Sakızlı Ohannes Paşa (1836-1912), Ermeni kökenli Osmanlı paşası, ekonomist ve öğretmen.

Osmanlı İmparatorluğu'nda iktisadi liberalizm fikrini savunmuştur ve bu açıdan ilk Osmanlı liberallerinden sayılmaktadır. Milletlerin Zenginleşmesi Bilimin Kaynakları ("Mebad-i İlmi Serveti Milel") adlı ders kitabı Osmanlı'da ilk klasik iktisat kitabı olarak görüldü. Paşa iktisadi kalkınma için mülkiyet hakkı, bireysel ve ekonomiksel özgürlüğe dayanan rekabetçi bir ortamı gerekli görüyordu. Bu noktada ekonomik devlet hamilliğine karşı çıkıyordu.^[1]

Mikail Portakal Paşa 1897 yılında hayatını kaybedince Hazine-i Hassa Nazırlığı görevinine getirildi. Maliye Mektebi'nde İlm-i Servet şeklinde anılan iktisat derslerini verdi. Liberal düşünceleri ile Jön Türkleri etikiledi. Demiryolu ve demiryolu yapım çalışmalarının özel sektörce yapılması fikrine sahipti. Sosyalizm düşüncesine karşıydı. Mekteb-i Fünun-ı Nefise-i Şahane’de estetik üzerine verdiği derslerin notlarını toplayarak Fünun-u Nefise Tarih-i Medhali ("Güzel Sanatlar Tarihine Giriş") adlı eseri yayımladı. Ekim 1908’e kadar Hazine-i Hassa Nazırlığı’na devam etti. Sonrasında kendi isteğiyle emekliye ayrılarak filoloji ve sözlük çalışmalarına ağırlık verdi.^[2]