Mirmekoloji (Yunanca: μύρμηξ, myrmex, "karınca" ve λόγος, logos, "çalışma" kelimelerinden) karıncaların incelenmesine odaklanan bir entomoloji dalıdır. Karıncalar, karmaşık ve çeşitli sosyal örgütlenme biçimleri nedeniyle sosyal sistemlerin evrimi hakkındaki soruların incelenmesi için tercih edilen bir model olmaya devam etmektedir. Ekosistemlerdeki çeşitlilikleri ve öne çıkmaları, onları biyoçeşitlilik ve koruma çalışmalarında da önemli bileşenler haline getirmiştir.
2000'li yıllarda karınca kolonileri, makine öğrenimi, karmaşık etkileşimli ağlar, karşılaşma ve etkileşim ağlarının stokastikliği, paralel hesaplama ve diğer hesaplama alanlarındaki önemleri açısından incelenmeye ve modellenmeye başlandı.[1]
Karıncaların, yaşam ortamlarını, davranışlarını ve insanda hep merak uyandırmış[özgün araştırma?] sosyal yaşantılarını araştırır.
Tarihçe
Mirmekoloji kelimesi William Morton Wheeler (1865–1937) tarafından türetilmiştir, ancak insanların karıncaların yaşamına olan ilgisi çok eski zamanlara dayanır. Karınca yaşamının gözlemlenmesine dayanan en eski bilimsel düşünce, başlangıçta içgüdü, öğrenme ve toplum fikirleriyle ilgilenen İsviçreli bir psikolog olan Auguste Forel'e (1848–1931) aittir. 1874'te İsviçre karıncaları hakkında Les fourmis de la Suisse adlı bir kitap yazdı ve evine La Fourmilière (karınca kolonisi) adını verdi. Forel'in ilk çalışmaları, bir kolonideki karınca türlerini karıştırma girişimlerini içeriyordu. Karıncalarda polidomi ve monodomiyi not etti ve bunları ulusların yapısıyla karşılaştırdı.[2]
Wheeler karıncalara yeni bir ışık altında, sosyal örgütlenmeleri açısından baktı ve 1910'da Massachusetts, Woods Hole'da "Organizma Olarak Karınca Kolonisi" konulu bir konferans verdi ve bu konferans süperorganizmalar fikrinin öncülüğünü yaptı. Wheeler, koloni içinde yiyecek paylaşımını veya trofalaksiyi karınca toplumunun çekirdeği olarak gördü. Bu, yiyecekte bir boya kullanılarak ve kolonide nasıl yayıldığının gözlemlenmesiyle incelendi.[2]
Bazıları, örneğin Horace Donisthorpe, karıncaların sistematiği üzerinde çalıştı. Bu gelenek, biyolojinin diğer yönlerinde ilerlemeler kaydedilene kadar dünyanın birçok yerinde devam etti. Genetiğin ortaya çıkışı ve etoloji'deki fikirler ve evrimi yeni düşüncelere yol açtı. Bu araştırma çizgisi, sosyobiyoloji olarak adlandırılan alanı kuran E. O. Wilson tarafından öncülük edildi.[2]
Disiplinlerarası uygulama
Karıncalar genellikle mühendisler tarafından biyomimikri için ve ağ mühendisleri tarafından daha verimli ağ oluşturma için incelenir. Karıncaların sıkışıklıklardan nasıl kaçındıkları ve emirler gönderecek merkezi bir otorite olmadan en verimli şekilde hareket etmek için hareketlerini nasıl optimize ettikleri açıkça bilinmemektedir. Karıncaları inceleyerek geliştirilen yapı tasarımı ve ağ oluşturma alanında birçok uygulama zaten olmuştur, ancak insan yapımı sistemlerin verimliliği hala karınca kolonilerinin verimliliğine yakın değildir. Dahası, modern yönetimde karınca algoritmalarını ve karıncaların davranış stratejilerini kullanma çabaları vardır.[3]
Önemli mirmekologların listesi
Alfabetik olarak:
Thomas Borgmeier (1892–1975), Alman-Brezilyalı teolog ve böcek bilimci
Murray S. Blum (1929–2015), Amerikalı kimyasal ekolojist, feromon uzmanı
Giovanni Cobelli (1849–1937), İtalyan böcek bilimci, Rovereto müzesi müdürü
Walter Cecil Crawley, İngiliz böcek bilimci
William Steel Creighton (1902–1973), Amerikalı böcek bilimci
Horace Donisthorpe (1870–1951), İngiliz mirmekolog, birkaç yeni türe isim verdi
^Deborah Gordon (2010). Ant Encounters Interaction Networks and Colony Behavior. New Jersey: Princeton University Press. s. 143. ISBN978-0691138794.
^abcSleigh, Charlotte (2007) Six Legs Better: A Cultural History of Myrmecology. The Johns Hopkins University Press. 0-8018-8445-4
^Fladerer, Johannes-Paul; Kurzmann, Ernst (2019). The Wisdom of the Many: How to create Self-Organisation and how to use Collective Intelligence in Companies and in Society From Management to ManagemANT. BOOKS ON DEMAND. ISBN9783750422421.
