Haki seçim, Westminster hükümet sistemlerinde savaş zamanı veya savaş sonrası milli duyguların ağır bastığı ortamda gerçekleştirilen herhangi bir ulusal seçimdir.[1] Terim ilk olarak 1900 Birleşik Krallık genel seçimlerini tanımlamak için kullanılmış olup seçimi Lord Salisbury'nin Muhafazakâr Partisi, Liberal Parti'ye karşı kesin bir zaferle kazandı. Seçimlere bu adın verilmesinin nedeni, seçimin II. Boer Savaşı devam ederken yapılması ve haki renginin İngiliz Ordusunun yeni askeri üniformasının rengi olmasıdır.[1]
Bu terim daha sonra, I. Dünya Savaşı'nın sonunda yapılan ve David Lloyd George'un savaş zamanı koalisyon hükûmetinin büyük zaferiyle sonuçlanan 1918 Birleşik Krallık genel seçimleri ve Avrupa'da II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinin ardından, Pasifik Savaşı'nın son günlerinde yapılan ve İşçi Partisi lideri Clement Attlee'nin açık farkla kazandığı 1945 Birleşik Krallık genel seçimleri gibi daha sonraki iki seçimi tanımlamak için de kullanılmıştır. Bir başka örnek de Margaret Thatcher önderliğindeki Muhafazakâr hükûmetin, ekonomik koşullar nedeniyle çok fazla popüler olmamasına rağmen seçimi kazandığı 1983 Birleşik Krallık genel seçimleridir. Falkland Savaşı'ndan bir yıl sonra yapılan bu seçim, kendi içinde bölünen muhalefetin de sayesinde Muhafazakârların bir sonraki dönemde de görevde kalmasını sağlamıştır.
Terim, Avustralya'da da geçerliliğini korumaktadır. 2015 yılında muhalefetteki Avustralya İşçi Partisi, koalisyondaki hükûmeti 2014 yılında IŞİD terör örgütünün şiddet içeren İslami aşırıcılığının yükselişine karşılık olarak terör ve askerî eylemleri vurgulayarak haki bir seçim üretmeye çalışmakla suçlamıştı.[2][3]
Haki seçim terimi Britanyalı gazeteci Patrick Cockburn tarafından Türkiye'deki Haziran 2015 ve Kasım 2015 genel seçimlerinin arasındaki dönemi tanımlanmak için kullanılmıştır.[4] Cockburn, Recep Tayyip Erdoğan'ın da aynı şekilde "HDP'yi şeytanlaştırarak seçimi kazanmayı ümit ettiğini" ve bunun 1900'deki Birleşik Krallık seçimleriyle benzerlik gösterdiğini vurgulamıştır.[4]
Kaynakça
