıcı koşullarda barındırıldı.[5]

Sakız üretimi, Ağustos 2012'de adanın güney yarısını kasıp kavuran ve bazı sakız bahçelerini yok eden Sakız Adası orman yangını nedeniyle tehdit altındaydı.

Sakız Adası, 2015 yılı itibarıyla Türkiye'den AB'ye giren mülteci ve sığınmacıların geçiş noktası haline gelmişti. Chalkeio köyü yakınındaki VIAL'de bir kabul ve kimlik tespit merkezi oluşturuldu, ancak 2021'de Yunan hükûmeti Pantoukios köyü yakınlarındaki Akra Pachy'de daha izole bir yerde yeni bir kapalı kabul merkezinin inşa edileceğini duyurdu.[6]

İdari bölümler

Sakız belediyesi 2011 yerel yönetim reformu ile sekiz eski belediyenin birleştirilmesiyle kurulmuştur.[7] Birleştirilen belediyeler belediye birimlerine dönüştürülmüştür.

Ulaşım

Yunanistan'ın diğer yerlerinden adaya ulaşım deniz ve havayoluyla sağlanmaktadır. Adanın karşısında yer alan Çeşme'ye feribot seferleri mevcuttur.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ Vito Antonio Vitale, Maona 4 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Enciclopedia Italiana, vol. 22, Roma, Istituto dell'Enciclopedia Italiana, 1934. (İtalyanca)
  2. ^ a b c d Özkan, Abdullah. "Sakız Adası." Osmanlı'nın İzinde, İmparatorluğun Üç Kıtadaki İzleri. İstanbul: Boyut Yayıncılık, s. 244,245.
  3. ^ Evliyâ Çelebi (2011). Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, (Haz. S. A. Kahraman), 9. Kitap, 1. Cilt, s 125, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
  4. ^ "First World War.com – On This Day – 17 February 1916". www.firstworldwar.com. 20 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2016. 
  5. ^ Becoming a Subject: Political Prisoners During the Greek Civil War: Polymeris Voglis, Published 2002Berghahn Books 157181308X
  6. ^ "Χίος : Νέα προσφυγική δομή στο νησί ανακοίνωσε το υπ. Μετανάστευσης". 28 Ocak 2021. 28 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ Kallikratis law 12 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yunanistan İçişleri Bakanlığı (Yunanca)

Read other articles:

الدوري الإنجليزي الممتاز الموسم 2002–03 البلد  إنجلترا ويلز المنظم الاتحاد الإنجليزي لكرة القدم  النسخة 104  عدد الفرق 20   الفترة 17 أغسطس 2002 – 11 مايو 2003 الفائز مانشستر يونايتد(اللقب الخامس عشر)(اللقب الثامن بعد المُسمى الجديد) الوصيف أرسنال الفرق الهابطة سندرلاند...

 

Untuk orang lain dengan nama yang sama, lihat Abigail Adams (disambiguasi). Abigail AdamsLukisan oleh Gilbert Stuart, sekitar tahun 1800-1815 Ibu Negara Amerika SerikatMasa jabatan4 Maret 1797 – 4 Maret 1801PresidenJohn Adams PendahuluMartha WashingtonPenggantiMartha Jefferson Randolph (pelaksana tugas)Istri Wakil Presiden Amerika SerikatMasa jabatan21 April 1789 – 4 Maret 1797Wakil PresidenJohn Adams PendahuluTidak ada, posisi batuPenggantiAnn Gerry (1813) Informasi pri...

 

العلاقات الكويتية الناميبية الكويت ناميبيا   الكويت   ناميبيا تعديل مصدري - تعديل   العلاقات الكويتية الناميبية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين الكويت وناميبيا.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولتين: وجه المقارن...

Haranggaol HorisonKecamatanKantor Kecamatan Haranggaol HorisonPeta lokasi Kecamatan Haranggaol HorisonNegara IndonesiaProvinsiSumatera UtaraKabupatenSimalungunPemerintahan • Camat-Populasi • Total- jiwaKode Kemendagri12.08.15 Kode BPS1209021 Luas- km²Desa/kelurahan4 desa 1 kelurahan Haranggaol Horison adalah salah satu kecamatan di Kabupaten Simalungun, Sumatera Utara, Indonesia. Kota ini berjarak sekitar 120 km atau sekitar 3 jam perjalan mobil dari Medan, ...

 

Rose Zang NgueleBiographieNaissance 12 mai 1947YaoundéDécès 24 juillet 2023 (à 76 ans)Hôpital Général de YaoundéNationalité camerounaiseActivité Femme politiquemodifier - modifier le code - modifier Wikidata Rose Zang Nguele née Abada Essomba Rose le 12 mai 1947 à Yaoundé et morte le 24 juillet 2023[1] est une femme politique camerounaise. Elle est ministre des Affaires sociales du Cameroun de 1984 à 1988 et députée à l'Assemblée nationale de 1992 à 1997. Biographie Je...

 

Release with one to three tracks SPs redirects here. For other uses, see SP and SPS. This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Single music – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (October 2023) (Learn how and when to remove this template message) An 80 mm CD single from Japan. In music, a s...

Abdelkader Bensalahعبد القـادر بن صالحAbdelkader Bensalah pada tahun 2019 Penjabat Kepala Negara AljazairMasa jabatan9 April – 19 Desember 2019Perdana MenteriNoureddine BedouiPendahuluAbdelaziz Bouteflika (Presiden)PenggantiAbdelmadjid Tebboune (Presiden)Presiden Dewan NegaraMasa jabatan2 Juli 2002 – 9 April 2019PendahuluBachir BoumazaPenggantiSalah Goudjil (Penjabat)Presiden Majelis Rakyat NasionalMasa jabatan14 Juni 1997 – 10 Juni 2002Pendahu...

 

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (مارس 2019) سير  ماكس بينغهام (بالإنجليزية: Max Bingham)‏  مناصب عضو مجلس نواب تسمانيا   عضو خلال الفترة10 مايو 1969  – 13 يونيو 1984  الدائرة الإنتخابية دنيسون  [لغ�...

 

Métis fur trader and community leader Agatha BiddleBorn1797 Died1873  (aged 75–76)Mackinac Island OccupationFur trader, community organizer, philanthropist AwardsMichigan Women's Hall of Fame (2018)  Agatha de LaVigne Biddle (1797–1873) was a woman of Odawa and French heritage, who primarily identified with her Odawa kin.[1] She resided on Mackinac Island during the fur trade era and after.[1] She acted as a partner with her husband in running...

ParamoreAlbum studio karya ParamoreDirilis05 April 2013 (2013-04-05)DirekamApril – November 2012Genre Alternative rock pop-punk power pop pop rock new wave synth-pop Durasi63:47Label Fueled by Ramen Atlantic Produser Justin Meldal-Johnsen Taylor York Kronologi Paramore Singles Club(2011) Paramore(2013) The Holiday Sessions(2013) Singel dalam album Paramore NowDirilis: 22 Januari 2013 Still Into YouDirilis: 14 Maret 2013 DaydreamingDirilis: 2 Desember 2013 Ain't It FunDirilis: 4 Feb...

 

السحلولية  - منطقة سكنية -  تقسيم إداري البلد الأردن  المحافظة محافظة البلقاء لواء لواء عين الباشا قضاء قضاء عين الباشا السكان التعداد السكاني 944 نسمة (إحصاء 2015)   • الذكور 487   • الإناث 457   • عدد الأسر 191 معلومات أخرى التوقيت ت ع م+02:00  تعديل مصدري - تعدي�...

 

Bagian dari seri tentangGereja MetodisJohn Wesley Latar belakang Sejarah Anglikanisme Arminianisme Kebangunan Besar Pertama Moravianisme Nonkonformisme Pietisme Teologi Wesleyan DoktrinStandar doktrinal Alkitab Perjanjian Lama Perjanjian Baru Kredo Pengakuan Iman Nicea Pengakuan Iman Rasuli Pasal-Pasal Agama Khotbah pada Beberapa Kesempatan Catatan Penjelasan Atas Perjanjian Baru Kepercayaan dan praktik yang khas Jaminan iman Preservasi orang-orang kudus yang bersyarat Imamat am orang percaya...

Christian missions in China China Inland Mission missionaries in native dress In the early 19th century, Western colonial expansion occurred at the same time as an evangelical revival – the Second Great Awakening – throughout the English-speaking world, leading to more overseas missionary activity. The nineteenth century became known as the Great Century of modern religious missions. Beginning with the English missionary Robert Morrison in 1807, thousands of Protestant men, their wives an...

 

Continental Army regiment For the Civil War and Spanish–American War units, see 1st Rhode Island Infantry. Varnum's Regiment9th Continental Infantry Regiment1st Rhode Island RegimentRhode Island RegimentRhode Island BattalionA 1781 watercolor of a black infantryman of the 1st Rhode Island Regiment of the Continental Army at the Yorktown Campaign. The 1st Rhode Island was one of the few Continental Army regiments with many black soldiers.Active1775–1783Country United States of America...

 

Soccer club in Portland, Oregon, United States For other uses, see Portland Timbers (disambiguation). Soccer clubPortland TimbersFoundedMarch 20, 2009; 15 years ago (2009-03-20)[nb 1]StadiumProvidence ParkCapacity25,218OwnerPeregrine Sports, LLCCEOHeather DavisHead coachPhil NevilleLeagueMajor League Soccer2023Western Conference: 10thOverall: 18thPlayoffs: Did not qualifyWebsiteClub website Home colors Away colors Current season The Portland Timbers are an American p...

Alemania Democrática6.º lugar Oficial Alternativo Asociación DFV Confederación UEFA Participación 1.ª Mejor resultado 2.ª ronda: 1974 Ranking histórico 49.º lugar Ranking FIFA ¿?º lugar Entrenador Georg Buschner Titulares de Alemania Democrática ante Australia. Partido de la segunda ronda entre Alemania Democrática y Argentina. Alemania Democrática fue una de las 16 selecciones participantes en la Copa Mundial de Fútbol de Alemania 1974, la que es su primera participación en ...

 

Agostino ScillaBiographieNaissance 10 août 1629 ou 10 août 1639MessineDécès 31 mai 1700RomePseudonyme ScoloritoActivités Peintre, dessinateur, poète, artiste, philosophe, numismate, écrivain, paléontologueFratrie Saverio Scilla (d)Autres informationsMembre de Accademia della Fucina (d)Accademia di San LucaMouvement Art postalMaîtres Andrea Sacchi, Antonio Barbalungamodifier - modifier le code - modifier Wikidata Abacuc porta pane a Daniele, fresque dans la Cathédrale de Syracuse. Ag...

 

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Chios expedition – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (March 2015) (Learn how and when to remove this message)This article includes a list of references, related reading, or external links, but its sources remain unclear because it lacks inline citatio...

In preparation for the next Romanian parliamentary election, which will take place no later than March 2025 (and most likely during late 2024), various polling companies and organisations from Romania have already (more specifically since December 2020 onwards) been carrying out a series of opinion polling to gauge and keep track of the voting intention among the overall electorate. The results of all these opinion polls are showcased in the yearly tables below in this Wikipedia article. The...

 

Historic site in British Columbia, CanadaFort Steele, British ColumbiaCommercial buildings, Fort Steele, 2006LocationEast Kootenay, British Columbia, CanadaFounded1864Governing bodyFriends of Fort Steele Society (non-profit), Heritage Branch, Province of British ColumbiaWebsitewww.fortsteele.ca Invalid designation Fort Steele is a heritage site in the East Kootenay region of southeastern British Columbia. This visitor attraction lies on the east shore of the Kootenay River between the mouths...