Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. Lütfen ilgili maddelerden bu sayfaya bağlantı vermeye çalışın. (Eylül 2022)

Husino İsyanı (Sırp-Hırvatça: Husinska buna, Хусинска буна),^[a] o dönem yeni kurulmuş olan Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı'nda sürdürülmekte olan endüstriyel köleliğe karşı gerçekleştirilmiş kısa süreli bir madenci grevi ve silahlı isyandır. Tuzla'nın Husino köyünde düzenlenen greve Bosna'nın orta kesimindeki Tuzla, Breza ve Zenica'dan 7 bin madenci katıldı. Yerel yönetim, madencileri tekrar çalışmaya zorlayınca madenciler ateşli silahlarla direndiler ve isyan büyük bir şiddetle bastırıldı. Yedi işçi öldürüldü, dört yüz işçi tutuklandı. İsyan bastırıldı, ancak isyanın anısı Tuzla'nın anti-otoriter mirasının bir parçası olarak korundu.

İsyan, Yugoslavya'daki en önemli tarihsel olaylardan biri olarak adlandırıldı ve adaletsizliğe ve baskıya karşı sınıf mücadelesinin bir örneği olarak kaldı.

21 Aralık 1920'de, madencilerin Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı'nın ekonomisini felce uğratan yüksek enflasyona karşı koymak için ücretlerde %30-45'lik bir artış talep etmeleriyle Husino'da bir madenci grevi başladı (Ağustos ve aralık 1920 arasında +%60). Yetkililerin reddedilmesi durumunda tehditlerle bile, madenciler genel bir grev başlattı. Buna karşı koymak için radikal önlemler alan yetkililer bu duruma çok sert bir şekilde karşılık verdi. 27-28 Aralık 1920 gecesi, daha sonra grev hareketinin genel merkezi olarak kabul edilen Husino'ya, onları yakalamak ve dengelemek için grevcilerin evlerini tahliye etmeleri emredilen 19 jandarma ve polis memurundan oluşan bir birlik gönderdiler

Grevin ana aktörleri Jure Kerošević (Guja), Osman Đulović (Topčo), Mujo Đulović (Mujko), Karlo Železnik, Ivan Brcun, Franjo Marić, Marko Fidler, Bozo Mrkić, Simo Topalović, Mijo Tomić idi.

Basit taş ve kazmalarla silahlanmış 7.000 madenci, jandarma ve polis memurlarını hızla katledince aynı akşam ordu iki tabur, ağır toplar ve 50 jandarma gönderdi. Ordu karşısında, madencilerin tek bir seçeneği vardı: teslim olmak ve isteklerinden vazgeçmek. İsyan Yugoslav hükûmeti tarafından kanla bastırıldı, madenciler ve ailelerinin evlerine el konuldu; kadınlara tecavüz edildi, 400'den fazla kişi tutuklandı ve bir kısmı da sürgün edildi .^{[kaynak belirtilmeli]}

On üç ay sonra, Ocak-Şubat 1922'de Tuzla'da yapılan bir duruşmada isyanın davası tamamlandı. İddianamede, jandarma memurlarını öldürdüğü iddiasıyla asılarak idam cezasına çarptırılan isyanın lideri Juro Kerošević de dahil olmak üzere yaklaşık 350 madenciyi suçlandı. Ancak, yerel ve uluslararası kamuoyunun baskısı altında ceza 20 yıl hapis cezasına çevrildi.^[1][2] 32 madenci idam, 10 diğer madenci ise 1-15 ay arasında değişen hapis cezalarına çarptırıldı.^{[kaynak belirtilmeli]}

İsyan, eski Yugoslavya'daki en önemli tarihsel olaylardan biri olarak adlandırıldı ve adaletsizliğe ve baskıya karşı sınıf mücadelesinin bir örneği olarak kaldı.^[3][4]

Husino belediye parkına yerleştirilen kurbanların stelleri, günümüzde de köyün yakın tarihindeki o karanlık zamana tanıklık etmeye devam etmektedir. Husino madencilerini anmak için Ivan Sabolić tarafından tasarlanan bir anıt 1956'da tamamlandı.^[5] Yugoslavya SFC'nde 21 Aralık, Husino İsyanı nedeniyle ülke genelinde Madenciler Günü olarak kutlandı.^[6][7][8]

Bosna Savaşı sırasında (1992–95), Tuzla'da bir eğitim kampı Husinska buna olarak adlandırıldı.^{[kaynak belirtilmeli]}

Şubat 2014'te, aralarında Oslobođenje'nin de bulunduğu çok sayıda Bosna gazetesi, Bosna-Hersek'teki 2014 isyanı "yeni Husino İsyanı" olarak adlandırdı.^{[9][10][11][12]}

Konjuh planinom (Konjuh Dağı) adlı bir halk şarkısı Husino köyündeki isyandan esinlenmiştir. İlk kez 1944 yılında, II. Dünya Savaşı sırasında öldürülen Pejo Marković tarafından söylendi. Televizija Sarajevo, Husino İsyanı hakkında Husinska buna (Husino İsyanı, 1980) adlı bir televizyon filmi çekti.^{[kaynak belirtilmeli]}