Toutatis asteroidi, Dünya'ya yakın potansiyel olarak tehlikeli bir asteroit olarak listelenmiş, fakat Dünya için acil bir tehdit oluşturmamaktadır. (GDSCC tarafından 1996'da elde edilen radar görüntüsü.)
Potansiyel olarak tehlikeli cisim (İngilizce: Potentially Hazardous Object veya PHO), Dünya'ya yakın geçişler yapabilen bir yörüngeye sahip olan ve çarpma durumunda önemli ve yaygın hasara yol açabilecek büyüklükteki bir asteroit veya kuyruklu yıldızdır.[1] Genellikle Dünya ile minimum yörünge kesişme mesafesi 0,05 astronomik birimden (19,5 ay mesafesi) az ve mutlak büyüklüğü 22 veya daha büyük olan cisimler olarak tanımlanırlar ki bu da yaklaşık 140 metreden büyük bir boyuta denk gelir.[2] Bilinen potansiyel olarak tehlikeli cisimlerin %99'undan fazlası, önümüzdeki 100 yıl içinde Dünya için bir tehdit oluşturmamaktadır.[3] Eylül 2022 itibarıyla, Sentry Risk Tablosu'nda listelenen bilinen potansiyel olarak tehlikeli cisimlerden yalnızca 17'si önümüzdeki yüz yıl için potansiyel tehdit olarak dışlanamaz.[4] Bununla birlikte yüzlerce, hatta binlerce yıl boyunca bazı "potansiyel olarak tehlikeli" asteroitlerin yörüngeleri bu adlandırmayı hak edecek bir şekilde evrilebilir.
Bu cisimlerin pek çoğu potansiyel olarak tehlikeli asteroitler (PHA) ve bazıları da kuyruklu yıldızlardır. Kasım 2022 itibarıyla, 2.304 bilinen PHA (toplam Dünya'ya yakın cisimlerin yaklaşık %8'i) vardır ve bunlardan 153'ünün çapının bir kilometreden büyük olduğu tahmin edilmektedir.[5][6][a] Keşfedilen PHA'ların çoğu Apollo asteroitleridir (1.965) ve daha az bir kısmı Aten asteroitleri grubuna aittir (185).[7][8]
Bir potansiyel olarak tehlikeli cismin yörüngesi makul derecede iyi belirlenmişse, önümüzdeki 100 yıl veya daha uzun bir süre boyunca Dünya için tehdit oluşturmayacağı beklenebilir. Önümüzdeki 100 yıl içinde Dünya'ya çarpma tehlikesi bulunan potansiyel olarak tehlikeli asteroitler, Sentry Risk Tablosu'nda listelenmiştir. Eylül 2022 itibarıyla, sadece 17 potansiyel tehlikeli asteroit Sentry Risk Tablosu'nda yer alır.[4] Potansiyel olarak tehlikeli asteroitlerin pek çoğu, en iyi yörünge modelleri yeterince sınırlandırıldığında yüzlerce yıl boyunca tehlikeli olmaktan çıkarılır, fakat yeni keşiflerin yörüngesel kısıtlamaları yeterince bilinmediği için mekanik modelleri gözlemle daha fazla veri sağlayana kadar farklılık gösterir ya da eksik kalır. Birkaç astronomi araştırmasının ardından 1990'ların sonundan bu yana bilinen PHA sayısı on kat artmıştır.[5]Küçük Gezegen Merkezi'nin web sitesindeki Potansiyel Olarak Tehlikeli Asteroitlerin Listesi de (List of the Potentially Hazardous Asteroids) bu cisimler hakkında ayrıntılı bilgiler yayınlamaktadır.[9]
Mayıs 2021'de NASA astronomları, en son 2021 Gezegen Savunma Konferansı'nda (Planetary Defense Conference) yapılan simülasyon temelli bir çalışmaya dayanarak, potansiyel bir çarpışmayı önlemek için 5 ila 10 yıllık bir hazırlığa ihtiyaç duyulabileceğini bildirmişlerdir.[10][11][12]
Notlar
^Bir cismin hesaplanan ortalama çapı yalnızca kabaca bir tahmindir. Bu tahmin, cismin farklı zamanlarda gözlemlenen ve ölçülen parlaklığından ve yüzeyinin varsayılan, fakat çoğunlukla bilinmeyen yansıtıcılığından çıkarılmaktadır. NASA'nın Asteroid Size Estimator aracı, varsayılan bir geometrik albedoya göre genel bir mutlak büyüklük-çap dönüşümü için kullanılan bir araçtır.
^ab"Sentry Risk Table". 11 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2022. ("Use Unconstrained Settings" tıklayın ve PHA listesi için "H<=22"yi seçin)
