Nikiforos Fokas (Yunanca: Νικηφόρος Φωκάς, Nikēphoros Phōkas) (yaklaşık 830 - yaklaşık 896), Bizans İmparatoru I. Basileios döneminde hizmet etmiş bir general.

Nikiforos Fokas Anadolu'da büyük toprakları bulunan ve çok defa mensupları Bizans ordularında askeri komutan olan eski asılları Ermeni olan bir zengin sülalenin üyesiydi. Oğullarından Yaşlı Leo Fokas 919 yılında I. Romanos'a karşı isyan eden bir generaldi ve sonunda gözlerine mil çekilip kör edilmiştir. Diğer oğlu Bardas Fokas, VII. Konstantinos döneminde sarayda yüksek mevkilere yükselmiş ve Küçük Asya'da imparatorluğun sınır bölgelerini savunan Doğu ordularının komutanı olmuştu. Bardas'ın oğlu II. Nikiforos 963 - 969 yılları arası Bizans İmparatorluğu yapmış, diğer oğlu önce generallik sonra ağabeyinin baş vezirliğini yapmıştır.^[1]

Nikiforos Fokas Patrikios ve Domestikos tōn scholōn görevlerine yükselmiştir. 885-886 yıllarında Taranto ve Calabria'nın büyük kısmını almayı başarmıştır. İtalyan Yarımadasındaki başarılar, oradaki Bizans egemenliğinde yeni bir dönem açmıştır.^[2]

Nikiforos, Kapadokya'lı bir yerli olan Phokas'ın oğludur.^[3] I. Basileios'in 870'lerde yaptığı seferlerden birinde, Nikiforos'un babası imparatorun ilgisini çekmiş ve Turma rütbesine getirilmiştir. Aynı zamanda hala gençliğinde olan Nikiforos, imparatorluk buyruğu altına girmiş ve Manglabitler'in muhafız birliklerine atanmıştır.^[3] Nikiforos büyük ihtimalle imparatorun Samosata seferine katılmıştı.^[4]

878'den çok kısa bir süre sonra, Nikiforos protostrator rütbesine yükselmiş ve imparator tarafından kendine bir saray ve Aziz Thecla kilisesinin çevresi bahşedilmiştir.^[4] En sonunda, Araplara karşı "sayısız" ancak belirtilmeyen başarılar elde ettiği Harsianon temasının askeri valisi görevine yükselmiştir.^[3][4]

Nikiforos, Stephen Maxentios Araplar'a karşı başarısız olup, İtalya'nın güneyinde bir generale ihtiyaç duyulana kadar Harsianon temasında görevli olarak çalıştı. Bu olayın 885 yılında yaşadığı tahmin edilmektedir.^[5] Bununla birlikte, Nikephoros'un, arsianon'dan seçilmiş bir birlik müfrezesinin başında, aslen İtalya'ya gönderilmiş olması muhtemeldir. Komuta ettiği ordu birçok batı temalarının (Trakya Theması, Makedonya Theması, Kefalonya Theması, Longobardiya Theması ve Kalabriya) birleşmesinden oluşmaktaydı, fakat Theophanes Continuatus Nikiforos'un Pavlusçu bir birlik de dahil olmak üzere Anadolu'dan bazı themalardan destek aldığını raporlamıştır.^[6] Nikiforos'un İtalya'daki görevi 886 yılında VI. Leon tahta geçene kadar devam etti. Fakat Shaun Tougher, Nikiforos'un İtalya'ya VI.Leon'dan sonra gönderildiğini ve geri çağırılışının en erken 887 yılında olduğunu öne sürmektedir.^[7]

Özel

Genel

• Guilland, Rodolphe (1967). "Le Domestique des Scholes". Recherches sur les institutions byzantines [Bizans Kurumları Üzerine Çalışmalar]. Berliner byzantinische Arbeiten 35 (Fransızca). I. Berlin ve Amsterdam: Akademie-Verlag & Adolf M. Hakkert. ss. 426-468. OCLC 878894516. 
• Kajdan, Aleksandr (1991). "The Oxford Dictionary of Byzantium". Alexander Kazhdan (Ed.). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ss. 1665–1666. ISBN 0-19-504652-8. 
• Kreutz, Barbara M. (1996). Before the Normans: Southern Italy in the Ninth and Tenth Centuries (İngilizce). Philadelphia: University of Pennsylvania Press. ISBN 0-8122-1587-7. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2019. 
• Lilie, Ralph-Johannes; Ludwig, Claudia; Pratsch, Thomas; Zielke, Beate (2013). Prosopographie der mittelbyzantinischen Zeit Online. Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften. Nach Vorarbeiten F. Winkelmanns erstellt (Almanca). Berlin ve Boston: De Gruyter. 
• Stankovic, Vlada (2003). "Nikephoros Phokas (the Old)". Encyclopedia of the Hellenic World, Asia Minor (İngilizce). Foundation of the Hellenic World. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2012. 
• Tougher, Shaun (1997). The Reign of Leo VI (886–912): Politics and People (İngilizce). BRILL. ISBN 978-90-04-10811-0. 26 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2019. 

• Cheynet, Jean-Claude (1986). "Les Phocas". Dagron, Gilbert; Mihăescu, Haralambie (Ed.). Le traité sur la guérilla (De velitatione) de l’empereur Nicéphore Phocas (963–969) (Fransızca). Paris. ss. 289-315. 
• Grégoire, Henri (1953). "La carrière du premier Nicéphore Phocas". Προσφορά εις Στίλπωνα Π. Κυριακίδην, επί τη εικοσιπενταετηρίδι της καθηγεσίας αυτού (1926-1951) (Fransızca). Selanik: Society for Macedonian Studies. ss. 232-254. 

Bir Bizanslı ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Bir asker ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.