Portus Cale Kontluğu, 9. yüzyılda Reconquista (Yeniden Fetih) döneminde kurulan ve bugünkü Portekiz'in kuzeyini kapsayan, tarihsel ve stratejik öneme sahip bir feodal yönetim birimidir. Bu kontluk, İber Yarımadası'nda Hristiyan Krallıkları'nın Müslüman egemenliğine karşı verdiği mücadele sırasında kilit bir rol oynamış ve Portekiz Krallığı'nın temellerini atmıştır. Portus Cale, bölgenin kuzeybatısında Douro Nehri'nin ağzında yer alan ve günümüz Porto şehri ile çevresini içeren bir bölgeydi.

Portus Cale Kontluğu, bugün Portekiz'in kuzeybatısında bulunan bir bölgeyi kapsayan Orta Çağ Avrupası'nın önemli feodal topraklarından biridir. 9. yüzyılda kurulan bu kontluk, Reconquista (Yeniden Fetih) dönemi boyunca Hristiyan Krallıkları'nın İber Yarımadası'nda Müslüman egemenliğine karşı verdiği mücadelede kritik bir rol oynamıştır. Portus Cale ismi, günümüz Portekiz'inin kökeni olarak kabul edilir; "Portus" Latince'de "liman" anlamına gelirken "Cale" ise eski bir yerleşim adıydı.

Portus Cale Kontluğu, İber Yarımadası'ndaki Vizigot Krallığı'nın çöküşünden ve Müslümanların 711 yılında bölgeye girişinden sonra, Hristiyan güçlerin yeniden topraklarını ele geçirme çabaları kapsamında ortaya çıkmıştır. Kontluk, Portekiz'in kuzeyinde Douro Nehri kıyısındaki Porto ve çevresini kapsıyordu. Başlangıçta, 868 yılında Léon Krallığı'nın bir parçası olan bu bölge, Müslümanlara karşı başarılı bir mücadele sürdüren Vímara Peres adlı bir asilzade tarafından kuruldu. Vímara Peres, Asturias-Léon Kralı II. Alfonso'nun komutasındaki bir generaldi ve Müslümanlardan bu stratejik bölgeyi geri aldı.

Portus Cale, Reconquista'nın erken evrelerinde önemli bir askeri üs haline geldi. Kontluk, batıdaki Atlas Okyanusu'na, doğudaki Galiçya bölgesi'ne ve güneydeki Müslüman topraklarına olan sınırları nedeniyle stratejik bir öneme sahipti.

Portus Cale Kontluğu, başlangıçta Asturias ve Léon Krallıklarına bağlıydı, ancak 12. yüzyılda giderek daha fazla bağımsızlık kazandı. Kontluk, başta Vímara Peres ve onun soyundan gelenlerin yönetiminde kaldı. Daha sonra, Portekiz Kontları olarak bilinen bu soy, bölgeyi yönetmeye devam etti. 1096 yılında Burgonya Dükalığı'ndan Henry, Portekiz Kontu olarak atandı ve böylece yeni bir hanedanlık dönemi başladı. Henry'nin oğlu I. Afonso (Afonso Henriques), Portus Cale'yi bir adım ileriye taşıyarak bağımsız Portekiz Krallığı'nı kurdu ve 1143 yılında kral ilan edildi.

Portus Cale Kontluğu'nun tarihindeki dönüm noktalarından biri, 11. yüzyıl sonlarında başlamış olan Portekiz'in bağımsızlık mücadelesidir. Portus Cale'nin son kontu olan Afonso Henriques, Léon Krallığı'na karşı bir isyan başlatarak 1128 yılında São Mamede Savaşı'nda zafer kazandı. Bu zafer, I. Afonso'nun bölgede giderek daha bağımsız hareket etmesine olanak tanıdı ve nihayet 1143 yılında, Zamora Antlaşması'yla Portekiz'in bağımsızlığını ilan etti. 1179 yılında ise Papa III. Alexander tarafından Portekiz Krallığı resmen tanındı.

Bu gelişmeler, Portus Cale'nin tarihindeki kontluk dönemiyle krallık dönemi arasındaki geçişi işaret eder. Afonso Henriques'in 12. yüzyılda başlattığı bağımsızlık süreci, Portekiz Krallığı'nın kurulmasına yol açarak Portus Cale'nin kontluk olarak sona ermesini ve krallık olarak devam etmesini sağladı.

Portus Cale Kontluğu, günümüz Porto şehrinin etrafındaki bölgede yer alıyordu. Bölgenin coğrafi konumu, deniz ticareti ve tarım açısından önemliydi. Okyanus kıyısında yer alması, ticaret yollarının üzerinde olmasını sağladı ve böylece kontluk, önemli bir ticaret merkezi haline geldi. Bölgenin zengin toprakları, tarımsal üretim için elverişliydi ve özellikle bağcılık ve şarap üretimi önemli bir yer tutuyordu. Ayrıca, denizcilik faaliyetleri ve balıkçılık da ekonominin temel direklerindendi.

Portus Cale Kontluğu'nun Hristiyan kimliği, Reconquista sırasında önemli bir rol oynadı. Hristiyan Kilisesi, bölgede güçlü bir etkiye sahipti ve yerel yönetimde önemli bir faktördü. Kontluğun yönetici sınıfı, bölgedeki Hristiyanlaştırma sürecini hızlandırdı ve Müslüman kültürünün etkilerini büyük ölçüde ortadan kaldırmaya çalıştı. Kiliseler, manastırlar ve diğer dini yapılar bu dönemde inşa edildi ve bu yapılar bölgedeki Hristiyanlığın kök salmasına yardımcı oldu.