Kumalar Dağı, Sandıklı'nın doğu sınırını kaplayan, Afyonkarahisar - Sandıklı - Dinar doğrultusunda, başka bir tanımlama ile kuzey-güney yönünde il topraklarını iki büyük havzaya ayırarak uzanan 50 – 60 km uzunluğunda ve 30 – 35 km genişliğinde bir dağ kütlesidir. Göktepe, 2247 metre yükseltisi ile dağın en yüksek zirvesini oluşturur.[1]
Ege - İç Anadolu Bölgesi geçiş bölgesinde bulunan Kumalar Dağı’nda orman içerisinde ve civarındaki halk geçimini tarım, hayvancılık ve orman işçiliğinden sağlamaktadır. Ovalık yerlerde ziraat yapılmaktadır. Yörede yaylacılık yaygın olup, Kumalar yaylasına Yörükler gelerek yaz boyunca hayvanlarını otlatmaktadırlar. Sandıklı yöresinde Kumalar Dağı türküsü de söylenir.
Bitki örtüsü
Kumalar Dağı’nda 1996 - 2001 yılları arasında yapılan araştırma sonunda 898 tür ve
tür altı seviyede takson belirlenmiştir. Bu taksonlardan 123 tanesi bu bölgeye özgüdür.
Kumalar Dağı'nda Latince isimleri Paronychia angorensis Chaudhri, Astragalus flavescens Boiss., Genista burdurensis P. Gibbs, Centaurea reuterana Boiss. var. reuterana, Convolvulus pulvinatus Sa’ad, Verbascum phrygium Bornm., Verbascum cheiranthifolium Boiss. var. pisidicum (Boiss.&Heldr.) Murb., Verbascum armenum Boiss.&Kotschy var. occidentale Hub.-Mor., Scrophularia floribunda Boiss.&Bal., Sideritis akmanii Z.Aytaç, M. Ekici & A. Dönmez, Quercus vulcanica [Boiss. &Heldr. ex] Kotschy, Festuca cyllenica Boiss. & Heldr. subsp. uluana Markgr. -Dann. gibi bölgeye özgü bitkiler yetişir.[2]
Türkiye'de aromatik ve endemik (bir bölgeye özgü) bitkilerden, Dağ çayı Sideritis akmanii, Afyon Çan çiçeği Campanula pamphylica subsp. afyonica ve Çok çiçekli Kuş üzümü Ribes multiflorum Kumalar dağlarında, Kumalar yaylasında, 1800 metre rakımlı volkanik kayalıklarda, Dulavratotu (kazık otu veya pıtrak) (Xanthium spinosum L.) görülür.
Notlar
